Cuộc tranh luận gay gắt của Petro Việt Nam
Thời điểm tháng 4/2013 thông tin dự án đầu tư Tổ hợp lọc hóa dầu Nhơn Hội (Bình Định) với giá trị khoảng 27 tỉ USD do Tập đoàn Dầu khí Thái Lan (PTT) làm chủ đầu tư thu hút sự quan tâm lớn của dư luận. Thời điểm đó dư luận không chỉ quan tâm đến giá trị đầu tư dự án mà còn quan tâm cuộc tranh luận giữa Tập đoàn dầu khí Việt Nam (Petro Việt Nam).
Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petro Việt Nam) đã từng có văn bản đề nghị Bộ Công thương không nên đồng ý dự án Nhà máy lọc hóa dầu Nhơn Hội trị giá khoảng 27 tỷ USD do Tập đoàn Dầu khí Thái Lan (PTT) làm chủ đầu tư.
 |
| Dự án Tổ hợp lọc hóa dầu Nhơn Hội (Bình Định) ảnh minh họa |
Nguyên nhân Petro Việt Nam gửi văn bản đề nghị không phê duyệt dự án Nhà máy lọc hóa dầu Nhơn Hội vì không có trong quy hoạch phát triển ngành dầu khí đến năm 2015 và định hướng đến năm 2025. Cụ thể PetroVietnam cho rằng, “siêu dự án” 27 tỷ USD Nhơn Hội lại rất gần các điểm như Vũng Rô, Vân Phong, Dung Quất - nơi đã được quy hoạch xây dựng nhà máy lọc dầu.
Hơn nữa theo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam nếu bổ sung Nhà máy lọc dầu Nhơn Hội sẽ tạo nguy cơ thừa nguồn cung với thị trường nội địa, ảnh hưởng đến khả năng bao tiêu của PetroVietnam và giảm hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Nghi Sơn...
Ở hướng ngược lại Bộ Công thương và tỉnh Bình Định ủng hộ dự án này. Cụ thể Thứ trưởng Bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa cho rằng, lĩnh vực đầu tư vào lọc hóa dầu đang được khuyến khích và thúc đẩy thu hút đầu tư. Quan điểm của Bộ Công thương ủng hộ dự án vấn đề là phía Tập đoàn Dầu khí Thái Lan chứng minh được năng lực tài chính và đáp ứng được các yêu cầu pháp lý của Việt Nam.
Cuộc tranh luận về việc nên hay không nên thực hiện dự án lọc hóa dầu Nhơn Hội tạm dừng khi có thông tin Thủ tướng Chính phủ đồng ý với chủ trương đầu tư dự án này tại khu kinh tế Nhơn Hội.
Tin không vui cho dư án tỷ đô
Tuy đã được Chính phủ đồng ý về chủ trương xây dựng dự án nhưng theo ông Vũ Đại Thắng, Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), vẫn còn rất nhiều việc phải làm. “Trong quá trình theo dõi, quản lý các dự án lớn tại các khu kinh tế như lọc dầu Nghi Sơn, Dung Quất, thép Formosa… chúng tôi nhận thấy còn nhiều vấn đề cần cân nhắc, đặc biệt là cơ chế, chính sách mà các nhà đầu tư đặt ra đối với các cấp chính quyền”, ông Thắng thẳng thắn.
Trước khi thực hiện dự án phía chủ đầu tư có trình dự thảo đề án về cơ chế ưu đãi đầu tư áp dụng với tổ hợp lọc hóa dầu Nhơn Hội lên các bộ ban ngành. Trong đó chủ đầu tư muốn mức ưu đãi cho dự án không thấp hơn các cơ chế được Thủ tướng quyết định cho áp dụng đối với các dự án lọc dầu đã và đang xây dựng tại Việt Nam.
Cụ thể, Tập đoàn Dầu khí Thái Lan (PTT) - chủ đầu tư dự án này kiến nghị ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho dự án, đề án đưa ra là mức thuế suất 10% trong thời hạn 30 năm kể từ khi hoạt động, miễn thuế trong 4 năm đầu kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo.
