Từ hộp thư của Báo Giáo dục Việt Nam nhận được một bức thư kiến nghị và ký tên Luật sư Ngô Ngọc Trai – Luật sư thuộc đoàn Luật sư tỉnh Nam Định. Ngay sau đó, chúng tôi đã liên hệ với LS Ngô Ngọc Trai và ông này xác nhận bức thư đó chính do ông soạn thảo rồi gửi tòa soạn.
Nhiều vụ án thời gian giải quyết kéo dài gây lãng phí
Nội dung thư phản ánh: “Lâu nay là trong các vụ án hình sự khi luật sư phát hiện ra được kẽ hở của hồ sơ từ đó đưa ra luận điểm bào chữa bị cáo không phạm tội thì Tòa án thay vì tuyên bị cáo vô tội lại dựa vào đó để trả hồ điều tra bổ sung củng cố chứng cứ kết tội hoặc tuyên hủy án điều tra lại.
Điều này khiến cho thời gian xử lý các vụ án kéo dài gây khốn đốn cho bị can bị cáo và gây lãng phí thời gian công vụ của nhiều cơ quan tổ chức cá nhân”.
Theo LS Ngô Ngọc Trai, điều tra, truy tố và xét xử là các giai đoạn trong tố tụng hình sự được quy định rõ thời hạn để hết thời gian đó thì phải chấm dứt, nhằm mục đích không cho việc xử lý tội phạm biến tướng thành công cụ đàn áp tinh thần, xâm phạm quyền lợi nhân dân.
Nhưng thực tế lâu nay nhiều vụ án thời gian giải quyết kéo dài gây lãng phí thời gian công sức của nhiều cơ quan tổ chức cá nhân, gây khốn khổ cho bị can bị cáo và làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của việc điều tra xử lý tội phạm.
Vụ án Đoàn Văn Vươn khởi tố tháng 1/2012 nhưng tháng 4/2013 mới xét xử sơ thẩm trong khi sự việc xảy ra cơ bản khá rõ ràng. Vụ án kéo dài chẳng đem lại ích lợi gì chỉ khiến người bị giam hãm chịu khổ sở thay vì nhanh chóng được ra ngoài lao động cải tạo.
Vụ án Hàn Đức Long bị TAND tỉnh Bắc Giang tuyên tử hình về tội giết người và hiếp dâm trẻ em kéo dài từ năm 2005 đến 2012, hiện bị cáo đang chờ tiêm thuốc độc… Có thể dẫn ra rất nhiều vụ án mà thời gian tiến hành tố tụng kéo dài, nguyên nhân có thể do án lớn khó và phức tạp nhưng chủ yếu nhất là do lề thói thiếu chuyên tâm trách nhiệm của những người tiến hành tố tụng và do quy định không hợp lý của luật.
Theo LS Ngô Ngọ Trai nếu coi việc xử lý tội phạm là giữ gìn sự bình yên cho nhân dân thì việc kéo dài nó lại gây hại cho sự bình yên của nhân dân, bởi vì kéo dài thời gian xử lý tội phạm là kéo dài môi trường dung dưỡng cho bạo lực.
Khi tội phạm xảy ra, tâm lý của bị hại đòi hỏi sự trừng phạt, tâm lý của công luận đòi hỏi thực thi công lý. Khi thời gian chờ đợi kéo dài, có thể những tiếng kêu gào công lý sẽ biến thành tiếng kêu than trả thù tạo nguy cơ gây bất ổn xã hội.
“Kéo dài thời gian tố tụng bất luận vì lý do gì đều cho thấy sự yếu kém của cơ quan tiến hành tố tụng và gây ra nhiều tổn hại cho xã hội. Đầu tiên đó là sự lãng phí về thời gian công vụ của chính những cán bộ tư pháp và của những người liên quan. Sau đó là gây mất niềm tin vào sự đứng đắn nghiêm minh của pháp luật. Vì vậy nên đặt ra vấn đề cần rút ngắn thời gian tiến hành tố tụng” – LS Trai phân tích.
