Reuters ngày 17/1 bình luận, đối với Trung Quốc và cá nhân Chủ tịch Tập Cận Bình đang theo đuổi cách tiếp cận ngày càng cơ bắp để thực hiện yêu sách (vô lý, phi pháp) ở Biển Đông và Hoa Đông, vấn đề Đài Loan đã trở nên quan trọng, nhạy cảm hơn bất kỳ sự khẳng định nào khác về toàn vẹn lãnh thổ.
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ảnh: SCMP. |
Sau 8 năm yên tĩnh của quan hệ 2 bờ eo biển Đài Loan, chiến thắng long trời lở đất của Dân Tiến đảng trước Quốc Dân đảng cầm quyền và sự xuất hiện của tân lãnh đạo Đài Loan bà Thái Anh Văn, đã đẩy hòn đảo này trở thành tâm điểm chú ý của dư luận, một vấn đề an ninh nhạy cảm nhất của khu vực.
Quốc Dân đảng bị đảng Cộng sản Trung Quốc đánh bại và chạy sang Đài Loan năm 1949 sau một cuộc nội chiến. Trung Quốc ngày nay tuyên bố Đài Loan là một phần lãnh thổ chưa thống nhất của mình. Đài Loan ước tính đang có hàng trăm quả tên lửa từ bờ bên kia eo biển đang nhằm sang hòn đảo này.
Tháng Chín năm ngoái Trung Quốc tiến hành tập trận bắn đạn thật hiếm hoi ở eo biển Đài Loan đang trong giai đoạn nhạy cảm. "Bà Thái Anh Văn sẽ phải đối phó với một nhà lãnh đạo có đầu óc cứng rắn ở Bắc Kinh" Chu Yun-han, một giáo sư Đại học Quốc gia Đài Loan bình luận.
Tuy nhiên bà Thái Anh Văn cũng sẽ phải thực hiện trách nhiệm trước cử tri của mình, đặc biệt là những người trẻ ủng hộ Đài Loan độc lập. "Điều này không cho bà ấy quá nhiều không gian để cơ động", Chu Yun-han nhận xét.
Trong khi phản ứng chính thức của Trung Quốc chủ yếu lặp đi lặp lại cảnh báo Đài Loan chớ "ảo tưởng độc lập", những tính toán thực sự của Bắc Kinh trong thời gian tới chưa có gì rõ ràng, chắc chắn.
Vương Hồng Quang, một viên Trung tướng cựu Phó Tư lệnh đại quân khu Nam Kinh bình luận hôm Chủ Nhật, quân đội Trung Quốc đã được chuẩn bị tốt hơn bao giờ hết cho các hoạt động thống nhất Đài Loan.
"Các lực lượng chủ lực ở tiền tuyến bây giờ đã như hổ mọc thêm cánh. Thái Anh Văn và các lực lượng đòi độc lập cho Đài Loan đừng ảo tưởng. Đại Lục sẽ không bao giờ chấp nhận nuốt trái đắng Đài Loan độc lập", ông Quang bình luận.
 |
| Lực lượng cử tri ủng hộ Dân Tiến đảng ăn mừng kết quả bầu cử, ảnh: Reuters. |
Một nhà ngoại giao phương Tây nói với Reuters, thế giới không nên đánh giá thấp tầm quan trọng của Đài Loan trong chiến lược của lãnh đạo Trung Quốc. Đối với Bắc Kinh, không có gì quan trọng hơn so với Đài Loan.
Sau bầu cử ở Đài Loan, trên mạng xã hội weibo Trung Quốc hoạt động tìm kiếm cụm từ "lực lượng sử dụng để thống nhất Đài Loan" tăng đột biến.
Một nguồn tin có quan hệ với quân đội Trung Quốc nói với Reuters rằng, cuộc bầu cử vừa qua ở Đài Loan có ảnh hưởng sâu rộng đến quan hệ hai bờ eo biển và quan hệ Trung - Mỹ. "Tôi rất lo lắng về những gì sẽ xảy ra tới đây. Mọi thứ đã trở nên đen tối hơn", nguồn tin này nói.
Bà Thái Anh Văn thắng cử cũng là một sự bối rối đối với ông Tập Cận Bình, người đã có cuộc họp lịch sử với Mã Anh Cửu tại Singapore tháng 11 năm ngoái.
Sau năm 1949, Trung Quốc và Đài Loan đã 3 lần tiến tới bờ vực chiến tranh.
Trong cuộc bầu cử ở Đài Loan năm 1996, Trung Quốc tiến hành bắn tên lửa ở gần đảo này với hy vọng ngăn chặn dân Đài Loan bỏ phiếu cho Lý Đăng Huy, người Bắc Kinh tin rằng đang theo đuổi mục tiêu Đài Loan độc lập. Cuối cùng Lý Đăng Huy thắng vang dội.
Quan hệ Trung - Đài cũng bị ảnh hưởng nặng nề và căng thẳng tăng cao trong 8 năm nắm quyền của Trần Thủy Biển từ 2000 đến 2008 với những phát biểu "độc lập" của ông Biển.
Tuy nhiên theo một học giả Đài Loan, ngày nay Trung Quốc không nhất thiết phải sử dụng tới vũ lực để gây áp lực với Đài Loan khi Bắc Kinh nắm giữ tất cả các con bài về mặt kinh tế. Trung Quốc là đối tác thương mại và đầu tư quan trọng nhất của Đài Loan.
Michael Kau, một cựu quan chức ngoại giao Đài Loan nhận xét: "Đài Loan không thể tồn tại mà không có sự hỗ trợ quốc tế. Bởi vì đối thủ của chúng tôi là người khổng lồ Trung Quốc."