Giấy phép hành nghề từ 1/2014: 'Gà' The Voice sẽ hết chinh chiến?

Sau hàng loạt những  ý kiến trái chiều về việc nên hay không nên khi cấp giấy phép hành nghề, mới đây, Bộ VHTTDL đã thể hiện quyết tâm sẽ tái cấp thẻ hành nghề cho ca sĩ, người mẫu vào tháng 10/2013. Tấm thẻ này sẽ có hiệu lực từ tháng 1/2014.

Ngày 1/4/2014 thẻ hành nghề sẽ có hiệu lực với hai đối tượng ca sĩ và người mẫu

Sáng 3/6, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch tổ chức hội nghị trực tuyến lấy ý kiến góp ý Đề án cấp chứng chỉ hành nghề cho nghệ sĩ, người mẫu lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn tại ba điểm cầu Hà Nội, Đà Nẵng và TP HCM. 

Bộ cho rằng, những người được cấp thẻ phải hội đủ ba điều kiện: Tư cách đạo đức tốt, có năng lực chuyên môn và chưa từng bị thu hồi chứng chỉ hành nghề trước đó. Bộ dự định cấp hai loại thẻ. Loại thứ nhất dành cho các nghệ sĩ được đào tạo tại các trường nghệ thuật và có danh hiệu. Loại thứ hai dành cho các nghệ sĩ không được đào tạo bài bản nhưng có năng khiếu và được công chúng yêu mến.

Đối với các NSND, NSƯT hay những nghệ sĩ được nhà nước phong tặng danh hiệu, việc cấp chứng chỉ hành nghề là điều đương nhiên. Họ sẽ không phải làm hồ sơ để xin cấp thẻ như các nghệ sĩ khác. Bộ khẳng định, chứng chỉ hành nghề của mỗi nghệ sĩ sẽ được sử dụng cho tất cả chương trình họ tham gia. 

Mã số của chứng chỉ cũng được cấp trùng với mã số thuế thu nhập cá nhân của từng người để tiện cho việc quản lý. Nếu nghệ sĩ nào vi phạm trong hoạt động nghệ thuật sẽ bị treo chứng chỉ hành nghề từ sáu tháng đến hai năm. Trường hợp vi phạm nặng có thể bị phạt tiền từ 10 triệu cho đến biện pháp chế tài cao nhất là thu hồi thẻ.

Tại đây, NSND Trần Bình cho rằng, đề án lần này có nhiều điểm tích cực hơn đề án lần trước. Song, trong đề án vẫn nói nhiều về sai phạm của các nghệ sĩ, người mẫu nhưng lại không thấy nhắc đến những sai phạm của nhà tổ chức. Theo ông, chính những người tổ chức sự kiện phải có trách nhiệm với sai phạm của họ và đây là đối tượng rất cần thiết phải cấp phép.

Ông Tô Văn Long - Trưởng phòng Quyền tác giả, Cục Bản quyền tác giả phát biểu tại hội nghị : “Chúng tôi rất hoan nghênh Cục Nghệ thuật biểu diễn đã xây dựng đề án này. Thứ nhất, đây là sự cần thiết rất khách quan, để khắc phục những khiếm khuyết trong những năm qua trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn; thứ hai là nâng cao chất lượng nghệ thuật biểu diễn của chúng ta trên các lĩnh vực; thứ 3 là đáp ứng yêu cầu hội nhập”.

Được biết, qua 6 tháng đầu năm ngành nghệ thuật biểu diễn đã có những chuyển biến tích cực, sai phạm trong quản lý ngành giảm 80% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Đặc biệt, thời gian qua đã không còn hiện tượng cấp phép biểu diễn thiếu trách nhiệm bằng phong bì, quan hệ cá nhân… Đó là khẳng định của ông Nguyễn Đăng Chương, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn tại hội nghị.

Trước việc cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ biểu diễn đang có nhiều luồng dư luận trái chiều, ông Nguyễn Đăng Chương, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cho rằng đây là việc làm cần thiết để chấn chỉnh đời sống hoạt động nghệ thuật biểu diễn đang có những diễn biến phức tạp. Bởi vậy, vào 1/4/2014 thẻ hành nghề sẽ có hiệu lực với hai đối tượng ca sĩ và người mẫu.

Nghệ sĩ nói gì?

Trước những thông tin này, ca sĩ Phương Thanh cho rằng không cần thiết và khó thành công, theo cô: “Việc bắt buộc ca sĩ có chứng chỉ hành nghề là không hợp lý, chúng ta cứ cấp tới cấp lui, mất thời gian và làm phiền hà nghệ sĩ quá nhiều. Cấp thẻ với mục đích chấn chỉnh tình trạng hoạt động nghệ thuật lộn xộn là chủ quan, không giải quyết được gì. 

Nếu cần chấn chỉnh thì các cơ quan chức năng chấn chỉnh ngay từ gốc, đó là mạnh tay trong việc xử phạt. Ví dụ hát nhép hay mặc hở hang thì phạt nặng, cấm biểu diễn là xong. Việc cấp một cái thẻ mà hy vọng chấn chỉnh được tình trạng bát nháo là điều không tưởng.

Trong đó ca sĩ Ánh Tuyết thì tỏ ý nghi ngại: “Giờ đây cái gì cũng “mua” được hết, chứng chỉ hành nghề liệu có phải là một thước đo không? Liệu các cơ quan chức năng có đảm bảo nó hoàn toàn không có tiêu cực?”

