 |
| Tổng thống Philippines Benigno Aquino III. Ảnh: Rappler. |
South China Morning Post ngày 20/4 đưa tin, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã không hành xử kiểu đàn anh mà dường như có vẻ "rất chân thành" trong một cuộc tiếp xúc ngắn ngủi bên lề hội nghị APEC tại Bắc Kinh tháng 11 năm ngoái. Trong cuộc trò chuyện kéo dài khoảng 10 phút bên lề APEC, Tập Cận Bình cũng thừa nhận rằng: "Vì Biển Đông, chúng ta đã có những diễn biến đáng tiếc", ông Aquino kể lại với South China Morning Post trong một cuộc phỏng vấn độc quyền.
Đây là chi tiết đầu tiên của cuộc đàm thoại giữa 2 nhà lãnh đạo xuất hiện trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông leo thang. Kể lại trong buổi phỏng vấn hôm Thứ Năm tuần trước, ông Aquino mô tả về Tập Cận Bình: "Có vẻ như đang có một nỗ lực chân thành cố gắng giải quyết tình hình này trong bối cảnh có nhiều hạn chế từ hai phía". Khi được yêu cầu mô tả chi tiết hơn về (ấn tượng/ghi nhận đối với) nhà lãnh đạo Trung Quốc, Tổng thống Philippines tỏ ra thận trọng.
"Ông ấy có vẻ rất chân thành. Tôi không biết nên giải thích nó như thế nào. Tôi không muốn gây ra một sự hớ hênh về mặt ngoại giao. Hãy để tôi tự nhận xét về vai trò lãnh đạo của mình trước. Ông ấy có vẻ cũng phải trong khuôn khổ ngoại giao như tôi. Khi tôi bước vào căn phòng, tôi đã nhắc nhở mình rằng tôi có 6 năm để thực hiện những thay đổi tôi muốn có hiệu lực. Bấy giờ tôi nghĩ ông ấy đã di chuyển với tốc độ rất nhanh chóng để giải quyết những mối quan tâm về đối nội của Trung Quốc, những nỗ lực chống tham nhũng".
Tổng thống Aquino thuật lại tiếp: "Việc kiềm chế sự đa dạng như chúng ta sẽ nói, là các phe phái trong xã hội của họ. Tất nhiên ông ấy cũng phải tuân thủ hệ thống của mình. Nhưng bạn biết đấy, khi ông Tập Cận Bình nói chuyện với tôi, ông ấy đã không hành xử như kiểu đàn anh đối với tôi. Ông ấy không làm như vậy".
Theo ghi chú của cuộc gặp 10 phút, 2 nhà lãnh đạo Tập Cận Bình và Aquino đã dành thời gian trao đổi. Khách lên tiếng trước: "Mặc dù thời tiết rất lạnh, nhưng chúng tôi vẫn cảm nhận được sự ấm áp từ lòng hiếu khách của ngài. Chúng tôi hy vọng ngài hỗ trợ chúng tôi đăng cai tổ chức APEC (thành công) trong năm tới".
Tập Cận Bình trả lời: "Chúng tôi sẽ hỗ trợ việc đăng cai tổ chức (APEC) năm tới và chúc ngài thành công. Bởi vì Biển Đông, chúng ta đã có những diễn biến đáng tiếc. Chúng tôi hy vọng rằng cả hai bên trở lại tình trạng như trước cuộc xung đột, xây dựng cam kết và hướng tới một trang mới", Chủ tịch Trung Quốc nói.
 |
| Tổng thống Philippines Benigno Aquino III và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại APEC Bắc Kinh 2014. Ảnh: SCMP. |
Tổng thống Aquino đáp lời: "Chúng tôi chia sẻ điều này và mong muốn được tham gia xây dựng". Sau đó ông đề nghị Tập Cận Bình tạo cơ hội để bắt đầu một quá trình của mối quan hệ tốt đẹp hơn.
Trong khi chưa có câu trả lời chính thức về việc liệu ông Tập Cận Bình có tham dự APEC năm nay tại Philippines hay không, Aquino tin rằng sự ủng hộ của ông Bình có nghĩa là Chủ tịch Trung Quốc sẽ tham dự. "Cá nhân tôi khi mời ông ấy trong một cuộc đối thoại ngắn, tôi đã đề cập, chúng tôi hy vọng nhận được sự hỗ trợ của họ, mà họ thì đã cam kết sẽ hỗ trợ".
Khi được hỏi rằng liệu Philippines có muốn quan hệ tốt với Trung Quốc, ông Aquino trả lời: "Chúng tôi muốn có quan hệ tốt với tất cả các bên. Tôi quay trở lại vấn đề cơ bản. Công việc của chúng tôi không phải là chiến đâu với bất kỳ ai."
"Công việc của chúng tôi là cải thiện đời sống cho rất nhiều người dân của chúng tôi. Việc chiến đấu với ai đó thường không để cho chúng tôi cải thiện đáng kể đời sống của người dân", South China Morning Post dẫn lời Tổng thống Philippines cho biết.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc thăm Philippines gần đây nhất là ông Hồ Cẩm Đào năm 2005, ông Ôn Gia Bảo năm 2007 trong thời gian 2 nước gọi là thời hoàng kim của quan hệ Trung Quốc - Philippines.
Quan hệ giữa 2 nước trở nên xấu đi nhanh chóng sau khủng hoảng Scarborough năm 2012 kích hoạt bởi vụ Philippines bắt giữ những kẻ đánh bắt trộm từ Trung Quốc, tàu Trung Quốc quấy rối ngư dân Philippines và sự xuất hiện của chiến hạm cũ mới tân trang BRP Gregorio del Pilar ở khu vực này. Ông Aquino nói rằng con tàu cũ chỉ xuất hiện lướt qua khu vực để theo dõi một vụ phóng vệ tinh của Bắc Triều Tiên.
Trong năm 2012 Aquino đã cố gắng hàn gắn mối quan hệ bằng cách phái Max Roxas, một lãnh đạo đảng Tự do cầm quyền của mình sang gặp Tập Cận Bình khi ông còn là Phó Chủ tịch nước. Nhưng kể từ sau cuộc gặp này, hai bên đã không có cuộc đàm phán nào. Trong năm 2013, Philippines nộp đơn khởi kiện tuyên bố đường lưỡi bò Trung Quốc ở Biển Đông. Bắc Kinh liên tục từ chối tham gia tố tụng.
Cũng trong cuộc trả lời phỏng vấn độc quyền South China Morning Post, Tổng thống Benigno Aquino III còn nói rằng ông ủng hộ sự thay đổi ở mức nào đó cho phép quân đội Nhật Bản giúp các quốc gia khác gìn giữ hòa bình. "Ví dụ người Nhật nói với chúng tôi, họ sử dụng giả thuyết này. Nếu tàu của chúng tôi là một phần của một đoàn tàu đồng đội mà một trong số đó bị tấn công, đồng minh của bạn đến giúp bạn là điều bình thường. Hiên pháp của họ ngăn cản họ làm điều này, trừ khi họ trực tiếp bị tấn công."
"Vì vậy chúng tôi chia sẻ với những kêu gọi (nới lỏng/giải thích lại hiến pháp Nhật Bản) bởi vì họ là một phần của lực lượng gìn giữ hòa bình toàn cầu. Chúng tôi muốn họ thực hiện bảo vệ tất cả quyền lợi của người khác trong nỗ lực gìn giữ hòa bình này", Tổng thống Philippines cho biết.