Bộ trưởng Nhạ nói thi trắc nghiệm là ưu việt nhất hiện nay

Trong phiên chất vấn ngày 16/11, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Trường Giang – (đoàn Đắck Nông) đã đặt ra câu hỏi: Việc công bố chính thức hình thức thi trắc nghiệm đối với hầu hết các môn trong kỳ thi trung học phổ thông năm 2016-2017 vào ngày 28/09/2016 có ảnh hưởng gì đến chất lượng kỳ thi năm 2017 trong khi phương án thi đã được chuẩn bị từ lâu? 

Việc chủ yếu thi trắc nghiệm có ảnh hưởng gì đến việc dạy và học ở cấp phổ thông năm học 2016-2017 và trong bối cảnh hình thức thi trắc nghiệm đối với hầu hết các môn thi bộ có biện pháp gì để tránh hiện tượng tiêu cực trong thi cử?

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT – ông Phùng Xuân Nhạ cho biết, đây là phương thức để kiểm tra kiến thức, còn nội dung, chương trình vẫn không thay đổi.

Có thể thi tự luận, có thể thi trắc nghiệm, tùy thuộc vào mục đích và tính chất của kỳ thi. Đối với mục đích của kỳ thi này là kiểm tra kiến thức cơ bản của phổ thông, đảm bảo tính toàn diện, chống học tủ, học lệch và đảm bảo minh bạch, khách quan.

Đặc điểm của kỳ thi này là kỳ thi có số đông, hàng triệu em, cho nên có rất nhiều hình thức thi, có thể thi tự luận, có thể thi trắc nghiệm nhưng phương thức nào cũng có một cái hay và hạn chế. Còn quyết định chọn phụ thuộc vào cái thuận lợi nhất và tốt nhất.

Đối với thi tốt nghiệp, mục đích xét tốt nghiệp và là căn cứ để cho các trường đại học, cao đẳng là một trong căn cứ để xét vào chúng tôi đã cân nhắc rất kỹ, chuyên gia cũng hỏi rất nhiều.

Phương án nào cũng có cái hay và cái không hay nhưng phần lớn các chuyên gia đều nhất trí phương án thi trắc nghiệm đánh giá được số lớn, hàng triệu các em. Kiểm tra được kiến thức toàn diện chứ không học tủ, học lệch.

Nếu thi tự luận thì tập trung vào một vài vấn đề, còn thường các giáo viên không để ý đến các vấn đề khác nữa, dẫn đến học để thi không toàn diện. Đây là vấn đề giáo dục chúng tôi xét thấy cần phải chấn chỉnh.

“Kinh nghiệm quốc tế các nước cũng làm như vậy. Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản cũng làm thế. Các nền kinh tế tiên tiến đều sử dụng công nghệ đánh giá trắc nghiệm.

Đây là trách nhiệm khách quan chứ không phải là trách nhiệm đưa ra câu hỏi một cách vu vơ. Các câu hỏi trách nhiệm ở đây thực hiện quy trình rất nghiêm ngặt và chuẩn hóa, rất kỹ.

Khi thi tự luận chưa chắc đã chuẩn hóa, cái đó thầy cho là quan trọng, có cái hay nhưng mục đích của kỳ thi là tuyển học sinh giỏi hay tuyển học sinh năng khiếu trong mảng đó thì được. 

Nhưng đây là đánh giá đại trà, với một số lượng lớn phải đảm bảo tính toàn diện, công khai, minh bạch”, ông Nhạ cho hay.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, lựa chọn phương thức thi trắc nghiệm là phù hợp nhất ở thời điểm hiện nay. ảnh: Trung tâm thông tin Quốc hội.

Tư lệnh ngành giáo dục cho biết, với phương thức thi trắc nghiệm sẽ chống được gian lận và không bị tốn nhiều công sức như những kỳ thi trước kia. 

“Chúng tôi báo cáo với đại biểu là cân nhắc rất kỹ và lắng nghe rất nhiều và các chuyên gia, thậm chí mời đến bộ thảo luận rất kỹ và cuối cùng đưa ra một phương pháp như vậy. Cho đến nay êm ắng, các trường phổ thông các nơi về cơ bản họ thấy rất tốt.

Phương thức này chúng tôi cũng đã có chuẩn bị từ nhiều năm và đã thi nhiều môn trắc nghiệm”, ông Nhạ thông tin. 

Ngay sau đó, Đại biểu Nguyễn Trường Giang đã bấm nút tranh luận và nêu quan điểm: Bộ trưởng có nói rất nhiều về những ưu điểm trong việc thi trắc nghiệm và kỳ thi quốc gia năm 2017 và việc này tôi đã đọc trong báo cáo số 448 Chính phủ gửi tới các vị đại biểu Quốc hội. 

