Tờ South China Morning Post Hồng Kông ngày 23/2 đăng bài viết của Michael Tim - nhà phân tích các vấn đề quốc tế Czech bàn về thủ đoạn "cắt xúc xích" của Chính phủ Trung Quốc ở Biển Đông.
 |
| Hệ thống tên lửa phòng không tầm xa HQ-9 Trung Quốc |
Theo bài viết, năm 2009, Chính phủ Trung Quốc đã gửi một công hàm lên Liên Hợp Quốc, sử dụng “đường chín đoạn” để đưa ra yêu sách vô lý và bất hợp pháp: đòi độc chiếm Biển Đông. Điều này tiếp tục làm leo thang căng thẳng khu vực, tình hình Biển Đông sau đó đã có nhiều thay đổi.
Gần đây, Trung Quốc đã triển khai (bất hợp pháp) hệ thống tên lửa đất đối không HQ-9 ở đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa (Đà Nẵng, Việt Nam) đánh dấu một diễn biến mới làm xấu đi quan hệ giữa Trung Quốc với các bên khác có yêu sách và lợi ích ở Biển Đông.
Hệ thống tên lửa phòng không này rõ ràng nhằm đối phó các mục tiêu trên không như máy bay, tên lửa của các bên liên quan trong khu vực, có thể đe dọa nghiêm trọng tự do và an toàn hàng không. Tuy nhiên, hiệu quả của hệ thống này đến đâu thì còn chưa rõ và thực ra hệ thống này cũng dễ bị tiêu diệt.
Về tương quan lực lượng, Trung Quốc có ưu thế trong việc thách thức các đối thủ tồn tại bất đồng lợi ích, bởi vì Việt Nam và Philippines đều là những nước nhỏ hơn. Trong khi đó Mỹ chủ yếu quan tâm đến tự do đi lại ở Biển Đông, cho dù Philippines là đồng minh của Mỹ.
 |
| Hình ảnh vệ tinh cho thấy, Trung Quốc sắp hoàn thành xây dựng bất hợp pháp radar cao tần ở đá Châu Viên thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam |
Để chống lại yêu sách bành trướng của Trung Quốc, Mỹ đã triển khai hoạt động đảm bảo tự do hàng hải hàng không trên Biển Đông. Nhưng điều đáng bàn lại là Mỹ có thể triển khai đến mức độ nào mới có thể làm cho Bắc Kinh phải cân nhắc lại cách làm của họ? Nếu Mỹ chỉ hành động chiếu lệ càng chỉ tạo cớ cho Bắc Kinh “tạo cớ” đẩy mạnh quân sự hóa Biển Đông.
ASEAN hoàn toàn không làm cho Trung Quốc quá đau đầu. Có một thủ đoạn nham hiểm của Bắc Kinh là đã chia rẽ ASEAN trong vấn đề Biển Đông rất “thành công”. Trung Quốc đã lợi dụng vai trò ảnh hưởng của họ ở một số nước thành viên của khối như Campuchia.
Trung Quốc hầu như đã sẵn sàng hơn trong việc chấp nhận hy sinh “hình tượng tích cực” để đổi lấy duy trì lợi ích chính trị thực dụng.
Chính phủ Trung Quốc cũng đã áp dụng một thủ đoạn được thiết kế tinh vi, đó là tăng cường hiện diện mạnh mẽ. Trung Quốc thường lợi dụng ngư dân để hỗ trợ, sử dụng hải cảnh (chứ không phải hải quân) để tiến hành tuần tra vùng biển họ nhảy vào tranh chấp.
Trung Quốc tìm cách xây dựng bất hợp pháp các công trình hạ tầng cơ sở để triển khai lực lượng khi cần. Họ xây dựng các đảo nhân tạo ở 7 thực thể ngoài Trường Sa (chiếm đóng bất hợp pháp của Việt Nam từ năm 1988, 1995 đến nay) có thể làm thay đổi quy tắc.
 |
| Hình ảnh vệ tinh cho thấy, Trung Quốc sắp hoàn thành xây dựng bất hợp pháp radar cao tần ở đá Châu Viên thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam |
Bắc Kinh triển khai hệ thống tên lửa phòng không, máy bay chiến đấu hoặc tên lửa chống hạm đã cho thấy họ đã tạo ra được thế bố trí binh lực mới nhờ những công trình xây dựng bất hợp pháp này.
Như vậy, thủ đoạn “cắt xúc xích” của Trung Quốc là thông qua các biện pháp “sẽ không gây ra phản ứng mạnh mẽ” (từ đối phương) để thúc đẩy yêu sách, nhưng về tổng thể “sẽ làm thay đổi tình hình theo ý đồ của Trung Quốc”. Thủ đoạn của Trung Quốc rất tinh vi, khó mà ứng phó.
Mục tiêu của cách làm này không phải là tạo ra đối đầu, mà là “tạo ra sự thực đã rồi”. Bắc Kinh xây dựng đảo nhân tạo thì Mỹ dùng hành động tự do hàng hải để đáp trả. Bắc Kinh triển khai tên lửa phòng không thì Mỹ hoặc đối tác của họ ngoài triển khai nhiều hơn các hành động tự do hàng hải, thì chưa thấy họ có phản ứng nào khác.
Ngoài ra, gần đây tàu Trung Quốc cũng đã xuất hiện ở vùng biển vịnh Borneo của Malaysia. Động thái này cho thấy, Chính phủ Trung Quốc có thể muốn sử dụng thủ đoạn "cắt xúc xích" với các yêu sách mới ở khu vực này.
 |
| Trung Quốc sẽ phải đối mặt với phán quyết của Tòa trọng tài thường trực Liên hợp quốc |
Đến nay, cách làm của Bắc Kinh hầu như rất kín kẽ. Tuy nhiên, điều lo ngại của họ chính là kết quả cuối cùng của vụ kiện Biển Đông do Philippines đưa ra tại Tòa Trọng tài Thường trực của Liên Hợp Quốc.
Trung Quốc mặc dù bác bỏ quyền thụ lý của Tòa, tuyên bố tránh né phán quyết, nhưng sự thực là phán quyết sẽ được đưa ra và Trung Quốc sẽ không thể làm cho nó mất đi.
Đáng chú ý, Mỹ đã mạnh mẽ yêu cầu Trung Quốc phải tuân thủ kết quả phán quyết của tòa trọng tài, nếu không, Trung Quốc sẽ phải trả giá đắt.