Siêu dự án trên sông Hồng "chắc chắn ảnh hưởng môi trường" vẫn được đồng thuận?

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4/2016 chiều ngày 5/5/2016, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, người phát ngôn của Chính phủ Mai Tiến Dũng cùng Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn, đại diện lãnh đạo các Bộ: Công Thương, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam... đã giải đáp nhiều câu hỏi liên quan đến sự kiện nóng thời gian qua.

Một trong những sự kiện thu hút sự quan tâm lớn của dư luận là việc Bộ Kế hoạch và Đầu tư gửi đề xuất lên Chính phủ  xem xét, thông qua chủ trương đầu tư siêu Dự án giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng kết hợp thủy điện theo hình thức BOO (xây dựng – sở hữu – vận hành) do Công ty TNHH Xuân Thiện - thành viên Tập đoàn Thái Group (trước là Tập đoàn Xuân Thành) có trụ sở tại TP.Ninh Bình làm chủ đầu tư.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư thừa nhận "siêu dự án" của Công ty TNHH Xuân Thiện trên sông Hồng sẽ tác động đến môi trường - ảnh nguồn Petrotimes.

Theo báo cáo của Công ty TNHH Xuân Thiện, doanh nghiệp này sẽ thực hiện xây dựng khoảng 6 đập dâng nước và âu tàu, nạo vét 288km luồng sông Hồng từ Việt Trì lên Lào Cai, kết hợp xây 6 nhà máy thủy điện nhỏ (cấp 2), kiểu tuabin trục ngang cột nước thấp, được thiết kế có công xuất 228MW; Đồng thời xây dựng 7 cảng từ Hà Nội tới Lào Cai để khai thác giao thông đường thủy dọc tuyến đường thủy này…

Tổng vốn đầu tư 24.510 tỷ đồng tương đương khoảng gần 1,08 tỷ USD (trong đó, 30% tổng mức đầu tư do nhà đầu tư góp; phần còn lại huy động vốn vay thương mại).

Tại cuộc họp báo, trước câu hỏi của phóng viên Tuổi Trẻ đề nghị được nghe quan điểm của Chính phủ về siêu dự án của Xuân Thiện, ông Nguyễn Xuân Tự (Vụ trưởng Vụ Giám sát và thẩm định đầu tư, Bộ  Kế hoạch và Đầu tư) cho biết: Dự án giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng của Công ty TNHH Xuân Thiện mới ở bước rất sơ khai, mới đề xuất ban đầu.

Tuy nhiên, với nhận thức dự án quan trọng này có ảnh hưởng tới môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã gửi xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương liên quan. 

“Chúng tôi đã nhận được một số ý kiến có sự đồng thuận khá cao của các Bộ, ngành, địa phương, nhưng đây mới chỉ là ở mức báo cáo Thủ tướng cho phép chủ đầu tư tiếp tục nghiên cứu dự án. Muốn đầu tư dự án, còn phải qua ít nhất 2 bước nữa”, ông Nguyễn Xuân Tự cho biết. 

Theo ông Tự, trước hết là các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đề xuất dự án. Sau khi phê duyệt đề xuất dự án xong, cơ quan nhà nước có thẩm quyền lập báo cáo nghiên cứu khả thi và cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi. Khi đó nhà đầu tư mới được đầu tư. 

“Với các nhà đầu tư, chúng ta rất khuyến khích các đề xuất sáng kiến của họ, nhưng không có nghĩa một khi đề xuất là anh được lựa chọn làm nhà đầu tư. Quá trình lựa chọn nhà đầu tư phải qua quy định của Luật Đấu thầu, theo quy định của Nghị định 15 về PPP”, ông Nguyễn Xuân Tự nói.

Vụ trưởng Vụ Giám sát và thẩm định đầu tư cũng thừa nhận dự án của Xuân Thiện chắc chắn có tác động đến môi trường, nhưng ảnh hưởng như thế nào, trong quá trình thực hiện như nạo vét lòng sông, xây đập thủy điện, các âu tàu… phải có đánh giá tác động môi trường chi tiết và Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các bộ, ngành có liên quan thẩm định báo cáo này. 

“Chúng tôi đã bước đầu báo cáo Chính phủ. Dự án này kéo dài từ Lào Cai suốt dọc sông như vậy, ảnh hưởng khá nhiều đến Đồng bằng châu thổ sông Hồng. Và đặc biệt cần tính rất kỹ vấn đề thủy văn, thủy lợi, vấn đề xói lở hai bờ sông ra sao, xây dựng những đập dâng nước ở vị trí nào, địa chất ra sao, vấn đề mua bán điện thế nào… tất cả những vấn đề đó còn bỏ ngỏ.  

Hiện nay dự án mới đề xuất ý tưởng ban đầu. Những vấn đề môi trường mà nhà báo quan tâm là hoàn toàn chính đáng và chỉ có thể giải quyết được ở giai đoạn sau”, ông Tự cho biết.