Tuy nhiên, ở đây tôi đặt ra câu hỏi ngày 28/9/2016 Bộ Giáo dục và Đào tạo mới công bố chính thức về kỳ thi quốc gia năm 2017 và phạm vi thi ở đây là kiến thức thi của năm 2016 - 2017.

Tiếp theo kỳ thi năm 2018 thì kiến thức thi năm 2016 - 2017 và 2017 - 2018. Ở đây tôi đặt ra câu hỏi cho Bộ trưởng việc công bố như vậy trong khi chúng ta đã chuẩn bị từ lâu thì có thể hiện sự lúng túng trong việc tổ chức kỳ thi quốc gia năm 2017 hay không?

Một vấn đề đặt ra nữa liên quan đến tính minh bạch của kỳ thi quốc gia, Bộ trưởng có nói đến tính linh hoạt trong việc tổ chức kỳ thi, tôi đồng ý với ý kiến của Bộ trưởng, tuy nhiên ở đây linh hoạt nhưng phải trong phạm vi cho phép.

Do đó, tôi kiến nghị Bộ trưởng có ý định chỉ đạo bộ xây dựng một đề án về việc đổi mới thi cử không?

Đại biểu Triệu Thị Thu Phương (đoàn Bắc Kạn) cũng bày tỏ lo lắng: Cử tri rất lo lắng về phương án thi tốt nghiệp THPT, thi tuyển đại học thay đổi liên tục trong những năm gần đây. Năm 2017, Bộ tiếp tục đổi mới phương án thi gây băn khoăn, lo lắng dẫn đến bức xúc cho phụ huynh và học sinh.

Xin hỏi Bộ trưởng liệu phương án này đã ổn định để các em học sinh chủ động trong các kỳ thi chưa? Nếu chưa, Bộ trưởng có giải pháp gì?

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương - Ninh Thuận cũng bày tỏ băn khoăn: Việc tổ chức thi theo phương án như đã nêu có gây áp lực cho học sinh hay không? Liệu học sinh có tư duy nổi, có nhớ nổi bài học và có đủ sức khỏe để thi liên tục các môn thi như vậy hay không? 

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Hải Dương thì nêu quan điểm: Theo như trả lời của Bộ trưởng, hình thức thi trắc nghiệm của chúng ta là hình thức ưu việt, tuyệt đối. Nhưng trên thực tế tôi thấy nó là ngược lại.

Thứ nhất, về mặt lý thuyết. Thi trắc nghiệm đã không phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh giống như Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hô hào rất nhiều năm nay.

Với các môn khoa học tự nhiên như lý, hóa, sinh, chúng ta không rèn luyện được kỹ năng thực hành cho học sinh, trong những năm qua các trường trung học phổ thông, dưới sự chỉ đạo của bộ đã tốn rất nhiều tiền để xây dựng các phòng học bộ môn đạt chuẩn để thực hành.

Rốt cuộc việc thực hành không làm gì cả, vì không có trong chương trình thi trắc nghiệm.

Thứ hai, với bộ môn ngoại ngữ, chúng ta vẫn khẳng định kỹ năng nghe nói của cả thầy và trò đều rất yếu và cần phải rèn luyện thêm. Tuy nhiên, thi trắc nghiệm không thể hiện được kỹ năng này.

Thứ ba, với môn văn, bây giờ đang có tư duy nên thi trắc nghiệm cả môn văn thì tôi nghĩ điều này không cần thiết.

Theo như Bộ trưởng, thi trắc nghiệm rất có tác dụng trong việc đánh giá học sinh một cách công bằng và tránh gian lận trong thi cử nhưng theo tôi điều này là ngược lại. Tôi xin cung cấp cho Bộ trưởng một sự thực như thế này. Các cháu học sinh đi thi về nói với tôi rằng chỉ thích thi trắc nghiệm. Vì sao?

Phòng thi chúng cháu sẽ chọn ra một bạn học giỏi nhất sau đó cho xức dầu gió rất nhiều và để làm gì, cứ phương án 1 thì bạn ấy ho một tiếng cả phòng chúng cháu tích vào phương án 1, phương án 2 ho hai tiếng và trong quy chế thi không cấm thí sinh ho thế cho nên chỉ cần một bạn làm được bài là tất cả phòng làm được bài, đấy có phải là phương án ưu việt hay không? 

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương). ảnh: Trung tâm thông tin Quốc hội.

Thi quốc gia có áp lực nhưng chấp nhận được?

Trước những băn khoăn, lo lắng của các đại biểu, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, liên quan đến quản lý kỳ thi, phương án thi cũng như đổi mới căn bản toàn diện, có từng bước đi, lộ trình, chưa thể nói mới thực hiện được hơn 3 năm Nghị quyết 29 của Trung ương mà đã nói ổn định thì hơi chủ quan; phải có lộ trình và từng năm, từng bước.

