Sáng 29/10, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về kết quả thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2018.
Dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2019 và kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước quốc gia 3 năm 2019 - 2021; phân bổ nguồn kinh phí còn lại và chi thường xuyên chưa sử dụng hết năm 2017.
Đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn, tài chính quốc gia 5 năm giai đoạn 2016 - 2020.
 |
| Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai. Ảnh: Quochoi.vn |
Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - đoàn Hà Nội nhấn mạnh, đến nay đã hơn 3 năm thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn, đây là khoảng thời gian không dài nhưng cũng đủ để đánh giá những kết quả đạt được và thách thức đặt ra. Những cố gắng của Chính phủ và các bộ, ngành là đáng ghi nhận.
Đồng thời, Đại biểu Mai cũng đề cập đến thách thức đặt ra trong thực hiện kế hoạch đầu tư công, trong đó nổi lên vấn đề đầu tư dàn trải.
Mặc dù đến ngày hôm nay đã có những bước tiến mới nhưng trong báo cáo của Chính phủ đã đề cập, đó là một hạn chế lớn cần vượt qua.
“Như chúng ta đã biết, tổng mức đầu tư cho giai đoạn 2016 – 2020 là 2 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, tương đương với số vốn này thì có tới 9.620 dự án.
Nay ở các địa phương số lượng dự án dở dang là rất lớn. Đó là nỗi trăn trở của nhiều địa phương.
Đặc biệt với nguồn trái phiếu Chính phủ, mỗi địa phương được phân bổ một dự án trong tổng số 260 nghìn tỷ đồng.
Với kinh nghiệm của nhiều quốc gia trên thế giới, số lượng dự án trong kế hoạch đầu tư của chúng ta là rất lớn. Và cũng hiếm ở quốc gia nào có phương pháp phân bổ mỗi tỉnh, thành phố có một dự án”, đại biểu Mai phân tích.
Theo đại biểu, kinh nghiệm các nước cho thấy, nguồn lực đầu tư từ phía nhà nước hầu như chỉ dành cho các dự án có sức lan tỏa.
Ví dụ như ở Úc kế hoạch đầu tư công trung hạn chỉ đầu tư cho 4 dự án.
Ở Hàn Quốc, trong số 20 dự án cao tốc thì có tới 15 dự án được đầu tư bởi các thành phần kinh tế tư nhân.
Còn ở Việt Nam, nếu làm một phép chia cơ học với tổng số nguồn lực chia cho các dự án sẽ thấy rằng muốn có được những dự án có vốn đầu tư lớn là rất khó khăn.
Đại biểu cho biết: “Qua giám sát thực tế tại các địa phương và ý kiến của các đại biểu, tôi cảm nhận được rằng, mong muốn của các địa phương là hoàn toàn xứng đáng.
Tuy nhiên, trong bối cảnh còn khó khăn, nợ công còn ở mức cao, bội chi lớn, lãi suất ngày một tăng thì bắt buộc phải có sự lựa chọn, tránh đầu tư dàn trải.
Công bằng là nguyên tắc quan trọng được đề cập ở hầu hết các nghị quyết phân bổ ngân sách.
Tuy nhiên công bằng không có nghĩa là cào bằng. Trọng tâm không có nghĩa là một số địa phương dự án được chú trọng mà thực sự cần có trật tự ưu tiên phù hợp với tính cấp thiết ở cùng thời điểm”.
Để khắc phục tình trạng trên, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai cho rằng cần quan tâm tới một số giải pháp:
|
|
Thứ nhất, cương quyết thay đổi phân bổ nguồn lực theo trật tự ưu tiên được quy định ở các văn bản pháp luật.
Thứ hai, việc đề xuất dự án cần có sự phối hợp chặt chẽ các địa phương trong cùng khu vực để hạn chế tính nhỏ lẻ nhưng lại thiếu tính lan tỏa vùng miền.
Thứ ba chú trọng hơn nữa công tác quy hoạch. Một quy hoạch kém sẽ cho ra đời những dự án dàn trải, kém hiệu quả.
Thứ tư cần thực hiện nghiêm nguyên tắc, nhà nước chỉ đầu tư vào lĩnh vực, ngành mà các thành phần kinh tế khác không muốn đầu tư, không thể đầu tư hay không được phép đầu tư.
Đại biểu nói, vấn đề tiếp đó là tính hiệu quả của dự án. Theo báo cáo chính phủ, số lượng dự án hoàn thành rất lớn.
Tuy nhiên, xét dưới giác độ kết quả đầu ra thì cũng chưa có báo cáo nào thẩm định tất cả dự án đều mang lại hiệu quả thiết thực.
“Trong hàng nghìn công trình hoàn thành, công trình nào hiệu quả cao, bao nhiêu công trình hiệu quả thấp, bao nhiêu chưa hiệu quả. Đến nay cũng chưa có câu trả lời chính xác.
Các quy định của pháp luật mới chỉ tập trung ở quá trình phê duyệt, thẩm định, phân bổ mà thiếu vắng trách nhiệm về hiệu quả. Đặc biệt là thiếu tiêu chí đánh giá kết quả đầu ra”, bà Mai nêu.
 |
| Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương. Ảnh: Quochoi.vn |
Chung mối quan tâm với đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương - Phó trưởng đoàn đại biểu tỉnh Quảng Bình cũng cho rằng, báo cáo Chính phủ cần thống kê vừa qua bao nhiêu dự án đầu tư công hiệu quả, dự án nào thua lỗ... Như vậy mới xác định được trách nhiệm tổ chức, cá nhân và xử lý.
“Chính phủ phải bổ sung báo cáo, thanh tra xử lý sai phạm thời gian qua đến đâu, bao nhiêu dự án phá sản, được phục hồi và mức độ xử lý. Đề nghị điều tra, xử lý nghiêm các sai phạm tại các dự án án đầu tư công. Có như vậy mới làm gương cho các dự án khác", ông Phương đề nghị.
Vị Đại biểu đoàn Quảng Bình cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ phải rà soát lại quy định pháp luật. Nếu luật có điểm nào chưa hợp lý làm chậm tiến độ thực hiện dự án thì cần nghiên cứu sửa.
Chẳng hạn, phân giao dự án đất thuộc nông, lâm trường thì không nên đấu thầu; phân định rõ dự án nào phân giao cho tỉnh, phần nào là Chính phủ quyết...
"Tình trạng lò đang nóng, văn bản pháp luật chồng chéo thì sửa ngay để tạo nguồn thu quốc gia, đẩy nhanh tiến độ dự án, tránh ứ đọng vốn, có tiền mà không tiêu được", ông Phương phát biểu.