4 kiến nghị của LS Ngô Ngọc Trai
Từ những phản ánh trên, LS Ngô Ngọc Trai kiến nghị: Thứ nhất, kiến nghị lên Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương bổ sung nội dung hoạt động, rà soát các quy định về thời hạn tố tụng và khai triển nguyên tắc suy đoán vô tội vào hoạt động xét xử. Từ đó đề xuất với Quốc hội sửa luật rút ngắn thời gian tiến hành tố tụng xuống còn một nửa so với hiện nay, bãi bỏ quy định cho phép tòa trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung hay hủy án điều tra lại.
Thứ hai, kiến nghị lên Ban Nội chính Trung ương: Nghiên cứu, đề xuất những quan điểm, định hướng lớn của Đảng về công tác xây dựng pháp luật, về tổ chức và hoạt động của các cơ quan nội chính (được xác định gồm Viện kiểm sát, Tòa án, tư pháp và các cơ quan có chức năng tư pháp trong Công an, Quân đội). Do vậy kiến nghị Ban nội chính Trung ương quan tâm hơn nữa đến vấn đề thời gian trong hoạt động tố tụng cả hình sự và dân sự, được như thế sẽ tạo chuyển biến lớn cho nền tư pháp nước nhà.
Thứ ba cơ quan báo chí nên theo dõi phản ánh những vụ án kéo dài, đây là vấn đề tiêu cực cần đấu tranh phản ánh để thúc đẩy các cơ quan tư pháp nâng cao trách nhiệm sửa đổi, góp phần xây dựng nền tư pháp Việt Nam trở lên công minh tiến bộ.
Thứ tư các luật sư quan tâm tới chương trình cải cách tư pháp của Đảng và nhà nước, bàn luận và góp ý trên tinh thần xây dựng đối với các vấn đề luật pháp còn chưa hoàn thiện, góp phần xây dựng nền tư pháp Việt Nam trở lên công minh tiến bộ.
Nhiều vụ án thời gian giải quyết kéo dài gây lãng phí
Nội dung thư phản ánh: “Lâu nay là trong các vụ án hình sự khi luật sư phát hiện ra được kẽ hở của hồ sơ từ đó đưa ra luận điểm bào chữa bị cáo không phạm tội thì Tòa án thay vì tuyên bị cáo vô tội lại dựa vào đó để trả hồ điều tra bổ sung củng cố chứng cứ kết tội hoặc tuyên hủy án điều tra lại.
 |
| LS Ngô Ngọc Trai |
Điều này khiến cho thời gian xử lý các vụ án kéo dài gây khốn đốn cho bị can bị cáo và gây lãng phí thời gian công vụ của nhiều cơ quan tổ chức cá nhân”.
Theo LS Ngô Ngọc Trai, điều tra, truy tố và xét xử là các giai đoạn trong tố tụng hình sự được quy định rõ thời hạn để hết thời gian đó thì phải chấm dứt, nhằm mục đích không cho việc xử lý tội phạm biến tướng thành công cụ đàn áp tinh thần, xâm phạm quyền lợi nhân dân.
Nhưng thực tế lâu nay nhiều vụ án thời gian giải quyết kéo dài gây lãng phí thời gian công sức của nhiều cơ quan tổ chức cá nhân, gây khốn khổ cho bị can bị cáo và làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của việc điều tra xử lý tội phạm.
Lý giải vì sao cự cãi CSGT bị đánh, trêu CSGT thì bị bắn?
Nổ nhà kho Lãnh sự quán Mỹ do bình cứu hỏa bị mở van xả phát nổ
Sau đình công, nhiều công nhân lại phải nhập viện vì ngộ độc thức ăn
Có thể kể đến hàng loạt vụ án như: Vụ án Hoa hậu nam Mê kong bị bắt quả tang và khởi tố về hành vi môi giới mại dâm từ tháng 6/2012 nhưng một năm sau đến tháng 6/2013 mới xét xử sơ thẩm, trong khi đó án phạt là 30 tháng tù thuộc trường hợp ít nghiêm trọng theo luật định thời hạn điều tra chỉ 02 tháng.Vụ án Đoàn Văn Vươn khởi tố tháng 1/2012 nhưng tháng 4/2013 mới xét xử sơ thẩm trong khi sự việc xảy ra cơ bản khá rõ ràng. Vụ án kéo dài chẳng đem lại ích lợi gì chỉ khiến người bị giam hãm chịu khổ sở thay vì nhanh chóng được ra ngoài lao động cải tạo.
