Ankit Panda, một biên tập viên cao cấp của tạp chí The Diplomat ngày 20/2 có bài bình luận trên South China Morning Post, Hồng Kông, trong đó nhận định:
Biển Đông dự kiến sẽ là nơi Bắc Kinh kiểm tra ngưỡng phản ứng của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump với Trung Quốc.
Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống cũng như quá trình chuyển giao quyền lực, ngoài chính sách "một nước Trung Quốc", Donald Trump còn xem Biển Đông là nơi cạnh tranh ảnh hưởng chủ yếu giữa Bắc Kinh và Washington.
Tuy nhiên hiện nay có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc vẫn chưa hoàn toàn chắc chắn những gì sẽ là điểm ưu tiên trong chính sách của Donald Trump đối với mối quan hệ Trung - Mỹ, cũng như mức độ cứng rắn mà chính quyền mới ở Mỹ có thể theo đuổi.
Chính vì vậy, một vấn đề mới đang đặt ra là liệu Trung Quốc có bồi lấp đảo nhân tạo và quân sự hóa ở Scarborough hay không?
 |
| Cụm tàu sân bay Mỹ, hình minh họa: Rappler. |
Mặc dù Philippines và Trung Quốc đã cải thiện quan hệ từ khi Tổng thống Rodrigo Duterte nhậm chức, nhưng có lẽ Bắc Kinh sẽ buộc Washington phải bộ lộ giới hạn chính sách thông qua một hành động tại bãi cạn này, cho dù nó có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng. [1]
Thời báo Hoàn Cầu: nhiều khả năng Trump sẽ gia tăng mạnh sự can thiệp vào Biển Đông
Thời báo Hoàn Cầu bản tiếng Anh ngày 20/2 nhận định, việc Mỹ triển khai cụm tàu sân bay tấn công USS Carl Vinson vào tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông bắt đầu từ hôm thứ Bảy 18/2 là một mối đe dọa quân sự với Trung Quốc.
Cho dù chính sách của Trump vẫn chưa rõ ràng, nhiều khả năng ông sẽ tăng sự can thiệp của Hoa Kỳ vào khu vực.
Giáo sư Thời Ân Hoằng từ Đại học Nhân Dân, Bắc Kinh bình luận: hoạt động tự do quân sự của Mỹ ở Biển Đông dưới thời chính quyền Barack Obama chủ yếu nhằm chống lại việc Trung Quốc xây dựng đảo nhân tạo.
Nay Washington triển khai tàu sân bay đến Biển Đông là nhằm gia tăng áp lực quân sự lên Bắc Kinh. Động thái quân sự này của Mỹ mang tính răn đe đối với Trung Quốc.
Lý Kiệt, một chuyên gia hải quân từ Bắc Kinh nói với Thời báo Hoàn Cầu, việc điều động cụm tàu sân bay hạt nhân đến Biển Đông cho thấy Mỹ đang phô diễn sức mạnh của mình với các đồng minh, đối tác ở Đông Á, đồng thời thách thức yêu sách chủ quyền và hàng hải của Trung Quốc.
So với Barack Obama, ông Donald Trump có thể gia tăng hơn nữa can thiệp vào Biển Đông, do đó theo Lý Kiệt, Bắc Kinh cần chuẩn bị sẵn sàng phương án đối phó về ngoại giao, cũng như về quân sự.
Ông Thời Ân Hoằng lưu ý thêm, không có gì đảm bảo Trump sẽ rút Mỹ khỏi châu Á, bởi đây là địa bàn quan trọng trong chiến lược toàn cầu của Mỹ. [2]
Cũng Thời báo Hoàn Cầu phiên bản tiếng Trung Quốc lại dẫn các bình luận từ truyền thông và giới nghiên cứu quốc tế cho rằng, việc Mỹ điều cụm tàu sân bay tấn công USS Carl Vinson vào tuần tra ở Biển Đông là nhằm thăm dò phản ứng của Trung Quốc.
Trương Quân Xã từ Viện Nghiên cứu Học thuật quân sự hải quân Trung Quốc được Thời báo Hoàn Cầu dẫn lời bình luận: động thái tuần tra lần này cho thấy rõ, chính phủ mới tại Hoa Kỳ tiếp tục coi trọng khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Hiện tại việc tàu sân bay Mỹ có tiến vào 12 hải lý quanh một hay một số đảo nhân tạo Trung Quốc xây (trái phép) ở Trường Sa hoặc một cấu trúc ở Hoàng Sa hay không đang là tâm điểm chú ý của dư luận. [3]
Trung Quốc đang chủ động nắn gân Donald Trump ở Biển Đông
Về phía Bắc Kinh, Đa Chiều ngày 18/2 cho biết, trong 1 tuần tập trận trên Biển Đông trước ngày cụm tàu sân bay Mỹ kéo vào vùng biển này, Trung Quốc đã điều động cả lực lượng tên lửa phòng không HQ-9 tham gia.
