Tuần trước, NATO đã đình chỉ tất cả các chương trình hợp tác quân sự và dân sự với Nga. Chỉ huy hàng đầu của NATO thậm chí còn cho rằng 40 ngàn binh sĩ Nga tại biên giới Ukraine đang ở trạng thái sẵn sàng cao và có thể tấn công Ukraine trong vòng vài ngày.
Những cảnh báo trên đã khiến cả thế giới đặc biệt hướng sự chú ý về Nga theo dõi và tự hỏi liệu khi nào Tổng thống Vladimir Putin sẽ hành động một lần nữa.
 |
| Leonid Volkov |
CNN dẫn lời Leonid Volkov, một blogger chính trị, người từng là quản lý cho chiến dịch tranh cử chức Thị trưởng Moscow của lãnh đạo đối lập Nga Alexei Navalny vào mùa hè năm 2013, cho rằng trước vụ sáp nhập Crimea ngày 18/3, không có nhiều nhà quan sát tin rằng Putin sẽ xem xét nghiêm túc thực hiện một động thái như vậy. Thậm chí một số người còn nghĩ đó là một trò đùa.
Volkov cho rằng Nga bị ràng buộc về pháp lý theo Biên bản ghi nhớ Budapest năm 1994, một thỏa thuận ban đầu giữa Nga, Mỹ và Anh. Nó là một phần quan trọng của hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân trên toàn cầu, trong đó ghi rằng sự độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine sẽ được đảm bảo để đổi lấy tình trạng phi hạt nhân của quốc gia này. Lúc bấy giờ, Ukraine có kho dự trữ vũ khí hạt nhân lớn thứ ba thế giới.
Đó là lí do tại sao khi chủ nghĩa dân tộc Nga bắt đầu nổi lên tuyên bố Crimea là một phần của Nga, nhiều người đã nghĩ rằng nó sẽ không thể trở thành hiện thực. Tổng thống Putin có thể là người rất quyết đoán, nhưng ông nổi tiếng là người tôn trọng các điều ước quốc tế.
Trong cuộc họp báo ngày 4/3, khi được hỏi liệu Nga có xem xét việc sáp nhập Crimea hay không, ông Putin đã nói rằng ông không nghĩ tới điều đó. Tuy nhiên, sự việc đã hoàn toàn thay đổi khi cuộc trưng cầu dân ý ngày 16/3 ở Crimea.
 |
| Tổng thống Nga Vladimir Putin. |
Giải thích cho sự thay đổi có thể là “đột ngột” trên của ông Putin, Leonid Volkov cho rằng nhận xét của Thủ tướng Đức Angela Merkel có lẽ là hợp lý nhất. Bà Merkel từng nói rằng Tổng thống Putin đã “xa rời thực tế”.
Tuy nhiên, Leonid Volkov đồng tình với nhận định cho rằng Tổng thống Putin muốn chỉ ra thực tế mới rằng sự tan rã trong quan hệ với phương Tây không phải là mối họa tiềm năng đối với Moscow. Theo ông, đó là động thái thông minh và dễ hiểu của nhà lãnh đạo Nga.
Trong trật tự thế giới mới của ông Putin, các tổ chức quốc tế hiện nay không phải là một vấn đề lớn nữa, gồm cả Hội đồng Bảo an LHQ và nhóm G8. Việc đình chỉ tư cách thành viên G8 của Nga không làm Putin sợ hãi. Mỹ, Anh, Canada chỉ trích Nga vi phạm Biên bản ghi nhớ Budapest cũng không làm ông Putin lo ngại.
Điều Putin mong muốn nhất là uy tín trong nước gia tăng, các đối thủ chính trị của ông lép vế và nhiều người Nga đã chào đón sự trở lại của Crimea. Hơn nữa, ông Putin muốn kiểm soát nhiều hơn nữa các tầng lớp Nga và tiền bạc của họ.
 |
Từ lâu, Tổng thống Putin đã nhấn mạnh rằng các tầng lớp ưu tú của đất nước nên mang tiền về cho Nga. Nhưng các "đầu sỏ chính trị" của Nga lại thường chi tiền ở bên ngoài đất nước như cho con đi học ở trường quốc tế, mua nhà cửa ở Manhattan, mua sắm ở châu Âu, Mỹ mặc dù mỗi nhà tài phiệt được yêu cầu phải quyết định hoặc rời đất nước và mất quyền khai thác các tài nguyên vô tận của Nga, hoặc mang tiền về nước.
Crimea là chính xác những gì ông Putin mong muốn – một cơ hội để xây dựng lại bức màn tài chính sắt giữa Nga và phương Tây. Khi các tầng lớp ưu tú của nước này nằm trong danh sách trừng phạt của phương Tây, cuối cùng họ buộc phải chuyển sự chú ý và túi tiền của họ về Nga.
Theo Leonid Volkov, sáp nhập Crimea hay chia tay phương Tây đều là chiến thắng kép cho Putin, mặc dù nó có thể khiến hình ảnh của ông trở nên xấu hơn tại một phần của thế giới.
Leonid Volkov tỏ ra không tin tưởng hoàn toàn vào cam kết của ông Putin rằng Nga sẽ không đi xa hơn Crimea.
“Điều đó có thể đúng, nhưng cũng có thể không. Tất cả phụ thuộc vào tình hình thực tế. Đó là một tin xấu đối với thế giới”, Leonid Volkov nhận định./.
Nguyễn Hường