"Trung ương 'xử' tham nhũng chưa nghiêm, khó làm gương cho địa phương"

22/10/2013 10:14
Tiểu Yến
(GDVN) - Có địa phương cho rằng, các vụ án tham nhũng phức tạp do các cơ quan ở Trung ương điều tra, truy tố hoặc chỉ đạo xử lý, xét xử chưa nghiêm minh nên rất khó làm gương cho các địa phương trong việc xử lý các vụ án tham nhũng.

Ngày 22-10, Uỷ ban tư pháp Quốc hội đã trình bày báo cáo Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2013. Qua giám sát, khảo sát của UB Tư pháp ở một số địa phương và dư luận, báo chí cho thấy, việc xử lý một số vụ việc có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm, nhiều hành vi có liên quan tới tham nhũng chỉ bị xử lý kỷ luật, hành chính.

Cụ thể, nhiều vụ án do Cơ quan điều tra ở trung ương tiến hành điều tra, Viện kiểm sát nhân dân tối cao tiến hành kiểm sát, sau đó ủy quyền cho Viện kiểm sát cấp dưới thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử thì tỉ lệ trả hồ sơ điều tra bổ sung còn cao, có vụ án tham nhũng trả hồ sơ điều tra bổ sung nhiều lần, làm kéo dài thời gian xử lý; một số vụ án tham nhũng lớn, nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn cho tài sản của Nhà nước được phát hiện, xử lý còn chậm.

Nhiều vụ án tham nhũng Tòa án cấp sơ thẩm xử phạt các bị cáo với mức án cao, nghiêm minh nhưng khi xét xử phúc thẩm thì Tòa án cấp trên trong đó có Tòa phúc thẩm, Tòa án nhân dân tối cao lại giảm hình phạt, cho các bị cáo hưởng án treo, không bảo đảm tác dụng giáo dục, phòng ngừa và yêu cầu của nhiệm vụ chính trị.

Đáng chú ý, nguyên nhân được nêu là: có địa phương cho rằng, các vụ án tham nhũng phức tạp do các cơ quan ở Trung ương điều tra, truy tố hoặc chỉ đạo xử lý, xét xử không nghiêm minh nên rất khó làm gương cho các địa phương trong việc xử lý các vụ án tham nhũng.

Qua công tác giám sát, khảo sát năm 2013 cho thấy, các địa phương vẫn còn rất lúng túng trong việc đánh giá, nhận định về tình hình tham nhũng. Các địa phương đều cho rằng tình hình tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng, phức tạp, nhưng lại không đưa ra được những căn cứ, tiêu chí, bằng chứng cho nhận định này; ngay cả các bộ, ngành ở trung ương qua hoạt động giải trình của UBTP cũng rất lúng túng trong việc đánh giá tình hình tham nhũng.

Theo báo cáo này, trong năm 2013, việc phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng so với cùng kỳ năm 2012 đã tăng cả về số vụ và số đối tượng phạm tội.

Cụ thể, đã khởi tố mới được 233 vụ với 568 bị can, tăng 11 vụ với 97 bị can; Viện kiểm sát đã truy tố 335 vụ với 803 bị can, tăng 91 vụ với 202 bị can.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Uỷ ban Tư pháp, việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng của các cơ quan có thẩm quyền vẫn chưa tương xứng với tình hình tham nhũng đang diễn ra, hành vi vi phạm pháp luật và số tài sản sai phạm liên quan tới hành vi vi phạm pháp luật phát hiện được là rất lớn, nhưng việc phát hiện ra hành vi tham nhũng và thu hồi tài sản còn rất ít.

Có tình trạng áp dụng hình phạt không đúng quy định của pháp luật như hình phạt nhẹ, phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt, cho hưởng án treo hoặc phạt cải tạo không giam giữ (bị cáo cho hưởng án treo và phạt cải tạo không giam giữ chiếm 31,2% tổng số bị cáo phạm các tội về tham nhũng đã xét xử); một số bị cáo phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng vẫn được hưởng án treo.

Số vụ việc tham nhũng được phát hiện chủ yếu là các vụ tham nhũng nhỏ, gây thiệt hại không lớn về tiền, tài sản của Nhà nước với đối tượng phạm tội chủ yếu là cán bộ cấp xã hoặc ở thôn, làng, bản; số vụ tham nhũng lớn, xâm phạm nghiêm trọng tài sản, vốn của Nhà nước ít được phát hiện.

Thực trạng xử lý không đúng pháp luật một số vụ tham nhũng và tình hình tham nhũng ngay trong chính các cơ quan tư pháp đã làm giảm lòng tin của nhân dân vào công cuộc đấu tranh PCTN. Dư luận nhân dân cho rằng, với việc xử lý kỷ luật, hành chính, đình chỉ điều tra, cho hưởng án treo, cải tạo không giam giữ đối với tội phạm về tham nhũng như hiện nay có biểu hiện chưa nghiêm minh, bỏ lọt tội phạm.

Dư luận nhân dân cho rằng, với việc xử lý kỷ luật, hành chính, đình chỉ điều tra, cho hưởng án treo, cải tạo không giam giữ đối với tội phạm về tham nhũng như hiện nay có biểu hiện chưa nghiêm minh, bỏ lọt tội phạm. Tổ chức minh bạch thế giới xếp hạng chỉ số cảm nhận tham nhũng của Việt nam (CPI năm 2012) đứng thứ 123/176 nước (chỉ đạt 31 điểm trên thang điểm 100).

Tiểu Yến