Trước đề xuất cơ chế ưu đãi này của chủ đầu tư dự án lọc hóa dầu Nhơn Hội mới đây Bộ Tài chính vừa có ý kiến gửi Văn phòng Chính phủ. Bộ Tài chính cho rằng đề xuất trên là không phù hợp. Theo cơ quan này những dự án lọc dầu Nghi Sơn, dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất nằm trong quy hoạch được nghiên cứu triển khai từ khá lâu (lọc dầu Dung Quất từ năm 1997, lọc dầu Nghi Sơn từ năm 2006). Trên cơ sở cung cầu về các sản phẩm lọc hóa dầu, gắn liền với chiến lược đảm bảo an toàn an ninh năng lượng, Thủ tướng đã cho phép các dự án được áp dụng một số chính sách đặc thù nhằm thu hút đầu tư như chính sách thuế, đất đai, bảo hộ thị trường, hỗ trợ đầu tư hạ tầng...
Trong khi đó, với dự án lọc dầu Nhơn Hội, các nội dung phân tích về công nghệ sử dụng, dự kiến nguồn nguyên liệu, thị trường tiêu thụ sản phẩm, phương án tài chính, hiệu quả kinh tế của dự án lọc hóa dầu chưa được làm rõ. Vì vậy việc đề xuất cho phép dự án được áp dụng các chính sách tương tự như các dự án lọc hóa dầu đã và đang được triển khai tại Việt Nam là không phù hợp.
Theo Bộ Tài chính, trường hợp dự án Tổ hợp lọc hóa dầu Nhơn Hội với quy mô 25-30 tỷ USD thì được áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp mức 15% trong thời gian 15 năm, được miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo.
Trường hợp dự án đáp ứng tiêu chí theo quy định thì thời gian áp dụng thuế suất ưu đãi có thể kéo dài nhưng tổng thời gian áp dụng không quá 30 năm. Theo quy định tại Nghị định ban hành tháng 8/2010, dự án lọc hóa dầu Nhơn Hội được hưởng ưu đãi miễn thuế nhập khẩu tạo tài sản cố định của dự án.
Với kiến nghị miễn thuế nhập khẩu dầu thô của dự án, Bộ Tài chính cho rằng, hiện nay thuế mặt hàng này đang quy định mức 0%, đã áp dụng trong thời gian dài và dự kiến chưa có thay đổi trong thời gian tới. Do vậy, theo cơ quan này, về thuế nhập khẩu dầu thô, đề nghị thực hiện theo quy định của pháp luật.
Dự án tổ hợp lọc hóa dầu tại Khu kinh tế Nhơn Hội, tỉnh Bình Định với tổng vốn đầu tư dự kiến trước đây là 28,7 tỉ USD vừa được điều chỉnh xuống còn 21,5 tỉ USD. Được biết hiện tổ hợp lọc hóa dầu tại Khu Kinh tế Nhơn Hội đang trong giai đoạn lập dự án khả thi, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 5/2014.
Sau khi được Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành thông qua nhà đầu tư sẽ hoàn thành công tác lập hồ sơ, thiết kế kỹ thuật dự án vào năm 2015. Năm 2016 dự án sẽ được khởi công xây dựng, năm 2019 sẽ hoàn thành và đi vào hoạt động.
Theo báo cáo tiền khả thi được công bố vào năm 2013, dự án Nhà máy lọc hóa dầu Nhơn Hội sẽ có công suất 660.000 thùng/ngày, tương đương 30 triệu tấn dầu thô/năm. Tổng vốn đầu tư 28,7 tỉ đô la Mỹ. Nguyên liệu dầu thô cho tổ hợp sẽ nhập khẩu từ Trung Đông, châu Phi, Nam Trung Mỹ. Hiện Bình Định đã chuẩn bị sẵn quỹ đất khoảng 2.000 hécta cho việc xây dựng tổ hợp này.