Oan, như oan Thị... Mầu

LTS: Cho rằng Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đang chịu nỗi oan... Thị Mầu, thầy giáo Sơn Quang Huyến đưa ra những phân tích trong bài viết sau đây.

Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết.

Thời gian qua, thông tin đại chúng chỉ trích về sự lãng phí không đáng có của sách giáo khoa. Phần lớn đổ dồn vào Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Nào là, phải in như vậy để năm nào cũng bán được sách giáo khoa, thu lợi nhuận từ hàng ngàn tỷ đồng của người dân.

Nói vậy, mà không phải vậy. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, chỉ đơn thuần làm công tác xuất bản, in, phát hành; thế thôi. Vậy Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có đáng phải hứng chịu búa rìu dư luận như thế.

Sách giáo khoa là một sản phẩm văn hóa đặc biệt, do Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định nội dung, chuyển sang Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam in ấn và phát hành. Bản quyền thuộc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có đang bị oan? Ảnh minh họa: Tienphong.vn

Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam không có chức năng, quyền hạn can thiệp vào nội dung của sách. Muốn thay đổi, phải có sự cho phép của tác giả, thẩm định của hội đồng chuyên môn.

Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam chỉ có thể đính chính, phần in sai so với bản gốc mà thôi.

Nhà xuất bản cũng chẳng cần in, chỉ cần “cung cấp” bản quyền là … đủ lỗ bốn chục tỷ đồng rồi. Người viết chỉ thống kê mấy đầu sách lớp 8 năm nay, để thấy được sách giáo khoa in ở đâu, tại sao Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam báo lỗ!

Vì vậy, thời gian qua, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, chịu oan trái như Thị… Mầu, ngậm bồ hòn làm ngọt, đang gánh tội cho ai đó; đúng là “quýt làm, cam chịu”.

Khách quan mà nói, lỗi không phải do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam mà chính là Bộ Giáo dục và Đào tạo; cơ quan cao nhất chịu trách nhiệm về sách giáo khoa của nước nhà. 

Sách giáo khoa sử dụng một lần này có từ năm …2000, tức là 18 năm rồi, thế nhưng vấn đề “sử dụng một lần”, chỉ mới năm nay rộ lên trên truyền thông, mạng xã hội.

Điều này có thể do nhiều nguyên nhân, nhưng chắc có lẽ nguyên nhân quan trọng nhất chính là “siêu lợi nhuận” khi phát hành sách giáo khoa bị báo chí vạch ra; cùng với nó là “lợi ích nhóm” trong viết và phát hành sách.

Thứ đến, bộ sách không đưa lại lợi ích cho người học, người dạy, khi phải “lãng phí bất đắc dĩ” như thế.

Sử dụng sách giáo khoa, có bài bài tập in sẵn để học trò làm, có nhiều hệ lụy khác ngoài tiền bạc. Học trò có bài làm sẵn của thế hệ trước nên sao nhãng học tập, không cần suy nghĩ, tiết học trở nên nhàm chán cho cả người học và người dạy.

Một số giáo viên khi dạy bộ môn của mình, ý thức được điều đó, không cho học trò viết vào sách, buộc học trò làm vào vở ghi. Thế nhưng, cái cần trên diện rộng, ngành phải quy định chung cho tất cả giáo viên không cho học sinh viết vào sách giáo khoa lại chưa có.

Cũng với cách như thế, sách tham khảo, vở bài tập, đã được các nhà biên soạn học theo, sử dụng một lần.

Cứ thế, mỗi năm, hàng ngàn tỷ đồng của xã hội lại thành đồng nát, một sự lãng phí không đáng xảy ra, nếu “họ” có trách nhiệm với người dân, với xã hội, với giáo dục.

Mỗi năm, mua một bộ sách mới cho con, lợi ích mang lại xứng đáng với “đồng tiền bát gạo”, chắc chẳng có gia đình nào thắc mắc.

Vì vậy, chuẩn bị thay sách giáo khoa, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần cân nhắc kỹ, tránh tình trạng “sách sử dụng một lần”, góp phần giáo dục học sinh tính tiết kiệm, tránh uổng phí tài nguyên, bảo vệ môi trường.