Theo phân tích, hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2 một mặt cần đạt được những kết quả cụ thể, mặt khác cũng phải kiểm soát tốt kỳ vọng giữa hai bên.
Bài viết này đưa ra nhận định về vai trò của Trung Quốc trong việc thúc đẩy thực hiện “lộ trình kép” trên bán đảo Triều Tiên.
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và nhà lãnh đạo Triều Tiên, Kim Jong-un tại lễ đón ở Đại lễ Đường Nhân dân ở Bắc Kinh ngày 08/1/2019. (Ảnh: Xinhua.net) |
Hòa bình trên bán đảo Triều Tiên cần có sự can dự của Trung Quốc
Việc giải quyết vấn đề hạt nhân Triều Tiên đòi hỏi một thời gian rất dài, tiến trình đối thoại Mỹ-Triều cần phải duy trì liên tục.
Tiến trình đối thoại còn mong manh thì vai trò của Trung Quốc rất quan trọng.
Ngoại trưởng Mỹ, Mike Pompeo cũng nhấn mạnh Trung Quốc sẽ là một phần trong giải pháp dành cho tiến trình hòa bình trên bán đảo Triều Tiên. [1]
Trước hết, với tư cách là láng giềng trực tiếp của Triều Tiên, Trung Quốc có cùng mục tiêu trong vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, đó là thiết lập một cơ chế hòa bình vĩnh viễn trên bán đảo này. Đây là việc mà những nhân vật lịch sử không thể từ bỏ hoặc trì hoãn.
Ý tưởng này trên thực tế là giải pháp song hành do Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình chủ trương.
Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ nhất tại Singapore về cơ bản dựa trên tinh thần này. [2]
Trong các cuộc đàm phán Mỹ-Triều, vai trò của Trung Quốc là đem lại cảm giác an toàn cho Triều Tiên khi đàm phán trực tiếp với Mỹ.
|
|
Điều này sẽ giúp Triều Tiên khi gặp bất lợi và không dễ dàng có thể đưa ra quyết định rút khỏi các cuộc đàm phán.
Trung Quốc luôn khẳng định cần tôn trọng các mối quan tâm chính đáng về an ninh của Triều Tiên và khuyến khích các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Mỹ và Triều Tiên.
Đây cũng chính là lí do vì sao nhà lãnh đạo Triều Tiên, Kim Jong-un luôn đến thăm Trung Quốc trước khi cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều diễn ra.
Ở cuộc gặp lần đầu tiên, Tổng thống Trump đã từng trì hoãn và cáo buộc Trung Quốc đã làm cho nhà lãnh đạo Kim Jong-un “cứng rắn” hơn sau chuyến thăm Trung Quốc.
Mặc dù vậy, Trung Quốc đã đưa ra phản ứng mềm mỏng và cuối cùng hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ nhất đã được tổ chức thành công.
Theo nhà phân tích quân sự Vladimir Yevseyev, vấn đề hòa bình trên bán đảo Triều Tiên không thể thiếu sự can dự của Trung Quốc.
Trung Quốc cần làm gì để phát huy vai trò mang tính xây dựng?
Mặc dù Triều Tiên và Mỹ đã tổ chức hội đàm thượng đỉnh nhưng hai bên vẫn chưa tìm được tiếng nói chung trong lộ trình cụ thể thực hiện phi hạt nhân hóa, xây dựng lòng tin và xây dựng thể chế hòa bình trên bán đảo Triều Tiên.
Do đó, với tư cách là bên liên quan chủ yếu tới vấn đề này, việc Trung Quốc hành động như thế nào trong lộ trình này trở nên rất quan trọng.
 |
| Hòa bình trên bán đảo Triều Tiên không thể thiếu hành động của Trung Quốc (Ảnh: AP) |
Trong cục diện đối đầu Triều-Hàn, có một lỗ hổng mang tính cơ cấu trong quan hệ giữa Trung Quốc với các nước trên bán đảo Triều Tiên nên luôn nghiêng ngả giữa Triều Tiên và Hàn Quốc.
Tuy nhiên, xem xét từ đặc điểm phát triển tình hình hiện nay, do hai nước liên Triều đã hình thành quan hệ phụ thuộc mang tính bổ sung cho nhau, khả năng duy trì sự hợp tác trong thời gian dài là khá lớn.
Do đó, nhiệm vụ đặt ra cho Trung Quốc lúc này là nên xác định lại tình hình bán đảo trong tình hình quan hệ Triều-Hàn tiếp tục phát triển. [3]
Bên cạnh đó, trong cơ cấu đọ sức Mỹ-Triều-Hàn, Trung Quốc cần tìm ra một điểm tiếp xúc phù hợp, nâng cao địa vị phát ngôn.
Căn cứ vào lộ trình kép (phi hạt nhân hóa song song với sự phát triển quan hệ Triều-Hàn), Trung Quốc cần tích cực đóng vai trò người hòa giải trong tiến trình phi hạt nhân hóa.
Hiện nay, giải quyết mâu thuẫn Trung-Mỹ và giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên có mối liên hệ chặt chẽ.
Tuy nhiên, điều cần nêu rõ là việc giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên và duy trì trật tự hạt nhân Đông Bắc Á không thể tách rời sự phối hợp giữa các nước lớn.
Theo đó, Trung Quốc nên tiếp tục hỗ trợ chiến lược cho Triều Tiên, cố gắng để Triều Tiên đàm phán với Mỹ một cách bình đẳng nhằm đảm bảo tính bền vững của cuộc đàm phán, cân bằng lợi ích của các bên, đảm bảo các bên có thể hưởng lợi. [4]
Thực tế là, Trung Quốc là đối tác thương mại không thể thiếu, cung cấp viện trợ và ủng hộ Triều Tiên về mặt ngoại giao, giúp Bình Nhưỡng sống sót trước các lệnh trừng phạt.
Trung Quốc cũng cần khôi phục và duy trì quan hệ với Hàn Quốc bởi lẽ cả Trung Quốc và Hàn Quốc có sự đồng thuận khá lớn trong giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.
So với sự thay đổi nhanh chóng của tình hình bán đảo Triều Tiên từ năm 2018 đến nay, sự kết nối giữa Trung Quốc và Hàn Quốc chưa được tích cực, thường xuyên như kết nối Hàn-Triều, Mỹ-Hàn và Trung-Triều.
Trong bối cảnh ngoại giao thượng đỉnh trở thành con đường quan trọng để hòa giải bán đảo, những chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao Trung-Hàn có thể trở thành biện pháp hiệu quả mở ra cục diện và thay đổi bầu không khí.
Sự phát triển bền vững của bán đảo Triều Tiên cần có một sự thúc đẩy kết nối chiến lược của 03 nước láng giềng Trung Quốc, Hàn Quốc và Triều Tiên.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://www.38north.org/2018/10/fsu102418/
[2] https://www.dw.com/en/what-is-chinas-role-in-the-north-korean-crisis/a-40029214
[3] http://vnews.gov.vn/my-khang-dinh-vai-tro-trung-quoc-trong-van-de-trieu-tien
[4] http://theconversation.com/will-china-help-trump-denuclearize-north-korea-101586