Một ngày cuối năm Tân Mão đầu xuân Nhâm Thìn chúng tôi đã về xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng mục sở thị cái cống Rộc, nơi diễn ra vụ án nghiêm trọng gây bức xúc trong dư luận suốt nhiều ngày qua. Cống Rộc và Đoàn Văn Vươn là hai cái tên chính trong sự vụ này.
Chỉ là cái cống bình thường, nhỏ bé Cống Rộc làm nhiệm vụ dẫn nước thông từ cánh đồng ra biển và ngược lại qua dòng chảy con kênh rất đẹp và nên thơ xuyên qua đê biển. Con kênh thủy nông chạy dọc theo đường huyện lộ 212 xanh sạch, trên bờ kênh có những cây dừa xum xuê rất giống với những con kênh ở miền Tây Nam bộ.
Chúng tôi đứng ở ngã ba Cống Rộc ngắm nhìn bầu trời bao la cao vời vợi, phía dưới kia là khu rừng chắn sóng mà anh Đoàn Văn Vươn và gia đình đã đổ bao nhiêu mồ hôi để trồng những cây lậu, cây sú với quyết tâm cải tạo đất bãi thành đầm nuôi thủy sản. Những người dân đi qua nhìn chúng tôi với con mắt thăm dò có phần sợ liên lụy.
Một người có vẻ dũng cảm hơn khi biết chúng tôi là nhà báo đi nắm tình hình thì nhìn ngược nhìn xuôi rồi nói nhỏ: "Hãy cảnh giác nhé, bọn xã hội đen có thể sẽ tấn công đấy. Đầm nhà ông Vươn đã có chủ mới rồi, đừng xuống chụp ảnh dễ bị ăn đòn như chơi”. Chúng tôi nhờ người này dẫn đi tìm người nhà anh Vươn nhưng đã bị từ chối thẳng thừng.
Người dân quanh khu vực cống Rộc thể hiện sự sợ và e ngại nhưng ai cũng bức xúc và thương tâm cho gia cảnh nhà anh Vươn cũng như những người trong họ Đoàn. Một không khí căng thẳng bao trùm lên làng xóm. Chúng tôi bắt đầu cảnh giác, những người lượn lờ quanh khu vực này có những vẻ mặt rất đáng nghi. Một người dân đã nói với chúng tôi: "Chúng nó đang theo dõi các anh đấy”.
Sự cảnh báo của người dân rất chân thành khiến chúng tôi thấy không khí xung quanh như đặc quánh lại. Và rồi cũng có một người sẵn sàng chia sẻ thẳng thắn với các nhà báo. Đó là cụ bà Vũ Thị Chanh ở xóm Chùa Trên: "Tôi sắp chết rồi, không sợ gì cả. Các ông hãy cứu lấy người dân, khổ lắm rồi”. Vừa nói, cụ bà vừa khóc.
Chúng tôi đứng thật lâu phía trên cống Rộc, dòng nước trong xanh chảy từ đồng ra biển xuyên qua cánh cống cũ kỹ một cách hiền hòa. Theo người dân cho biết thì cuộc sống bà con nơi đây còn nhiều khó khăn. Mỗi nhân khẩu trong xã chỉ có 1,1 sào ruộng. Nhà nào có điều kiện thì sắm thuyền ra biển bắt tôm cá, thuyền nhỏ đi gần nên chẳng kiếm được là bao, vất vả lắm.
Đứng suốt gần 2 tiếng đồng hồ mà chẳng có ai dám giúp chúng tôi đi tìm người thân của anh Vươn, họ sợ liên lụy. Thế là anh em đánh phải đóng giả làm người đi chơi Tết, mua hoa tươi để dò tìm chị Thương, vợ anh Vươn. Hóa ra chị Thương đã đưa con đi ở nhờ tại một nhà người quen ở xã bên cạnh. Đối tượng họ Đoàn vẫn đang nằm trong diện bị theo dõi.
Nhiều gia đình trong xã muốn cưu mang cho ở nhờ nhưng chị Thương không muốn làm liên lụy tới họ. Những người trong họ Đoàn vẫn chưa hết kinh hoàng khi chứng kiến cảnh tượng người bị đánh trong hôm cưỡng chế đầm. Chị Lê Thị Thao là vợ anh Đoàn Văn Vệ, một trong số bị can vụ án này đã hãi hùng kể lại chồng mình bị đánh như thế nào. Ngày 5-1-2012 là một ngày định mệnh ở xã Vinh Quang. Tiếng súng đã nổ, máu đã chảy xuống thấm đất đầm cá đầm tôm. Sẽ còn lâu lắm người dân Vinh Quang mới quên được sự kiện này.
