Trong đó, nhiều vụ có hành vi vi phạm có thể khởi tố vụ án hình sự và khởi tố hình sự đối với các tổ chức, cá nhân liên quan.
Đó là hành vi buôn lậu các mặt hàng cấm theo công ước quốc tế (Công ước Cites, Công Basel) và pháp luật Việt Nam như ngà voi, tê tê, phế thải thuộc danh mục cấm NK...
Tuy nhiên, việc khởi tố hoặc xử lí đối với chủ hàng (những người đứng tên trên vận đơn) lại hết sức khó khăn đối với cơ quan Hải quan. Theo một cán bộ Đội Kiểm soát Hải quan Hải Phòng, những trường hợp vi phạm DN thường từ chối nhận hàng (không khai báo hải quan) nên rất khó có cơ sở xử lí.
Trường hợp điển hình mới đây nhất tại Hải Phòng là việc NK 4 chiếc xe ô tô hạng sang, nhưng trên vận đơn lại thể hiện thép cuộn, sàn nâng hạ. Khi lô hàng cập cảng Green Port (Hải Phòng), Đội Kiểm soát Hải quan Hải Phòng phát hiện nghi vấn và tiến hành làm việc với DN đứng tên chủ hàng trên vận đơn (DN tư nhân Thuỷ Anh Minh - có trụ sở tại Cầu Giấy, Hà Nội).
Tuy nhiên, DN này từ chối nhận hàng. Với trường hợp này, cơ quan Hải quan chỉ có thể lập biên bản tạm giữ số hàng để tiếp tục điều tra, xử lí, còn với chủ hàng thì đành “bó tay”. Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp cá biệt và hiếm gặp ở Hải Phòng.
Ông Vũ Hoàng Dương - Đội trưởng Đội Kiểm soát Hải quan Hải Phòng cho biết, vài năm gần đây, tại Hải quan Hải Phòng đã phát hiện nhiều vụ buôn lậu ngà voi, tuy nhiên cơ quan Hải quan cũng chỉ có thể tịch thu hàng hoá vi phạm mà không thể xử lí chủ hàng (người đứng tên trên vận đơn) vì họ từ chối nhận hàng.
Trước câu hỏi vì sao không để DN mở tờ khai hải quan (để gắn trách nhiệm của DN vào lô hàng) rồi mới tiến hành các biện pháp kiểm tra, bắt giữ? Ông Vũ Hoàng Dương chia sẻ, đây là điều hết sức khó khăn vì với những lô hàng này, DN sẽ không vội vàng mở tờ khai.
Khi hàng về cảng họ còn dành thời gian để nghe ngóng động tĩnh từ lực lượng chức năng. Nếu thấy “động” từ cơ quan Hải quan thì DN cứ để hàng nằm ở cảng mà không “chịu” mở tờ khai.
Dù việc làm này khiến DN chịu thêm phí lưu kho bãi và khi mở tờ khai sẽ bị phạt hành chính vì chậm mở tờ khai theo quy định, tuy nhiên số tiền này so với trị giá lô hàng là không đáng kể, đấy là chưa kể nguy cơ bị khởi tố hình sự. Có trường hợp DN để hàng nằm ở cảng cả năm trời.
Chính vì vậy, khi phát hiện lô hàng nghi vấn cơ quan Hải quan phải thực hiện ngay các biện pháp nghiệp vụ để kiểm tra, xử lí. Vì những lô hàng vi phạm nếu chứa hàng hoá gây nguy hại môi trường, an ninh quốc gia... mà cứ để lưu kho, lưu bãi lâu ngày sẽ rất nguy hiểm.
Đấy là chưa kể việc số container tồn đọng nhiều ở cảng cũng gây khó khăn nhất định trong theo dõi, quản lí và lấn chiếm nhiều diện tích ở các cảng biển Hải Phòng vốn đã ở tình trạng quá tải, làm ảnh hưởng đến hoạt động XNK.
Trước thực trạng rất nhiều vụ việc liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại hay vi phạm pháp luật hải quan mà DN đều từ chối nhận hàng khiến không ít người suy nghĩ phải chăng “từ chối nhận hàng” đang được xem là “bảo bối” để những DN có hành vi vi phạm thoát được việc xử lí của cơ quan chức năng!
Theo Báo mới
