 |
| Rất nhiều tàu chiến mới của Hạm đội Đông Hải ở quân cảng (nguồn mạng sina TQ) |
Trang mạng quân sự sina Trung Quốc ngày 28 tháng 2 có bài viết cho rằng, gần đây, dân mạng đã chụp được nhiều tàu chiến khác nhau tại quân cảng của Hạm đội Đông Hải, Hải quân Trung Quốc, bao gồm tàu khu trục Type 052C, tàu hộ vệ Type 054A và tàu hộ vệ Type 056. Điều đáng chú ý là, 2 tàu hộ vệ phiên bản cải tiến Type 056 trong hình ảnh đều đã mở cửa khoang ở đuôi tàu, điều này được cho là chủ yếu dùng để phóng thiết bị săn ngầm.
Đuôi tàu hộ vệ phiên bản cải tiến Type 056 đã xuất hiện cửa khoang thả thiết bị lớn. Các quan điểm phổ biến cho rằng, đây chính là cửa thả thiết bị định vị thủy âm kéo. Trong khi đó, sau khi lượng lớn tàu Type 056 - lực lượng "giữ cửa nhà" của Trung Quốc đã có thiết bị săn ngầm cao cấp như thiết bị định vị thủy âm kéo, đã tăng cường năng lực săn ngầm - điều này chắc chắn có lợi cho khắc phục điểm yếu của Hải quân Trung Quốc trong lĩnh vực săn ngầm.
Đối với các vùng biển xung quanh, không chỉ có "các nước lớn" quân sự với lực lượng tàu ngầm thông thường rất không tầm thường như Nhật Bản, Hàn Quôc; ở khu vực Biển Đông và Đông Nam Á, những năm gần đây, cùng với chi tiêu của các nước tăng mạnh, việc mua sắm trang bị hải quân nhất là tàu ngầm cũng rất tích cực.
Ngay từ năm 2002, Malaysia đã mua 2 tàu ngầm lớp Scorpene trang bị hệ thống AIP của Pháp, sau đó, Thái Lan và Philippines cũng bắt đầu "xoay tiền" để mua sắm tàu ngầm. Thái Lan có kế hoạch chi 257 triệu USD mua 6 tàu ngầm Type 206 nghỉ hưu của Hải quân Đức, Philippines thì đã tuyên bố "Kế hoạch hàng hải 2020", chuẩn bị mua 1 tàu ngầm lớp 209 do Hàn Quốc chế tạo.
Trong chương trình mua sắm của những nước Đông Nam Á này, điều đặc biệt đáng chú ý là Việt Nam - nước có "tranh chấp" với Trung Quốc (Trung Quốc xâm lược quần đảo Hoàng Sa, một phần quần đảo Trường Sa và gây ra tranh chấp hiện nay). Vào tháng 12 năm 2009, Việt Nam quyết định mua 6 tàu ngầm thông thường Type 636 lớp Kilo của Nga. Giao dịch hợp đồng này trị giá lên tới 1,8 tỷ USD, do nhà máy đóng tàu Admiralty Shipyard ở St. Petersburg Nga phụ trách chế tạo, đã và đang bàn giao cho Việt Nam.
 |
| Tàu hộ vệ tên lửa Thường Châu số hiệu 549 Type 054A của Hạm đội Đông Hải, Hải quân Trung Quốc |
Mặc dù làn sóng mua sắm tàu ngầm là một phần xu thế trong xây dựng hiện đại hóa hải quân, xây dựng quân đội cũng là “quyền lợi tự nhiên” của các quốc gia có chủ quyền. Nhưng, nhìn vào mục đích xây dựng và phương thức bố trí, triển khai, thì tàu ngầm hoàn toàn khác với tàu chiến mặt nước.
Trong bối cảnh Trung Quốc tồn tại "tranh chấp", thậm chí "quan hệ căng thẳng" với các nước xung quanh (chủ yếu do Trung Quốc gây ra), các nước Đông Nam Á đặc biệt là việc mua sắm tàu ngầm của Việt Nam đương nhiên là "điều Trung Quốc cần cảnh giác cao độ" - báo Trung Quốc phán như vậy.
Theo bài báo, tàu ngầm là vũ khí có màu sắc quân sự và tấn công đậm đặc, lắp ngư lôi và tên lửa chống hạm, nếu xuất hiện ở vùng biển tranh chấp hoặc các đảo được kiểm soát trọng điểm thì đều dễ gây ra phán đoán nhầm và làm leo thang căng thẳng. Hiện nay, tình hình săn ngầm mà Trung Quốc đối mặt ngày càng nghiêm trọng.
