Tờ “Thời báo Hoàn Cầu” Trung Quốc ngày 24 tháng 1 đưa tin, từ ngày 21 đến ngày 22 tháng 1 năm 2014, biên đội gồm 3 tàu chiến mặt nước Trung Quốc (tàu vận tải đổ bộ cỡ lớn Trường Bạch Sơn Type 071, tàu khu trục Hải Khẩu và tàu khu trục Vũ Hán) của Hạm đội Nam Hải “đã tiến hành (bất hợp pháp) nhiệm vụ tuần tra ở vùng biển quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền thiêng liêng của Việt Nam)”.
Theo bài báo, biên đội tàu chiến Hạm đội Nam Hải đã sử dụng tàu chiến mặt nước, tàu đệm khí, máy bay trực thăng tiến hành “tuần tra lập thể” (trái phép - PV) đối với các hòn đảo của quần đảo Hoàng Sa gồm đảo Phú Lâm, đảo Linh Côn (Lincoln), đảo Quang Hòa, đảo Tri Tôn, đảo Quang Ảnh.
Trong thời gian tuần tra trái phép này, biên đội tàu chiến đã mang theo lực lượng đồn trú trái phép trên quần đảo Hoàng Sa tiến hành tập trận chiến đấu thực tế bất hợp pháp như “tấn công và phòng thủ đảo”.
Trong đó, biên đội sử dụng các trang bị như “tàu xung phong”, máy bay trực thăng và tàu đệm khí, vận chuyển lực lượng tác chiến đổ bộ, tiến hành “đổ bộ lập thể theo nhiều phương thức, nhiều thủ đoạn”, “đã tích lũy kinh nghiệm cho sử dụng lực lượng chiến đấu”.
Bài bao cho biết, Tưởng Vĩ Liệt, Tư lệnh Hạm đội Nam Hải, chỉ huy biên đội tàu chiến này “đã đổ bộ (trái phép) lên đảo kiểm tra tình hình sẵn sàng chiến đấu của đơn vị đóng quân”.
Sau khi tập trận, tuần tra bất hợp pháp trên quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, việc biên đội tàu chiến này có đến tuần tra bất hợp pháp ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam hay không, được bài báo cho là được “dư luận quan tâm”.
Bài báo dẫn một nguồn tin giấu tên cho hay, tiếp theo, biên đội tàu chiến này có 2 lựa chọn. Một là, biên đội từ quần đảo Hoàng Sa “sẽ trực tiếp đến vùng biển khác trên Biển Đông tiến hành tuần tra”.
Hai là, từ vùng biển quần đảo Hoàng Sa chạy xuyên qua chuỗi đảo thứ nhất đến vùng biển Tây Thái Bình Dương tiến hành “tập trận thường lệ”, sau đó quay trở lại Biển Đông tiến hành hoạt động tập trận khác.
Nhưng, tờ “Philippine Daily Inquirer” ngày 23 tháng 1 đưa tin, đối với hoạt động của hạm đội Trung Quốc trên Biển Đông, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Hernandez ngày 22 đã lên án cho rằng, có dấu hiệu cho thấy, Trung Quốc sẽ thường xuyên tiến hành “tuần tra” trên Biển Đông.
Nhưng hành động này của Trung Quốc đã vi phạm quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển, không có nước nào có thể thực hiện chủ quyền đối với vùng biển quốc tế của Biển Đông.
Chuyên gia vấn đề hải quân Trung Quốc Lý Kiệt lu loa rằng ngày 23 tháng 1 cho rằng, hoạt động tập trận của Hải quân Trung Quốc là hoạt động “thường lệ”. Philippines “nói ra nói vào” vấn đề này là để “tạo biểu hiện mình thuộc thế yếu”, “thu hút sự quan tâm của dư luận quốc tế”.
Đồng thời, Philippines cũng đang gấp rút mua sắm tàu chiến mặt nước, nâng cao khả năng tuần tra, tác chiến ở Biển Đông. Ngoài ra, Philippines còn đang cố gắng để cho Quân đội Mỹ tái đồn trú và triển khai ở Philippines.
Tờ “Thương báo Philippines” ngày 23 tháng 1 cho biết, Hải quân Philippines sẽ lắp hệ thống radar trên một hòn đảo ở quần đảo Batanes (tỉnh đảo của Philippines) nhằm theo dõi hoạt động của tàu cá Trung Quốc và Đài Loan ở vùng biển xung quanh.
Hơn nữa, Cục nghề cá tỉnh Cagayan, Philippines sẽ còn điều thêm 7 tàu tuần tra ứng phó với tàu cá “vượt biên” đánh bắt cá.