 |
| Giáo sư Carl Thayer. |
Channel News Asia ngày 12/5 đưa tin, việc các nhà lãnh đạo Đông Nam Á cùng bày tỏ mối quan ngại nghiêm trọng trước diễn biến xấu đi của tình hình Biển Đông sau vụ Trung Quốc kéo giàn khoan HD 981 vào vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam đã thể hiện một mặt trận thống nhất hiếm thấy của khối trước một Bắc Kinh ngày càng hung hăng, cứng rắn.
Việt Nam và Philippines đã thúc đẩy thành công để ASEAN phải lên tiếng, đưa ra lời khiển trách mặc dù không chỉ đích danh Trung Quốc trên Biển Đông, tuyến đường hàng hải quan trọng.
Hôm qua 10 nước ASEAN đã ra tuyên bố chung sau hội nghị thượng đỉnh ngày Chủ Nhật, trong đó kêu gọi một giải pháp hòa bình cho Biển Đông sau khi căng thẳng bùng lên trong tháng này khi Trung Quốc kéo giàn khoan HD 981 vào vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam.
"Chúng tôi bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về những diễn biến liên tục ở Biển Đông", tuyên bố chung ASEAN cho biết, mặc dù không chỉ trích đích danh Bắc Kinh. ASEAN kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết vấn đề bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Các nhà quan sát cho biết, tuyên bố chung ASEAN đánh dấu một sự thay đổi trong khu vực vốn có nhiều thành viên có quan hệ chính trị - kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc, thường hay né tránh đối đầu với Bắc Kinh, ví dụ như Myanmar.
Giáo sư Carl Thayer từ đại học Quốc phòng Úc nhận xét, hội nghị ASEAN lần này khác xa kỳ họp năm 2012 tại Campuchia. Tuyên bố chung cho thấy quan điểm đã gắn chặt hơn của ASEAN, một mức độ đồng thuận hiếm thấy của khối trong vấn đề dễ làm Bắc Kinh phật ý.
Năm ngoái khi Brunei là Chủ tịch luân phiên ASESAN, Trung Quốc đã tránh được một lời chỉ trích công khai từ các nước Đông Nam Á trong vấn đề Biển Đông tại hội nghị thượng đỉnh quan trọng của khu vực. ASEAN chỉ kêu gọi duy trì hòa bình trong khu vực Biển Đông.
Tuy nhiên phản ứng của Bắc Kinh hôm qua cho thấy ít có dấu hiệu Trung Quốc xuống thang khi họ tiếp tục vu cáo Việt Nam "đẩy ASEAN gây sức ép với Trung Quốc" và tiếp tục luận điệu sai trái rằng "Tây Sa là của Trung Quốc".
Tổng thống Philippines Benigno Aquino nói với các phóng viên rằng nhiều nhà lãnh đạo ASEAN đã bày tỏ mối quan tâm, lên tiếng về căng thẳng Biển Đông, một nguyên nhân để các bên lo lắng và quan ngại.