Ngày 15/9, UBND tỉnh Phú Yên đã có buổi làm việc với Ủy ban UNESCO Việt Nam, Vụ Văn hóa Đối ngoại UNESCO (Bộ Ngoại giao) về việc nghiên cứu lập hồ sơ đề nghị di sản và danh hiệu quốc tế đối với các di sản vật thể như đàn đá, kèn đá; danh hiệu Vịnh đẹp thế giới đối với Vịnh Xuân Đài.
Ông Phan Đình Phùng, Giám đốc Sở VH- TTDL Phú Yên giới thiệu với đoàn công tác các giá trị về lịch sử, văn hoá, kinh tế đối với Vịnh Xuân Đài và bộ đàn đá, kèn đá Tuy An. Tỉnh Phú Yên yêu cầu đoàn công tác hướng dẫn Phú Yên hoàn thành các thủ tục để Vịnh Xuân Đài được công nhận là Vịnh đẹp thế giới và di sản đàn đá, kèn đá Tuy An được UNESCO công nhận là di sản ký ức nhân loại.
Đàn đá và kèn đá là hai nhạc cụ được tìm thấy tại huyện Tuy An. Đàn đá được khám phá tại Hòn Núi Một thuộc thôn Trung Lương, xã An Nghiệp, huyện Tuy An vào năm 1990 cho tới năm 1991 thì tìm được tất cả 8 thanh đá. Theo Phó Giáo sư Tiến sỹ Trần Quang Hải (Trung tâm Nghiên cứu khoa học quốc gia , Pháp) trong chuyến về khảo sát 2 bộ nhạc cụ này tại Phú Yên giữa năm 2011 cho biết: Bộ đàn đá Tuy An có thang âm thuộc loại chuẩn nhất trong số những đàn đá thời tiền sử được phát hiện tại Việt Nam.
Kèn đá được phát hiện dưới lòng một phế tích Chăm Pa ở thôn Phú Cần, xã An Thọ, huyện Tuy An và đã được giữ gìn và sử dụng qua bảy đời các vị trụ trì của chùa Hậu Sơn ước khoảng trên 150 năm, được xem là nhạc cụ độc nhất vô nhị trên thế giới .
Đối với vịnh Xuân Đài, vịnh diện tích mặt nước khoảng 13.000 ha, cửa vịnh nằm về phía nam rộng hơn 4km, chung quanh vịnh có nhiều ngọn núi lan ra mặt nước tạo thành nhiều vũng nhỏ, mỗi vũng đều mang vẻ đẹp riêng.
Trong vịnh có một số đảo nhỏ, tiêu biểu là Hòn Yến, cù lao Ông Xá với những khối đá lớn dựng đứng và bãi cát trắng chạy dài tuyệt đẹp, bao quanh những xóm làng bình yên nấp bóng dưới rừng dừa, những bãi cát trắng xen lẫn những gành đá có hình thù khác lạ; phía tây là những dãy núi cao trùng điệp; ở hướng đông, bên cạnh những ngọn đồi xanh là cồn cát trắng nguyên sơ.
 |
| Nghệ sỹ ưu tú Thanh Hải biểu diễn đàn đá Phú Yên |
Nơi đây cũng chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước và là nơi diễn ra sự kiện bang giao đầu tiên giữa Việt Nam và Hoa Kỳ vào năm 1832, khi Đặc sứ Hoa Kỳ Edmun Robert mang quốc thư thả neo tại Vũng Lắm- Xuân Đài.
Ngày 20/1/2011, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Tuấn Anh đã ký quyết định xếp hạng vịnh Xuân Đài là Di tích danh lam thắng cảnh quốc gia.
Nghiên cứu nội dung báo cáo và kết quả khảo sát thực tế trước đó, các chuyên gia của Vụ Văn hóa Đối ngoại UNESCO (Bộ Ngoại giao) đã chỉ ra những mặt còn thiếu trong “lý lịch khoa học” của danh thắng vịnh Xuân Đài và hai di sản đàn đá, kèn đá Tuy An. Qua đó hướng dẫn bổ sung các nội dung cần thiết và các bước tiến hành cho một bộ hồ sơ đề nghị công nhận các danh hiệu quốc tế.
 |
| Một góc vịnh Xuân Đài |
Theo Vụ trưởng Vụ Văn hóa Đối ngoại UNESCO Phạm Cao Phong, đối với vịnh Xuân Đài, tỉnh cần bổ sung vào hồ sơ những luận chứng khoa học chứng minh sự độc đáo của vịnh, sự đa dạng sinh học, giá trị văn hóa, cảnh quan của vịnh; đối với di sản đàn đá, kèn đá tỉnh Phú Yên cần có những nghiên cứu khoa học sâu hơn ở cấp quốc gia, quốc tế…
Ngọc Hân