Đây là vấn đề được dư luận xã hội và Đại biểu Quốc hội hết sức quan tâm, bởi 12 dự án này từng được đánh giá là gây thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng và theo Bộ trưởng Công Thương sau một thời gian tái cơ cấu có 3 vấn đề đáng chú ý:
Thứ nhất, về tiến độ và yêu cầu đặt ra cho các dự án: Sau khi Quốc hội thảo luận, phân tích trong những kỳ đầu tiên của Quốc hội khóa XIV, Chính phủ đã cho thành lập ban chỉ đạo triển khai những công việc cơ bản nhất là nghiên cứu, đánh giá toàn bộ lại 12 dự án này những tồn đọng, vi phạm, sai phạm và cả những vấn đề đặt ra để có hướng giải quyết.
Trong năm 2017 ban chỉ đạo đã hoàn thành đề án để xử lý tồn đọng của 12 dự án này và đã báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị, sau đó được Thủ tướng ủy quyền Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký phê duyệt chương trình xử lý các dự án tồn đọng, với mục tiêu đến hết năm 2018 sẽ xử lý cơ bản xong những vấn đề tồn tại lớn của 12 dự án này, đến năm 2020 sẽ giải quyết tồn đọng của tất cả dự án.
Đồng thời, có những biện pháp, giải pháp để ngăn chặn việc hình thành hoặc xuất hiện những dự án mới trong tương lai.
 |
| Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết nhà máy sản xuất xơ sợi polyester của (Đình Vũ, Hải Phòng) đã ký hợp đồng để bao tiêu sản phẩm của nhà máy với các đối tác nước ngoài. ảnh: Trung tâm thông tin Quốc hội. |
Thứ hai, trong số 12 dự án này có 6 dự án đã dừng sản xuất hoặc sản xuất kinh doanh không có hiệu quả. Trong việc triển khai sau khi được phê duyệt cuối năm 2017 đã thực hiện trong năm 2018 hàng loạt giải pháp đồng bộ, toàn diện, với sự tham gia của tất cả các bộ ngành, đồng thời ở tất cả các cấp, từ Chính phủ, các bộ chủ quản đến các bộ, ngành có liên quan, các tập đoàn, tổng công ty, các chủ đầu tư...
Với tinh thần theo đúng nguyên tắc Bộ Chính trị và Quốc hội đã phê duyệt, Chính phủ đã chỉ đạo không cấp thêm vốn của nhà nước cho việc xử lý những dự án này, nhưng đồng thời phát huy tất cả tinh thần trách nhiệm của các cấp, các ngành và có sự toàn diện, đồng bộ trong các giải pháp ở khía cạnh, nhưng phải xác định trách nhiệm của người đứng đầu cũng như người có liên quan.
|
Dây mơ, rễ má, hậu duệ, đồ đệ và lợi ích nhóm |
Đến nay trong 6 dự án đã dừng hoạt động sản xuất, kinh doanh và thua lỗ, đã có 2 dự án hoạt động sản xuất kinh doanh đã khôi phục lại được và có lãi, mặc dù lãi còn ở mức khiêm tốn nhưng đã bắt đầu tham gia lại thị trường và hoạt động có hiệu quả.
Đó là Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 của Hải Phòng và dự án Nhà máy thép Việt Trung.
Đặc biệt dự án thép Việt Trung về cơ bản trong một thời gian ngắn nữa có thể xin phép đưa ra khỏi 12 dự án này vì đã hoạt động trở lại bình thường và đã khắc phục được những tồn tại cơ bản, cả về điều lệ, cả về mặt pháp lý cũng như quản trị của doanh nghiệp.
Ba dự án trước đây bị dừng sản xuất kinh doanh gồm PVTex Đình Vũ, Ethanol Quảng Ngãi và Ethanol Bình Phước, hiện nay đã có 1 dự án vận hành sản xuất trở lại, đây là một dự án rất đau đầu, đã phải xem xét đến trách nhiệm hình sự trong vụ án của những cá nhân liên quan, đó là nhà máy sản xuất xơ sợi polyester của Đình Vũ.
Đến nay đã ký hợp đồng để bao tiêu sản phẩm của nhà máy với các đối tác nước ngoài và đã đưa nhà máy vận hành trở lại hoạt động và theo từng bước trước mắt là một dây chuyền sau đó cuối năm cả ba dây chuyền đi vào hoạt động.
Như vậy, sẽ bù được biến phí và hoạt động có hiệu quả, sẽ xem xét để tiếp tục thực hiện các biện pháp thoái vốn Nhà nước ra khỏi dự án này khi hoạt động kinh doanh bắt đầu có hiệu quả.
Bốn dự án còn lại đã từng bước giảm lỗ và cũng hoạt động sản xuất kinh doanh đang đi vào ổn định. Gồm nhà máy phân đạm Ninh Bình, nhà máy đạm Hà Bắc, nhà máy DAP số 2 Lào Cai và công ty đóng tàu ở Dung Quất.
Các việc này cũng đang thực hiện được theo đúng lộ trình và đến nay như đã trình bày với các đại biểu Quốc hội, quan trọng nhất là chúng ta đã khôi phục từ những dây chuyền đang ngừng hoạt động và không có hoạt động về kinh tế và thương mại thì nay chúng ta đã khắc phục lại để đưa nó trở lại hoạt động thương mại trên cơ sở nguyên tắc của thị trường đạt được hiệu quả. Theo lộ trình, đến cuối năm 2018 sẽ cố gắng giải quyết cơ bản được những dự án này.
Đối với dự án gang thép Thái Nguyên chúng tôi cũng đã thực hiện theo đúng lộ trình và đã góp phần giúp được 1.000 tỷ đồng vốn Nhà nước của công ty SCIC (công ty quản lý vốn Nhà nước) ra khỏi dự án này.
Đồng thời đang tiếp tục hoàn thiện các quy trình pháp lý để tổ chức thoái vốn của Nhà nước ra khỏi hai dự án gang thép Thái Nguyên cũng như Tisco của Tổng Công ty thép, từ đó đảm bảo được hiệu quả bảo vệ nguồn vốn của Nhà nước và tiếp tục tạo điều kiện cho các nhà đầu tư mới giải quyết những tồn đọng với các nhà thầu cũng như các nhà thầu quốc tế.
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cho biết, thực hiện những giải pháp mới chỉ là một khía cạnh về kinh tế thương mại và hiệu quả kinh tế thương mại của dự án. Còn một vấn đề rất quan trọng đó là xử lý những sai phạm, vi phạm của các cá nhân và tổ chức.
Về cơ bản cả 12 dự án này đều đã có các cơ quan chức năng, bao gồm từ Bộ Công an, các cơ quan điều tra cảnh sát kinh tế cũng như các cơ quan kiểm toán, thanh tra Chính phủ, thanh tra của Bộ Tài chính, thanh tra của Bộ Công Thương lần lượt tiến hành các hoạt động về điều tra, kiểm toán, thanh tra và kiểm tra tất cả các dự án.
Cơ bản bước đầu đã chỉ ra rõ những sai phạm của các cá nhân và tổ chức ở mức độ khác nhau và đang tiếp tục hoàn thiện, đặc biệt là những vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự và có dấu hiệu cố ý làm trái đã có những xử lý bước đầu với một số cá nhân, tổ chức.