Từ bao đời nay, một gia đình việt đều rất xem trọng việc xông nhà ngày Tết. Theo truyền thống, người được chọn phải đáp ứng được mấy tiêu chí: có đạo đức đường hoàng, vui vẻ, rộng rãi, (nhẹ vía) hạnh phúc, thành đạt, đang ăn nên làm ra thì càng tốt và một yếu tố quan trọng là hợp với tuổi chủ nhà.
 |
| Đạo đức và chân thành là tiêu chí quan trọng để chọn người xông nhà. (Ảnh minh họa) |
Đạo đức và chân thành là tiêu chí quan trọng để chọn người xông nhà. (Ảnh minh họa)
Người đi xông nhà có thể là ngẫu nhiên, nhưng đa phần là đã được gia đình “chọn trước Tết”, để sau giao thừa hoặc sáng sớm mùng một phải đến xông đất, xông nhà. Nếu không, có vị khách khác đến xông đất trước là bị chủ nhà quở trách là xúi quẩy cả năm…
Theo quan niệm dân gian, người xông đất có ảnh hưởng quan trọng đến hậu vận của cả nhà trong năm mới. Người ta có thể nhìn người khách đầu năm này mà đoán công việc làm ăn, sự rủi may trong cuộc sống của gia đình. Mọi gia đình đều mong muốn người đến xông đất nhà mình là người mau mắn, hợp tuổi với gia chủ, thành đạt về công danh hay trong làm ăn để mang tài lộc đến.
Trong cuốn Phong vị tết Việt, ở bài viết Cổ nhân và các tục lệ về ngày xuân của Phạm Văn Sơn có đề cập đến tục xông đất: “Ta có tục xông đất. Xông đất cũng có hiệu quả cho sự rủi may trong một năm. Ta kiêng người đầu tiên bước chân vào nhà ta ngày mồng một tết nếu người ấy có đại tang, nếu người ấy đang ở vận xấu và tư đức hèn kém. Thói thường, ta vận động cho được người đang ăn nên làm ra tới nhà chúng ta ngay sau khi tiếng pháo giao thừa vừa dứt vì từ giờ phút này, năm mới bắt đầu”.
Dưới đây là tổng hợp một số cách chọn người xông đất năm 2014:
Theo tam hợp, lục hợp với chủ nhà:
- Chủ nhà tuổi Tý: Chọn người xông đất tuổi Sửu (Nhị hợp), Thân(Tam hợp), Thìn.
- Chủ nhà tuổi Sửu: Chọn người xông đất tuổi Tý, Tỵ, Dậu.
- Chủ nhà tuổi Dần: Chọn người xông đất tuổi Hợi, Ngọ, Tuất.
- Chủ nhà tuổi Mão: Chọn người xông đất tuổi Tuất, Hợi, Mùi.
- Chủ nhà tuổi Thìn: Chọn người xông đất tuổi Dậu, Thân, Tý.
- Chủ nhà tuổi Tỵ: Chọn người xông đất tuổi Thân, Dậu, Sửu.
- Chủ nhà tuổi Ngọ: Chọn người xông đất tuổi Mùi, Dần, Tuất.
- Chủ nhà tuổi Mùi: Chọn người xông đất tuổi Ngọ, Hợi, Mão.
- Chủ nhà tuổi Thân: Chọn người xông đất tuổi Tỵ, Tý, Thìn.
- Chủ nhà tuổi Dậu: Chọn người xông đất tuổi Thìn, Tỵ, Sửu.
- Chủ nhà tuổi Tuất: Chọn người xông đất tuổi Mão, Dần, Ngọ.
- Chủ nhà tuổi Hợi: Chọn người xông đất tuổi Dần, Mùi, Mão.
Theo Thiên Can:
1. Tuổi Giáp hạp với Kỷ mà kỵ với Canh.
2. Tuổi Ất hạp với Canh mà kỵ với Tân.
3. Tuổi Bính hạp với Tân mà kỵ với Nhâm.
4. Tuổi Đinh hạp với Nhâm mà kỵ với Quý.
5. Tuổi Mậu hạp với Quý mà kỵ với Giáp.
6. Tuổi Kỷ hạp với Giáp mà kỵ với Ất.
7. Tuổi Canh hạp với Ất mà kỵ với Bính.
8. Tuổi Tân hạp với Bính mà kỵ với Đinh.
9. Tuổi Nhâm hạp với Đinh mà kỵ với Mậu.
10. Tuổi Quý hạp với Mậu mà kỵ với Kỷ.
Theo mệnh:
Chủ nhà mệnh Kim nên chọn người mệnh Thổ, Thủy, Kim.
Chủ nhà mệnh Mộc nên chọn người mệnh Thủy, Hỏa, Mộc.
Chủ nhà mệnh Thủy nên chọn người mệnh Kim, Mộc, Thủy.
Chủ nhà mệnh Hỏa nên chọn người mệnh Mộc, Thổ, Hỏa.
Chủ nhà mệnh Thổ nên chọn người mệnh Hỏa, Kim, Thổ.