Trung Quốc sử dụng tên lửa HQ-9 (bố trí bất hợp pháp trên đảo Phú Lâm, quần đảo Hoàng Sa, Đà Nẵng, Việt Nam) trong cuộc tập trận này là động thái phản ứng với hoạt động tuần tra của tàu sân bay Mỹ. [4]
|
Bàn về đề xuất của ông Tillerson: phong tỏa đảo nhân tạo ở Biển Đông |
Tuy nhiên, thủ đoạn nắn gân Donald Trump nguy hiểm hơn mà Trung Quốc đưa ra trong thời gian qua không phải là quân sự, mà là trên phương diện pháp lý.
Đa Chiều ngày 19/2 bình luận, việc Trung Quốc mới công bố một dự thảo luật sửa đổi về giao thông hàng hải, trong đó lấy cớ "an ninh quốc gia" để ngăn chặn, hạn chế tàu thuyền nước ngoài đi qua các vùng biển họ yêu sách "chủ quyền" có thể dẫn đến xung đột Trung - Mỹ ở Biển Đông.
Đó là dự thảo sửa đổi Luật An toàn giao thông hàng hải Trung Quốc năm 1984. Theo đó Bắc Kinh dự kiến sẽ ra quy định bắt tàu thuyền nước ngoài khi đi qua "lãnh hải" Trung Quốc yêu sách đều phải báo cáo, xin phép, tàu ngầm phải chạy nổi trên mặt nước và căng cờ quốc gia...
Đáng lưu ý, trong bản dự thảo này Trung Quốc có nhắc đến các khái niệm "lãnh hải", "vùng tiếp giáp lãnh hải", "vùng đặc quyền kinh tế" và "thềm lục địa", nhưng không nhắc đến đường 9 đoạn, còn gọi là đường chữ U hay đường lưỡi bò ở Biển Đông đã bị Phán quyết Trọng tài 12/7/2016 bác bỏ. [5]
Vì vậy cá nhân người viết cho rằng, sự mập mờ của Trung Quốc trong việc bỏ ngỏ khả năng dùng các điều luật nội địa để ngăn cản tàu thuyền quốc tế tự do qua lại trên Biển Đông chủ yếu sẽ nhằm vào phạm vi 12 hải lý quanh một số đảo nhân tạo họ xây dựng bất hợp pháp ở Trường Sa.
Đây cũng là cái cớ pháp lý Bắc Kinh đang tìm cách dựng lên để ngăn chặn các hoạt động tự do hàng hải, hàng không mà Mỹ đang tiến hành, để một khi xảy ra sự cố, Trung Quốc sẽ có bàn đạp để tiến hành một cuộc chiến truyền thông, nhất là với dân chúng trong nước để tìm kiếm sự ủng hộ.
Còn với đường lưỡi bò, tuy Trung Quốc không nhắc đến trong các văn kiện, dự thảo luật kể từ ngày 12/7/2016, nhưng không có nghĩa là Trung Quốc đã âm thầm từ bỏ hoàn toàn.
Có lẽ họ vẫn cứ để đường lưỡi bò đấy, khi cảm thấy điều kiện thuần lợi thì lại lôi ra.
Cuộc tập trận kéo dài 1 tuần có bắn tên lửa HQ-9 mà Trung Quốc tiến hành trên Biển Đông kết thúc hôm 17/2 hay hoạt động tuần tra của cụm tàu sân bay Mỹ có lẽ là những động thái ném đá dò đường thử phản ứng của nhau.
Tuy nhiên một chính sách rõ ràng của Mỹ đối với Biển Đông cần có thêm thời gian và dữ kiện để đánh giá.
Trung Quốc cũng đang theo dõi sát sao mọi động thái từ Hoa Kỳ, nhưng có lẽ cũng không loại trừ họ chủ động tạo ra một số tình huống để buộc Mỹ bộc lộ phản ứng, chính sách trong thời gian tới, sau khi quan sát cách thức Trump xử lý các khó khăn về đối nội, đối ngoại kể từ khi vào Nhà Trắng.
Tài liệu tham khảo:
[2]http://www.globaltimes.cn/content/1033806.shtml
[3]http://world.huanqiu.com/exclusive/2017-02/10162349.html
[4]http://military.dwnews.com/photo/2017-02-18/59800668.html
[5]http://global.dwnews.com/news/2017-02-19/59800797.html