Chất lượng đào tạo thạc sĩ trong những năm gần đây không được như mong đợi của những người làm giáo dục. Với mục tiêu nâng cao chất lượng, Bộ GD-ĐT sẽ có những thay đổi lớn về cả yêu cầu tuyển sinh đầu vào lẫn chương trình đào tạo trong thời gian tới bám sát tinh thần của Luật giáo dục ĐH.
Thực tế, với những quy định hiện hành, người học thạc sĩ dù là học để tiếp tục nghiên cứu hay để ra đi làm đều bị áp dụng chung một chương trình, cùng một đầu vào tuyển sinh, cùng một yêu cầu tốt nghiệp là bất cập. Điều này dẫn đến người theo định hướng nghiên cứu cũng không chuyên sâu được hẳn vào nghiên cứu, người muốn học hướng ứng dụng cũng không có điều kiện được ứng dụng cho chuẩn. Cái gì cũng biết một ít nên chất lượng đào tạo không tốt.
 |
| Ông Bùi Văn Ga - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo |
- Theo thống kê, mỗi năm ngành giáo dục cung cấp cho xã hội đến 20.000-25.000 thạc sĩ. Với mô hình đào tạo mới, trong tương lai, quy mô của thạc sĩ ứng dụng chắc chắn sẽ nhiều hơn thạc sĩ nghiên cứu thay cho mô hình 100% thạc sĩ nghiên cứu như hiện nay?
Thứ trưởng Bùi Văn Ga: Trường ĐH Bách khoa Hà Nội đã áp dụng hai chương trình đào tạo thạc sĩ khi được giao thí điểm tự chủ. Từ mô hình này, có thể dự báo tỉ lệ thạc sĩ thực hành và thạc sĩ khoa học ở mức 5-7:1. Tỉ lệ chênh lệch như vậy mà bấy lâu mình chỉ có một chương trình đào tạo thạc sĩ theo hướng nghiên cứu, áp dụng cho tất cả...
Thực tế, để bảo đảm chất lượng cho thạc sĩ khoa học, việc đầu tư cho nghiên cứu phải rất mạnh. Rõ ràng kinh phí đào tạo không thể đủ dành cho đào tạo thạc sĩ nghiên cứu số lượng lớn. Kết quả tất yếu là nhiều đơn vị đào tạo thạc sĩ chắp vá, nghiên cứu mà không có đủ trang thiết bị, không có điều kiện làm thí nghiệm. Nhiều thạc sĩ phải làm nghiên cứu... trên giấy, dẫn đến hiện tượng luận văn có khi cắt cúp chỗ nọ lấp đầy vào chỗ kia.
- Quy định về ngoại ngữ đạt trình độ B1 “áp” ngay từ đầu vào thay cho đầu ra trước đây có phải cũng nằm trong lộ trình nâng cao chất lượng đào tạo thạc sĩ mà dư luận đang phàn nàn nhiều trong thời gian gần đây?
Thứ trưởng Bùi Văn Ga: Hiện tại, bộ quy định học viên cao học phải đạt cấp độ B1 theo khung châu Âu. Khó là đầu vào ở mức A2, đầu ra đòi hỏi B1 - mà nhiều chương trình đào tạo thạc sĩ chỉ có một năm - thì chỉ lo học ngoại ngữ thôi cũng mệt nhoài, làm sao có thời gian đầu tư cho kiến thức chuyên ngành? Thực tiễn cho thấy quy định như vậy không phù hợp để nâng cao chất lượng. Do đó, Bộ GD-ĐT phải thay đổi quy chế, yêu cầu cấp độ B1 ngay từ đầu vào. Có ngoại ngữ mới vận dụng tham khảo tài liệu, nâng cao chuyên môn được. Cũng giống như người nông dân phải có sẵn cái cày mới đi cày được... Đổi mới này là mạnh mẽ, nên bộ dự kiến sẽ áp dụng từ năm 2014 cho người học chuẩn bị.
- Bộ GD-ĐT đang làm gì để nâng cao chất lượng đào tạo sau ĐH, bảo đảm cho chính học viên quyền lợi được học những chương trình đủ chất lượng?
Thứ trưởng Bùi Văn Ga: Bộ GD-ĐT đã kiểm tra các cơ sở đào tạo thạc sĩ. Sau một thời gian mở ngành, giảng viên chuyển đi hay về hưu mà họ không bổ sung thì không bảo đảm chất lượng được. Bộ xác định rất rõ cả ĐH và sau ĐH không thể chạy theo quy mô, mà phải bảo đảm chất lượng, tạo niềm tin cho giáo dục thực chất. Trường nào vi phạm sẽ bị dừng tuyển sinh theo đúng quy định. Điều này cảnh báo tới đây các trường phải biết dựa trên số liệu đội ngũ và trang thiết bị thực tế để xác định chỉ tiêu thạc sĩ ứng dụng, thạc sĩ nghiên cứu cho phù hợp.
Kiến nghị dừng hàng trăm chương trình đào tạo thạc sĩ
Đó là thông tin được PGS.TS Bùi Anh Tuấn - vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH Bộ GD-ĐT - chia sẻ với Tuổi Trẻ trong câu chuyện xoay quanh những giải pháp của cơ quan quản lý nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trình độ thạc sĩ. Đây là lần đầu tiên Vụ Giáo dục ĐH đề xuất dừng số lượng lớn chương trình đào tạo thạc sĩ như vậy.
Thông qua việc rà soát các chương trình đào tạo sau ĐH tại cơ sở giáo dục, kiểm tra việc xác định chỉ tiêu, kiểm tra các điều kiện mở ngành, các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục, Vụ Giáo dục ĐH kiến nghị lãnh đạo Bộ GD-ĐT xem xét dừng hơn 100 chương trình đào tạo thạc sĩ không đủ điều kiện bảo đảm chất lượng. Các chương trình có sai phạm sẽ được xử lý nghiêm khắc và công bố công khai.