“Về chuyên môn, chúng ta thực hiện thi kiến thức 12, sang năm dự báo tiếp để có thời gian cho học sinh chuẩn bị là lớp 11 và sang năm tiếp khi chúng ta chưa thay đổi chương trình sách giáo khoa thì vẫn thi theo kiến thức hiện nay, nhưng có lộ trình để thầy và trò chuẩn bị, không phải ngay năm nay thi cả 3 năm. 

Còn linh hoạt ở đây thể hiện trong phương án quá độ thì mỗi một năm chúng ta có cải tiến, nhưng cải tiến ở đây không phải đường đột.

Cải tiến có tính toán về mặt chuyên môn là từ tổ hợp như hiện nay là học gì thi đấy, biến môn thành bài, dần dần tổng hợp có những nội dung liên quan, hết chương trình sách giáo khoa xong, thực hiện, tích hợp thì lúc đấy là môn thi tích hợp. 

Lúc đó không phải 3 môn chập một như tự nhiên xã hội bây giờ mà là môn tích hợp rất nhẹ nhàng, Hàn Quốc, Trung Quốc vẫn làm như vậy”, Bộ trưởng Nhạ cho biết.

Ông Nhạ giải thích thêm: “Ở đây xin được trả lời ý về thi trắc nghiệm không phải ngược lại với chủ trương tích cực năng động, việc phương pháp tổ chức học từ thụ động sang phát huy phẩm chất năng lực và gần đây bộ đang tích cực triển khai không ảnh hưởng đến việc lựa chọn chuyện thi, thi là hình thức thi, có thể thi tự luận, có thể thi trắc nghiệm.

Như tôi nói ban đầu, đối với thi tốt nghiệp hàng triệu em trong một thời gian rất ngắn và mục tiêu đặt ra kiểm tra kiến thức cơ bản toàn diện chứ không phải đi vào chuyên môn.

Chẳng hạn sau này cháu nào đi thi chuyên về toán cũng có thể thi riêng, có những môn gọi là thi cá biệt, những môn thi chuyên biệt.

Chúng tôi cho rằng đổi mới mỗi một phương thức thi hay một bài thi chúng tôi rất cân nhắc, bởi vì ảnh hưởng đến hàng triệu người cả quốc gia”.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng khẳng định, không có một phương án thi nào có ưu điểm tuyệt đối mà đây là phương án phù hợp nhất trong các phương án phù hợp trong quá trình quá độ.

“Chúng tôi hoàn toàn đồng ý mỗi một linh hoạt đều phải cân nhắc để có tính toán và phổ biến. Chúng tôi tiếp thu và cố gắng làm sao cho tốt hơn để hạn chế một cách thấp nhất những hạn chế, bức xúc cho xã hội”, ông Nhạ cho hay.

Trước băn khoăn kỳ thi này có gây áp lực không? Bộ trưởng Nhạ cho biết: “Tôi trả lời là có, tuy nhiên áp lực này có thể chấp nhận được”; đồng thời nêu ra ba căn cứ:

Một là kiến thức không phải trải rộng trong 3 năm cấp 3, chỉ tập trung vào lớp 12.

Hai là mặc dù 3 môn thi trong một bài thi, nhưng các câu hỏi thi, chúng tôi đã cân nhắc đến độ khó để các cháu có thể tham gia được, qua thực tiễn thực hiện chuẩn hóa câu hỏi thi và đề thi minh họa, các cháu làm tốt. Như vậy, độ khó trong các câu hỏi thi phù hợp với điều kiện hiện nay.

Ba là chúng tôi thiết kế mỗi một modul các cháu có thời gian nhất định để chuyển.

“Như vậy, về áp lực, tôi chia sẻ là có nhưng áp lực này có thể chấp nhận được và chúng ta được lợi hơn nhiều. Cho đến nay chúng tôi có những minh họa và cho thấy được”, ông Nhạ khẳng định. 

Cũng theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: “Thiết kế của chúng tôi năm nay không có chuyện mặc áo trắng, áo vàng, hoa... mỗi em một mã đề thi riêng, tổ hợp bài thi riêng.

Năm nay có 25 cháu trong một phòng, mỗi cháu một mã đề thi riêng, đề khác nhau chứ không phải chọn khác nhau và những câu hỏi này, chúng tôi đã có kỹ thuật để chuẩn hóa, chấm bằng máy. 

Đây là một trong những vấn đề tôi rất quan tâm đến tính minh bạch, khách quan của kỳ thi. Thực tế chúng tôi đã kiểm tra Đại học quốc gia Hà Nội, các cháu làm rất tự giác và hào hứng”.