Săn ngầm là điểm yếu lớn nhất của Hải quân Trung Quốc
Theo bài báo, từ lâu, bất kể là biển gần hay biển xa, tác chiến săn ngầm đều là điểm yếu lớn nhất của Hải quân Trung Quốc, tàu khu trục và tàu hộ vệ sớm biên chế về cơ bản không có năng lực săn ngầm, cho dù hiện nay các tàu chiến mặt nước cỡ lớn và vừa như Type 054A, Type 052C, Type 052D và Liêu Ninh lần lượt biên chế, năng lực phòng không của Hải quân Trung Quốc đã được nâng cao về chất, tình hình năng lực săn ngầm yếu ớt cũng được cải thiện.
Mặc dù là về thiết kế, các tàu khu trục và tàu hộ vệ mới hạ thủy những năm gần đây thiên về phòng không và chống hạm, nhưng về săn ngầm cũng đều đã lần lượt lắp hệ thống săn ngầm tổng hợp với đại diện là thiết bị định vị thủy âm kéo H/SJG-206, săn ngầm trên không của máy bay trực thăng đã thành tiêu chuẩn, năng lực săn ngầm đã được nâng lên rất lớn.
Nhưng, những tàu chiến mặt nước cỡ lớn và vừa này đều thuộc trang bị tầm xa vượt vùng kinh tế 200 hải lý, nếu dùng cho thực hiện nhiệm vụ săn ngầm ở vùng biển gần nước nông thì sẽ lãng phí nguồn lực.
 |
| Nhiều tàu hộ vệ Type 056 phiên bản săn ngầm của Hạm đội Đông Hải (nguồn mạng sina TQ) |
Trong khi đó, trong trang bị hiện có của Hải quân Trung Quốc, chủ lực thực hiện nhiệm vụ săn ngầm nước nông là tàu săn ngầm Type 037I. Do thời gian chế tạo tàu này đã lâu, tính năng công nghệ lạc hậu, hiệu quả chiến đấu của nó đã yếu kém nghiêm trọng so với thời đại, khó gánh được nhiệm vụ nặng nề và cấp bách chiến đấu với kẻ thù ở dưới mặt nước hiện nay.
Trên tàu săn ngầm Type 037I lắp thiết bị định vị thủy âm thay đổi độ sâu có tần số trung bình kiểu kéo SS12 của Công ty Thomson-Sintra Pháp, chỉ đại diện cho trình độ công nghệ vào cuối thập niên 1960 đến đầu thập niên 1970, đến nay đã rất khó đối phó với thách thức của tàu ngầm thông thường AIP chạy êm thế hệ mới ở vùng biển nước nông.
Đặc biệt là ở thiết kế thân tàu săn ngầm Type 037I, chỉ có lượng giãn nước đầy gần 400 tấn, không thể mang theo máy bay trực thăng săn ngầm, hơn nữa do theo đuổi tính năng cao, đã thiết kế hệ thống động cơ chiếm rất nhiều không gian thân tàu, làm cho năng lực chạy liên tục của nó khá nhỏ, không gian bên trong tàu nhỏ hẹp, môi trường sinh hoạt của thủy thủ gặp khó khăn, thiếu năng lực thực hiện nhiệm vụ lâu dài trên biển. Cho nên, sử dụng tàu hộ vệ hạng nhẹ Type 056 để thay thế.
Có thể phát triển phiên bản săn ngầm Type 056
Theo bài báo, thân tàu hộ vệ hạng nhẹ Type 056 áp dụng thiết kế không gian khá lớn ở bên trong, đường nét thân tàu hình chữ V, tuy lực cản khi chạy khá lớn, nhưng khả năng lướt sóng tốt, có tính thích ứng khá tốt. Lượng giãn nước trên 1.500 tấn, số lượng thủy thủ giống Type 037, làm cho tàu này có môi trường sinh hoạt và khả năng chạy liên tục trên biển tốt hơn so với các loại tàu tàu chiến biển gần trước đây.
Về động lực, Type 056 trang bị 2 động cơ diesel, 2 chân vịt đường kính lớn, so với thiết kế của Type 037, không những tiêu hao nhiên liệu thấp, độ tin cậy cao, tuổi thọ dài, tiếng ồn của chân vịt cũng nhỏ hơn, lực cản tuần tra thấp hơn, hơn nữa còn có thể đạt tốc độ cao 30 hải lý/giờ, những điều này tương đối phù hợp yêu cầu tính năng của tàu săn ngầm.
Vì vậy, tàu Type 056 có lượng giãn nước thích hợp, tốc độ cao, khả năng chạy êm khá tốt, mức độ tự động hóa khá cao và có năng lực cất hạ cánh máy bay trực thăng, hoàn toàn có điều kiện phát triển được phiên bản săn ngầm thực hiện nhiệm vụ săn ngầm ở vùng nước nông. Đồng thời, việc đa năng hóa loại tàu này cũng là xu thế lớn. Về thân tàu cơ bản thông qua nhiệm vụ khác nhau để lắp module cho phù hợp, nhằm thực hiện nhiều nhiều vụ, có tính kinh tế cao, phần nào đã làm giảm gánh nặng về bảo đảm hậu cần.
 |
| Tàu khu trục Tây An số hiệu 153 Type 052C (nguồn mạng sina TQ) |
Mặc dù thân tàu Type 056 có thể trở thành một nền tảng dùng cho săn ngầm nước nông biển gần, nhưng đây chỉ là nền tảng. Then chốt và tiền đề của săn ngầm là có thể dò tìm, phát hiện, theo dõi và khóa tàu ngầm. Đặc biệt là tàu ngầm hạt nhân khi lặn có tiếng ồn nhỏ hơn và tàu ngầm thông thường trang bị AIP, mức tiếng ồn đã đạt mức tiếng ồn của biển.
