Trong các xu hướng và thách thức đó, eo biển Đài Loan xem ra ít gây đau đầu nhất cho Bắc Kinh, chí ít trong thời điểm này. Mặc dù Trung Quốc luôn bày tỏ quan ngại trước xu thế mua sắm vũ khí của Đài Loan cũng như quan hệ khăng khít của hòn đảo này với Mỹ, song Đại lục có lẽ sẽ không có nhiều thay đổi trong quan điểm với Đài Loan. Các nhà lãnh đạo mới ở Bắc Kinh vẫn bày tỏ hy vọng sẽ củng cố và làm sâu sắc thêm các nền tảng cho sự phát triển hòa bình quan hệ hai bờ.
 |
| Căng thẳng ở Hoa Đông đang chuyển từ đấu khẩu sang đối đầu quân sự |
Thách thức thứ hai là tình hình bán đảo Triều Tiên. Hiện tại, Trung Quốc đang vấp phải tình huống khá hóc búa trên bán đảo này khi Tổng thống mới đắc cử của Hàn Quốc thể hiện rõ chủ trương tăng cường liên minh chiến lược toàn diện với Mỹ, trong khi nhà lãnh đạo trẻ của Triều Tiên Kim Jong-un có xu hướng "vượt" khỏi tầm ảnh hưởng của Bắc Kinh để tiếp tục theo đuổi tham vọng phát triển tên lửa đạn đạo và công nghệ hạt nhân.
Việc Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) thông qua nghị quyết mở rộng các biện pháp trừng phạt Triều Tiên liên quan tới vụ phóng tên lửa mang vệ tinh hồi tháng trước càng khiến vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên và việc đưa Bình Nhưỡng trở lại bàn đàm phán 6 bên trở nên khó khăn. Theo đánh giá của các chuyên gia, đây sẽ là phép thử lớn đối với ban lãnh đạo mới ở Trung Quốc, bởi xưa nay Bắc Kinh luôn được coi là nhà bảo trợ cho Bình Nhưỡng.
Thách thức thứ ba là tranh chấp biển đảo tại cả Hoa Đông và Biển Đông. Cho tới nay, Trung Quốc đa tỏ rõ thái độ quyết đoán trong tranh chấp biển đảo với Nhật Bản ở Hoa Đông và 4 nước thành viên ASEAN (Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei) ở Biển Đông. Căng thẳng báo hiệu còn tiếp tục gia tăng sau khi Tokyo tuyên bố sẵn sàng bắn cảnh cáo máy bay Trung Quốc, trong khi Mỹ - đồng minh thân cận của Nhật Bản, chính thức đứng về phía Tokyo trong cuộc tranh chấp ở Hoa Đông. Căng thẳng biển đảo sẽ tiếp tục đẩy mối quan hệ song phương giữa hai nền kinh tế lớn nhất châu Á và thứ hai, thứ ba thế giới bước vào giai đoạn khủng hoảng mới.
Trong khi đó, tại Biển Đông, Trung Quốc cũng sẽ không thể ngồi yên sau khi Philippines kiện Bắc Kinh lên Tòa án Trọng tài của LHQ. Không chỉ Manila, nhiều nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế rất bất bình khi Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố chủ quyền đối với gần 90% diện tích Biển Đông thông qua việc phát hành bản đồ "đường lưỡi bò 9 đoạn"... Sự vi phạm luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về luật Biển (UNCLOS 1982), một cách trắng trợn của Trung Quốc sẽ chỉ khiến các nước phải chú ý nhiều hơn tới khu vực này và kéo thêm sự can dự từ bên ngoài.
Có hai lý do chính giải thích cho thái độ gây căng thẳng của Bắc Kinh: Đó là chính sách trở lại châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ và sự bức bách về nhu cầu tiêu thụ năng lượng trong nước. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng chính sự trỗi dậy mang hơi hướng bá quyền của Bắc Kinh mới là lý do khiến Mỹ phải đẩy mạnh chiến lượng xoay trục, đồng thời buộc các nước trong khu vực phải thay đổi chiến lược an ninh biển nhằm bảo vệ an ninh-an toàn ở Biển Đông và Hoa Đông, hai khu vực được dự đoán có trữ lượng lên tới 150 tỷ khí đốt và 70 - 160 tỷ thùng dầu. Căng thẳng hay hòa bình phụ thuộc vào tất cả các bên, trong đó Trung Quốc mang tính quyết định nhất.