Chúng tôi đã tìm gặp được ông Lương Văn Trong, Phó chủ tịch Hội nuôi trồng thuỷ sản nước lợ huyện Tiên Lãng. Ông kể cho chúng tôi nghe về sự gian nan vất vả của việc đắp đê làm đầm nuôi thủy sản. Không thể đong đếm được bao nhiêu mồ hôi đã đổ xuống biển mới có những đầm tôm đầm cá như hiện nay. Đất biển phù sa rất mềm, hôm nay đào đắp 10 mét khối thì sáng mai đã bị sóng đánh tan mất 9 khối rồi, chẳng khác gì con dã tràng xe cát, thậm chí còn hơn thế nữa.
Ông Trong khẳng định rằng nhờ anh Vươn, hàng trăm người dân trong thôn, trong xã có việc làm bởi sự quyết tâm chinh phục thiên nhiên của anh. Cả một khu rừng chắn sóng rộng mênh mông mọc lên bằng mồ hôi của gia đình anh Vươn, nhờ đó mà những đầm nuôi trồng thủy sản mới tồn tại được như bây giờ. Người dân ở xã Vinh Quang còn nhớ như in cái cảnh vợ chồng anh Vươn đã trồng từng cây lậu chắn sóng, cắt cỏ be bờ, nắn dòng chảy sông Văn Úc lấy phù sa lắng đắp đê khoanh bờ.
Thế mà bây giờ gia đình anh đã mất trắng, mất hết không còn một cái gì nữa, cả những cuốn vở của con anh cũng đã bị xé nát, ảnh tiền nhân trên bàn thờ bị đập trong cái ngày định mệnh kia. Chị Thương vợ anh khóc mà không ra nước mắt, không còn nước mắt để khóc nữa...
Chúng tôi đứng ở ngã ba cống Rộc mà ngắm nhìn rừng cây lậu chắn sóng, bỗng thấy buồn vô hạn khi nghe tin đầm của anh Vươn đã bị một số tên có "số má” ở địa phương vơ vét hết tôm cá. Thế là đặt dấu chấm hết cho một cuộc đời con người, rất nhiều vinh quang và cay đắng. Đoàn Văn Vươn sẽ ra tòa trong một ngày gần đây có thể với tội danh "giết người và chống người thi hành công vụ”.
Những người vợ của các bị can trong vụ án oan nghiệt này đã từng không thiết sống nữa trong ngày định mệnh ấy. Bây giờ thì họ đã nguôi ngoai chút ít nhưng không ai tin vào tương lai của gia đình mình. Mất đầm rồi thì làm gì ra mấy tỉ đồng để trả nợ. Luật sư Vũ Lợi, Giám đốc Công ty luật Hòa Lợi đã nhận lời bào chữa miễn phí cho các bị can trong vụ án này theo đơn yêu cầu của các bà vợ. Hiện vợ các bị can vẫn chưa được tiếp xúc với chồng trong trại tạm giam, các chị rất lo lắng.
Mùa Xuân đã về nơi đất biển nhưng trời rất lạnh, những con sóng biển cũng to hơn.
 |
| 4 người vợ của các bị can nẫu ruột ngóng tin chồng |
Chỉ là cái cống bình thường, nhỏ bé Cống Rộc làm nhiệm vụ dẫn nước thông từ cánh đồng ra biển và ngược lại qua dòng chảy con kênh rất đẹp và nên thơ xuyên qua đê biển. Con kênh thủy nông chạy dọc theo đường huyện lộ 212 xanh sạch, trên bờ kênh có những cây dừa xum xuê rất giống với những con kênh ở miền Tây Nam bộ.
Chúng tôi đứng ở ngã ba Cống Rộc ngắm nhìn bầu trời bao la cao vời vợi, phía dưới kia là khu rừng chắn sóng mà anh Đoàn Văn Vươn và gia đình đã đổ bao nhiêu mồ hôi để trồng những cây lậu, cây sú với quyết tâm cải tạo đất bãi thành đầm nuôi thủy sản. Những người dân đi qua nhìn chúng tôi với con mắt thăm dò có phần sợ liên lụy.
Một người có vẻ dũng cảm hơn khi biết chúng tôi là nhà báo đi nắm tình hình thì nhìn ngược nhìn xuôi rồi nói nhỏ: "Hãy cảnh giác nhé, bọn xã hội đen có thể sẽ tấn công đấy. Đầm nhà ông Vươn đã có chủ mới rồi, đừng xuống chụp ảnh dễ bị ăn đòn như chơi”. Chúng tôi nhờ người này dẫn đi tìm người nhà anh Vươn nhưng đã bị từ chối thẳng thừng.