Trong khi đó, các hình ảnh về tàu hộ vệ Type 056 mới nhất cho thấy đã xuất hiện kết cấu của thiết bị định vị thủy âm kéo chủ/bị động ở phần đuôi tàu, có thể nhìn thấy cửa khoang thân kéo thiết bị định vị thủy âm chủ động tần số thấp kiểu chủ động, cửa hệ thống kéo bị động.
Thiết bị định vị thủy âm tần số thấp kiểu chủ động là trang bị mạnh của hải quân các nước trong thế kỷ mới đối phó với tàu ngầm chạy êm hiện đại. Nhiều loại biện pháp giảm tiếng ồn như gạch giảm âm, chống rung và hấp thu âm thanh, hiệu quả âm thanh băng tần vừa và cao tương đối tốt, nhưng hiệu quả âm thanh tần số thấp khá thấp.
Sóng âm tần số thấp có khả năng xuyên thấu gạch giảm âm bên ngoài tàu ngầm, có thể xuyên qua vỏ tàu để vào bên trong thân tàu chịu áp, tiếng dội của tàu ngầm làm tăng mạnh đặc trưng tín hiệu của tàu ngầm, có lợi cho thiết bị định vị thủy âm chủ động tần số thấp dò tìm tàu ngầm, nhận dạng mục tiêu.
Hơn nữa, thiết bị định vị thủy âm kiểu chủ động còn có lợi cho phát hiện tàu ngầm thông thường AIP lặn dưới biển thời gian dài hoặc lặn với tốc độ thấp và chạy êm. Từ đó đã khắc phục điểm yếu trong hoạt động săn ngầm vùng nước nông của phiên bản săn ngầm Type 056.
Mặc dù Type 056 đã áp dụng hệ thống thiết bị định vị thủy âm phức hợp kết hợp chủ/bị động, nhưng đây là một mắt xích của hệ thống tấn công săn ngầm biển gần và nông, lực lượng săn ngầm hàng không lấy máy bay trực thăng săn ngầm làm đại diện là một mắt xích quan trọng của hệ thống này.
Trên phương diện này, phiên bản cơ bản của Type 056 ở đuôi tàu có sàn đủ để chở máy bay trực thăng săn ngầm Z-9 lớp 4 tấn và máy bay trực thăng hạng trung 7 tấn như Z-15 cất hạ cánh. Mặc dù không có nhà chứa máy bay cố định, nhưng phần nào vẫn có năng lực chở lâu dài trực thăng.
Mặc dù trong phát triển phiên bản săn ngầm có thể tăng thêm nhà chứa máy bay cố định, nhưng điều này phải thu nhỏ không gian thiết bị khác và không gian dành cho thủy thủ, thậm chí còn có thể cần sửa phần nào kết cấu thân tàu, điều này đi ngược với thiết kế ban đầu. Nhưng, hoàn toàn có thể thông qua phương án "điều hòa", giống như việc Trung Quốc mua sắm tàu lớp Sovremenny Nga sử dụng nhà chứa máy bay trước đây, đáp ứng được nhu cầu chở trực thăng lâu dài trong điều kiện nhất định.
Theo tuyên truyền của bài báo, tàu hộ vệ Type 056 là loại hạng nhẹ, chi phí chế tạo thấp, đa năng, các mặt thiết kế đều ngắm chuẩn mục tiêu thích hợp. Vì vậy, tàu Type 056 là tàu chiến hạng nhẹ thế hệ mới, chức năng đầy đủ, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ, thích hợp với vùng biển nhạy cảm hơn so với tàu chủ lực, đồng thời có thể ứng phó với các cuộc xung đột thông thường và chiến tranh cường độ thấp, đồng thời chi phí chế tạo thấp hơn, tỷ lệ giữa hiệu quả và chi phí cao hơn.
Đối với Hải quân Trung Quốc vẫn đang biên chế rất nhiều tàu cũ, Type 056 chính là trang bị thay thế tốt, nhất là phiên bản săn ngầm của Type 056 có thể thay thế hơn trăm tàu săn ngầm Type 037 hiện có để thực hiện nhiệm vụ săn ngầm biển gần nặng nề.
 |
| Tàu khu trục Trường Xuân số hiệu 150 Hải quân Trung Quốc |