"Những nghệ sĩ đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT rồi có cần phải cấp chứng chỉ hành nghề nữa không? Theo tôi cần phải phân biệt đối tượng chứ không nên đánh đồng tất cả”, chia sẻ của NSND Thanh Hoa.

Không chỉ là băn khoăn, một số nhạc sĩ còn lên tiếng phản đối việc cấp thẻ hành nghề. Nhạc sĩ Quốc Trung nói: “Tôi nghĩ trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, có rất nhiều việc cần làm hơn là cấp thẻ cho ca sĩ. Nếu các cấp lãnh đạo cố thì nó cũng khả thi thôi nhưng đứng ở góc độ chuyên môn, tôi thấy nó chẳng góp phần gì cho đời sống âm nhạc”. Vị huấn luyện viên The Voice cho biết, nếu thẻ hành nghề có hiệu lực và đi vào đời sống, anh sẽ gặp khó khăn trong việc đưa thí sinh The Voice đi chinh chiến ở các sân khấu ca nhạc.

Bên cạnh đó những ca sĩ tự do như Nathan Lee thì cảm thấy bối rối hơn. Từ những tiêu chí mà đề án của Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch đưa ra: “Những người được cấp thẻ phải hội đủ ba điều kiện: Tư cách đạo đức tốt, có năng lực chuyên môn và chưa từng bị thu hồi chứng chỉ hành nghề trước đó”, Nathan Lee băn khoăn, căn cứ vào đâu để xét đạo đức ca sĩ. “Còn nói về bằng cấp, đây là điều còn khó khăn hơn. Ở Việt Nam, thử hỏi trong số ca sĩ có tầm ảnh hưởng lớn tới công chúng, bao nhiêu người có bằng cấp? Tôi băn khoăn việc này có thể làm hạn chế những người có khả năng và đam mê. Susan Boyle mà ở Việt Nam có khi cũng không được đi diễn” - giọng ca Xinh nêu ý kiến.

Về lĩnh vực thời trang, đạo diễn thời trang Trung Võ quan niệm, để đánh giá năng lực chuyên môn của người mẫu cần dựa trên các yếu tố: thứ nhất là các giải thưởng nghề nghiệp; thứ hai là tác phong làm việc; thứ ba là cách ứng xử, xây dựng và bảo vệ hình tượng trước công chúng; cuối cùng là mức độ nổi tiếng của người mẫu đó.

Theo Dương Yến Ngọc, việc cấp thẻ sẽ gây ra nhiều bất cập. "Đến giờ phút này nghề người mẫu vẫn tự phát, bây giờ cấp thẻ thì cũng tốt nhưng cấp thẻ như thế nào và dựa vào tiêu chí gì, ai sẽ bảo đảm quyền lợi cho người mẫu? Và nếu bước lên sàn là phải có thẻ thì có phức tạp quá không?. Ví dụ, tôi là người mẫu nhưng đã nghỉ diễn để lo cho con cái, gia đình. Đến năm tôi 40 tuổi, không có thẻ, tôi sẽ không được diễn nữa nếu được mời dù tôi từng là người mẫu chuyên nghiệp", cô đặt giả thuyết.

Một số nghệ sĩ và những người trong ngành còn chủ động nêu ý kiến đóng góp cho đề án. Cựu người mẫu Thúy Hạnh, đại diện công ty quản lý người mẫu Elite nói: Việc cấp thẻ cho người mẫu cần phân biệt ra hai loại: người mẫu tự do và người mẫu quản lý. Người mẫu phải có ký kết hợp đồng với các công ty (agency) có giấy phép kinh doanh. Các agency này sẽ đứng ra bảo lãnh cho họ về trình độ chuyên môn. Còn những người mẫu tự do phải tự chứng minh và tự chịu trách nhiệm về năng lực trước cơ quan nhà nước.

Cùng đó, một số người lại ủng hộ đề án. Mỹ Linh cho biết, khi nghe về đề án này, chị đã tham khảo ý kiến của một số bạn bè ở nước ngoài và được biết, ở một số nơi, nghệ sĩ phải có thẻ hành nghề. 

Mỹ Linh cho rằng, thẻ hành nghề sẽ là công cụ bảo vệ các nghệ sĩ.

“Chúng ta mới nhìn thấy sự phiền hà mà chưa nghĩ rộng ra để thấy tác dụng của thẻ hành nghề. Nó không chỉ giúp quản lý mà còn bảo vệ quyền lợi của ca sĩ. Hiện tại, nhiều ca sĩ Philippines sang biểu diễn ở các khách sạn 5 sao, quán bar ở Việt Nam một cách tự do, không ai kiểm soát và cũng không cần phải đóng thuế. Như vậy ca sĩ Việt Nam đang bị chia thị phần cho họ” - diva tóc ngắn chia sẻ. 

Chị cũng cho biết, khi đi lưu diễn ở Mỹ, chị phải có visa dành cho những người có khả năng đặc biệt chứ không phải visa du lịch thông thường. Nếu không sẽ bị Hiệp hội ca sĩ Việt Nam ở Mỹ kiện vì tranh công việc của họ. Theo Mỹ Linh, việc cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ cần nhanh chóng đi vào ổn định, đảm bảo tính công bằng và tránh việc thủ tục này lại trở thành “hành là chính”.

Người mẫu Đức Long thấy vui khi Bộ định sử dụng cơ chế thẻ hành nghề vì như vậy thì nghề mẫu chính thức được công nhận là một nghề.

Đỗ Tuyết (tổng hợp)