Người dân quanh khu vực cống Rộc thể hiện sự sợ và e ngại nhưng ai cũng bức xúc và thương tâm cho gia cảnh nhà anh Vươn cũng như những người trong họ Đoàn. Một không khí căng thẳng bao trùm lên làng xóm. Chúng tôi bắt đầu cảnh giác, những người lượn lờ quanh khu vực này có những vẻ mặt rất đáng nghi. Một người dân đã nói với chúng tôi: "Chúng nó đang theo dõi các anh đấy”.
Sự cảnh báo của người dân rất chân thành khiến chúng tôi thấy không khí xung quanh như đặc quánh lại. Và rồi cũng có một người sẵn sàng chia sẻ thẳng thắn với các nhà báo. Đó là cụ bà Vũ Thị Chanh ở xóm Chùa Trên: "Tôi sắp chết rồi, không sợ gì cả. Các ông hãy cứu lấy người dân, khổ lắm rồi”. Vừa nói, cụ bà vừa khóc.
 |
| Cống Rộc sau ngày gia đình Đoàn Văn Vươn bị cưỡng chế |
Chúng tôi đứng thật lâu phía trên cống Rộc, dòng nước trong xanh chảy từ đồng ra biển xuyên qua cánh cống cũ kỹ một cách hiền hòa. Theo người dân cho biết thì cuộc sống bà con nơi đây còn nhiều khó khăn. Mỗi nhân khẩu trong xã chỉ có 1,1 sào ruộng. Nhà nào có điều kiện thì sắm thuyền ra biển bắt tôm cá, thuyền nhỏ đi gần nên chẳng kiếm được là bao, vất vả lắm.
Đứng suốt gần 2 tiếng đồng hồ mà chẳng có ai dám giúp chúng tôi đi tìm người thân của anh Vươn, họ sợ liên lụy. Thế là anh em đánh phải đóng giả làm người đi chơi Tết, mua hoa tươi để dò tìm chị Thương, vợ anh Vươn. Hóa ra chị Thương đã đưa con đi ở nhờ tại một nhà người quen ở xã bên cạnh. Đối tượng họ Đoàn vẫn đang nằm trong diện bị theo dõi.
Nhiều gia đình trong xã muốn cưu mang cho ở nhờ nhưng chị Thương không muốn làm liên lụy tới họ. Những người trong họ Đoàn vẫn chưa hết kinh hoàng khi chứng kiến cảnh tượng người bị đánh trong hôm cưỡng chế đầm. Chị Lê Thị Thao là vợ anh Đoàn Văn Vệ, một trong số bị can vụ án này đã hãi hùng kể lại chồng mình bị đánh như thế nào. Ngày 5-1-2012 là một ngày định mệnh ở xã Vinh Quang. Tiếng súng đã nổ, máu đã chảy xuống thấm đất đầm cá đầm tôm. Sẽ còn lâu lắm người dân Vinh Quang mới quên được sự kiện này.
Chúng tôi đã tìm gặp được ông Lương Văn Trong, Phó chủ tịch Hội nuôi trồng thuỷ sản nước lợ huyện Tiên Lãng. Ông kể cho chúng tôi nghe về sự gian nan vất vả của việc đắp đê làm đầm nuôi thủy sản. Không thể đong đếm được bao nhiêu mồ hôi đã đổ xuống biển mới có những đầm tôm đầm cá như hiện nay. Đất biển phù sa rất mềm, hôm nay đào đắp 10 mét khối thì sáng mai đã bị sóng đánh tan mất 9 khối rồi, chẳng khác gì con dã tràng xe cát, thậm chí còn hơn thế nữa.
Ông Trong khẳng định rằng nhờ anh Vươn, hàng trăm người dân trong thôn, trong xã có việc làm bởi sự quyết tâm chinh phục thiên nhiên của anh. Cả một khu rừng chắn sóng rộng mênh mông mọc lên bằng mồ hôi của gia đình anh Vươn, nhờ đó mà những đầm nuôi trồng thủy sản mới tồn tại được như bây giờ. Người dân ở xã Vinh Quang còn nhớ như in cái cảnh vợ chồng anh Vươn đã trồng từng cây lậu chắn sóng, cắt cỏ be bờ, nắn dòng chảy sông Văn Úc lấy phù sa lắng đắp đê khoanh bờ.
