Lào khởi công xây đập Xayaburi bất chấp dư luận?

18/04/2011 06:24
Ngày mai 19/4 các thành viên Ủy hội Sông Mekong mới nhóm họp về dự án Xayaburi nhưng việc xây dựng đã lặng lẽ được triển khai.

Ngày mai 19/4 các thành viên Ủy hội Sông Mekong mới nhóm họp về dự án Xayaburi nhưng việc xây dựng đã lặng lẽ được triển khai.
 
Theo trích dẫn của báo Khoa học & Đời sống, tờ Bangkok Post của Thái Lan ngày 17/4 đưa tin phóng viên điều tra của báo này cho biết từ tuần trước tại khu vực quanh công trường xây đập Xayaburi ở hạ lưu sông Mekong đã xây đường lớn và chuẩn bị di dời dân. Theo báo trên, phóng viên phát hiện công trình đường xá được thi công dài khoảng 30km từ làng Bản Nara tới Bản Talan và Bản Houay Souy, nằm gần địa điểm đề xuất xây đập.
 
Công trình đường bộ bắt đầu được khởi công cách đây khoảng năm tháng. Điều này đồng nghĩa dự án đường được khởi công chỉ một tháng sau khi Chính phủ Lào gửi các tài liệu cần thiết cho Ủy hội Sông Mekong (MRC), bao gồm cả đánh giá tác động môi trường để ủy ban này xem xét.
 
Tháng 9/2010, Chính phủ Lào đã đề nghị MRC chính thức cho phép xây dựng đập Xayaburi, dự án thủy điện đầu tiên trong tổng số 11 con đập trên hạ lưu sông Mekong. Đây là thủ tục cần thiết cho tất cả các dự án như quy định trong thỏa thuận mà các nước thành viên MRC ký năm 1995. Theo thỏa thuận trên, các dự án phát triển có khả năng gây tác động xuyên biên giới cần được rà soát và tham khảo ý kiến trước khi triển khai.

 

Theo kế hoạch, các thành viên trong MRC gồm Thái Lan, Lào, Việt Nam và Campuchia sẽ nhóm họp ngày 19/4 để quyết định phê duyệt dự án. Tuy nhiên, khuôn khổ hợp tác của MRC không có tính ràng buộc đối với bất kỳ quốc gia nào và bất kỳ thành viên nào đều có thể triển khai dự án nếu muốn.
 
Báo Thanh niên đưa tin người dân Thái đã xuống đường biểu tình đòi Chính phủ Lào phải ngưng dự án, đồng thời yêu cầu Thủ tướng Abhisit Vejjajiva hủy bỏ quyết định mua điện từ Lào. Khoảng 42 tổ chức môi trường và xã hội của Thái Lan cùng với hơn 210 tổ chức trên thế giới đã gửi thỉnh nguyện thư yêu cầu ngưng dự án. Thượng nghị sĩ Jim Webb, Chủ tịch tiểu ban Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương của Mỹ, tuần qua cũng đã lên tiếng phản đối dự án đập thủy điện Xayaburi cũng như bất kỳ đập nào trên sông Mekong. “Báo cáo của nhiều nhà khoa học kết luận rằng việc xây dựng đập thủy điện sẽ gây hậu quả đến môi trường xã hội và kinh tế cho toàn bộ tiểu vùng Mekong. Tôi sẽ đề nghị Bộ Ngoại giao Mỹ tăng cường quan tâm cũng như hỗ trợ phát triển bền vững ở khu vực này”, ông Webb viết trên website của mình.

Trong khi đó, một cuộc vận động cùng ký tên trên mạng đang được các nhà hoạt động bảo vệ môi trường thực hiện để gửi cho Chính phủ Lào và các nước thành viên trong MRC.

Ngày mai (19/4), 3 thành viên còn lại của MRC sẽ có ý kiến cuối cùng đối với dự án Xayaburi. Tuy nhiên, theo ông Glahan, việc này cũng khó ngăn quyết định về xây dựng đập. Quy chế PNPCA không có tính ràng buộc về mặt pháp lý cũng như biện pháp chế tài nếu thành viên nào đó không thực hiện đúng cam kết. Trường hợp 3 thành viên không ủng hộ mà phía Lào vẫn cho triển khai dự án sẽ dẫn đến hệ quả chưa có tiền lệ, đó là đưa vụ việc ra trọng tài quốc tế. Tuy nhiên, ông Glahan nói đây không phải là cách giải quyết tốt nhất.

Trao đổi với tờ báo này, bà Pianporn Deetes, đại diện của Tổ chức International Rivers (Sông ngòi quốc tế) tại Thái Lan cho rằng phía Lào đã phớt lờ những bức xúc của người dân sống dọc theo lưu vực sông Mekong không chỉ ở Thái Lan, Campuchia, Việt Nam mà cả ở Lào. "Chúng tôi kịch liệt phản đối và yêu cầu nhà đầu tư phải ngưng ngay việc triển khai xây dựng dự án”, bà Deetes nói.

PV (tổng hợp)