Vụ án Hàn Đức Long bị TAND tỉnh Bắc Giang tuyên tử hình về tội giết người và hiếp dâm trẻ em kéo dài từ năm 2005 đến 2012, hiện bị cáo đang chờ tiêm thuốc độc… Có thể dẫn ra rất nhiều vụ án mà thời gian tiến hành tố tụng kéo dài, nguyên nhân có thể do án lớn khó và phức tạp nhưng chủ yếu nhất là do lề thói thiếu chuyên tâm trách nhiệm của những người tiến hành tố tụng và do quy định không hợp lý của luật.
Theo LS Ngô Ngọ Trai nếu coi việc xử lý tội phạm là giữ gìn sự bình yên cho nhân dân thì việc kéo dài nó lại gây hại cho sự bình yên của nhân dân, bởi vì kéo dài thời gian xử lý tội phạm là kéo dài môi trường dung dưỡng cho bạo lực.
Khi tội phạm xảy ra, tâm lý của bị hại đòi hỏi sự trừng phạt, tâm lý của công luận đòi hỏi thực thi công lý. Khi thời gian chờ đợi kéo dài, có thể những tiếng kêu gào công lý sẽ biến thành tiếng kêu than trả thù tạo nguy cơ gây bất ổn xã hội.
“Kéo dài thời gian tố tụng bất luận vì lý do gì đều cho thấy sự yếu kém của cơ quan tiến hành tố tụng và gây ra nhiều tổn hại cho xã hội. Đầu tiên đó là sự lãng phí về thời gian công vụ của chính những cán bộ tư pháp và của những người liên quan. Sau đó là gây mất niềm tin vào sự đứng đắn nghiêm minh của pháp luật. Vì vậy nên đặt ra vấn đề cần rút ngắn thời gian tiến hành tố tụng” – LS Trai phân tích.
4 kiến nghị của LS Ngô Ngọc Trai
Từ những phản ánh trên, LS Ngô Ngọc Trai kiến nghị: Thứ nhất, kiến nghị lên Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương bổ sung nội dung hoạt động, rà soát các quy định về thời hạn tố tụng và khai triển nguyên tắc suy đoán vô tội vào hoạt động xét xử. Từ đó đề xuất với Quốc hội sửa luật rút ngắn thời gian tiến hành tố tụng xuống còn một nửa so với hiện nay, bãi bỏ quy định cho phép tòa trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung hay hủy án điều tra lại.
Thứ hai, kiến nghị lên Ban Nội chính Trung ương: Nghiên cứu, đề xuất những quan điểm, định hướng lớn của Đảng về công tác xây dựng pháp luật, về tổ chức và hoạt động của các cơ quan nội chính (được xác định gồm Viện kiểm sát, Tòa án, tư pháp và các cơ quan có chức năng tư pháp trong Công an, Quân đội). Do vậy kiến nghị Ban nội chính Trung ương quan tâm hơn nữa đến vấn đề thời gian trong hoạt động tố tụng cả hình sự và dân sự, được như thế sẽ tạo chuyển biến lớn cho nền tư pháp nước nhà.
Thứ ba cơ quan báo chí nên theo dõi phản ánh những vụ án kéo dài, đây là vấn đề tiêu cực cần đấu tranh phản ánh để thúc đẩy các cơ quan tư pháp nâng cao trách nhiệm sửa đổi, góp phần xây dựng nền tư pháp Việt Nam trở lên công minh tiến bộ.
Thứ tư các luật sư quan tâm tới chương trình cải cách tư pháp của Đảng và nhà nước, bàn luận và góp ý trên tinh thần xây dựng đối với các vấn đề luật pháp còn chưa hoàn thiện, góp phần xây dựng nền tư pháp Việt Nam trở lên công minh tiến bộ.
Hoàng Lực