Thế mà bây giờ gia đình anh đã mất trắng, mất hết không còn một cái gì nữa, cả những cuốn vở của con anh cũng đã bị xé nát, ảnh tiền nhân trên bàn thờ bị đập trong cái ngày định mệnh kia. Chị Thương vợ anh khóc mà không ra nước mắt, không còn nước mắt để khóc nữa...
Chúng tôi đứng ở ngã ba cống Rộc mà ngắm nhìn rừng cây lậu chắn sóng, bỗng thấy buồn vô hạn khi nghe tin đầm của anh Vươn đã bị một số tên có "số má” ở địa phương vơ vét hết tôm cá. Thế là đặt dấu chấm hết cho một cuộc đời con người, rất nhiều vinh quang và cay đắng. Đoàn Văn Vươn sẽ ra tòa trong một ngày gần đây có thể với tội danh "giết người và chống người thi hành công vụ”.
Những người vợ của các bị can trong vụ án oan nghiệt này đã từng không thiết sống nữa trong ngày định mệnh ấy. Bây giờ thì họ đã nguôi ngoai chút ít nhưng không ai tin vào tương lai của gia đình mình. Mất đầm rồi thì làm gì ra mấy tỉ đồng để trả nợ. Luật sư Vũ Lợi, Giám đốc Công ty luật Hòa Lợi đã nhận lời bào chữa miễn phí cho các bị can trong vụ án này theo đơn yêu cầu của các bà vợ. Hiện vợ các bị can vẫn chưa được tiếp xúc với chồng trong trại tạm giam, các chị rất lo lắng.
Mùa Xuân đã về nơi đất biển nhưng trời rất lạnh, những con sóng biển cũng to hơn.
Luật sư Vũ Lợi, người nhận bào chữa miễn phí cho các bị can:
Ngày 19-1-2012 cả bốn người vợ của 4 bị can là Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Sinh, Đoàn Văn Quý và Đoàn Văn Vệ đã bị Công an Hải Phòng khởi tố và bắt tạm giam trong vụ cưỡng chế đã chính thức ký đơn yêu cầu tôi và luật sư Hoàng Văn Tùng bào chữa miễn phí. Theo kế hoạch, ngày hôm nay (30-1-2012) chúng tôi đến Công an TP Hải Phòng làm thủ tục bào chữa cho các bị can theo quy định tại điều 56 Bộ luật tố tụng hình sự. Theo đó, trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị của người bào chữa kèm theo giấy tờ liên quan đến việc bào chữa thì Cơ quan điều tra Hải Phòng phải xem xét cấp giấy chứng nhận người bào chữa cho các luật sư trong trường hợp các bị can đồng ý mời luật sư bào chữa. Chúng tôi sẽ vào cuộc ngay sau khi được cơ quan điều tra cấp giấy chứng nhận người bào chữa.
Về tội danh các bị can bị khởi tố, mức hình phạt thì chúng tôi chưa thể nói cụ thể vì chưa được tiếp cận hồ sơ vụ án. Tuy nhiên trong vụ án này, tôi nghĩ các bị can sẽ được xem xét tình tiết giảm nhẹ đối với hành vi phạm tội.
Các bị can sẽ được xem xét tình tiết giảm nhẹ
Ngày 19-1-2012 cả bốn người vợ của 4 bị can là Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Sinh, Đoàn Văn Quý và Đoàn Văn Vệ đã bị Công an Hải Phòng khởi tố và bắt tạm giam trong vụ cưỡng chế đã chính thức ký đơn yêu cầu tôi và luật sư Hoàng Văn Tùng bào chữa miễn phí. Theo kế hoạch, ngày hôm nay (30-1-2012) chúng tôi đến Công an TP Hải Phòng làm thủ tục bào chữa cho các bị can theo quy định tại điều 56 Bộ luật tố tụng hình sự. Theo đó, trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị của người bào chữa kèm theo giấy tờ liên quan đến việc bào chữa thì Cơ quan điều tra Hải Phòng phải xem xét cấp giấy chứng nhận người bào chữa cho các luật sư trong trường hợp các bị can đồng ý mời luật sư bào chữa. Chúng tôi sẽ vào cuộc ngay sau khi được cơ quan điều tra cấp giấy chứng nhận người bào chữa.
Về tội danh các bị can bị khởi tố, mức hình phạt thì chúng tôi chưa thể nói cụ thể vì chưa được tiếp cận hồ sơ vụ án. Tuy nhiên trong vụ án này, tôi nghĩ các bị can sẽ được xem xét tình tiết giảm nhẹ đối với hành vi phạm tội.
Lê Tự/ Đại Đoàn Kết
