Phát biểu thảo luận tại hội trường về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia, đại biểu Hoàng Quang Hàm – đoàn Phú Thọ cho biết, ông thống nhất với quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là giữ nguyên như luật hiện hành vì không có những biến động để điều chỉnh.
 |
| Đại biểu Hoàng Quang Hàm. Ảnh: Quochoi.vn |
“Mức vốn 10 ngàn tỷ không bất cập, Quốc hội khóa XIII, khóa XIV chỉ có 2 dự án trình Quốc hội; một quốc gia đang phát triển mà 10 năm chỉ có 2 dự án quan trọng là quá ít; điều chỉnh tăng lên 20 ngàn tỷ có thể không còn dự án nào trình Quốc hội.
Quốc hội quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước mà điều chỉnh để Quốc hội không quyết định dự án nào là bất hợp lý.
Hơn nữa trình Quốc hội sẽ có ngay mức vốn và chắc chắn được bố trí đủ vốn; có ngay các chính sách đặc thù….”, đại biểu Hàm nêu.
Về thẩm quyền quyết định danh mục, mức vốn cho từng dự án sử dụng vốn ngân sách Trung ương trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, theo đại biểu Hoàng Quang Hàm: “Việc đặt ra vấn đề sửa đổi thẩm quyền quyết định danh mục, mức vốn, theo tôi là đánh giá tác động chưa kỹ.
Luật hiện hành quy định khi trình Quốc hội kế hoạch đầu tư công trung hạn phải có danh mục, mức vốn cho từng dự án nhưng việc quyết định danh mục, mức vốn cụ thể không qui định rõ Quốc hội hay Ủy ban Thường vụ Quốc hội hay Chính phủ quyết định; tách biệt việc trình để Quốc hội xem xét, thảo luận và việc quyết định.
Quy định này rất khả thi và linh hoạt, Quốc hội sẽ thảo luận về danh mục, mức vốn do Chính phủ trình nếu đủ điều kiện, đúng quy định Quốc hội sẽ quyết định, nếu chưa Quốc hội có thể giao cho Chính phủ chuẩn bị thêm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định hoặc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến".
Đại biểu Hàm phân tích, Quốc hội quyết định danh mục, mức vốn cho từng dự án là hoàn toàn khả thi, không mất thời gian nếu Chính phủ chuẩn bị kỹ lưỡng, đúng nguyên tắc, định hướng và khi đầu tư từ Trung ương không dàn trải hàng ngàn công trình như hiện nay mà chỉ tập trung vào một số ít công trình lớn, quan trọng, liên kết vùng miền là những cú huých tạo động lực tăng trưởng.
“Quốc hội quyết định mới bảo đảm thực hiện đầy đủ quyền hạn về phân bổ ngân sách Trung ương theo Hiến pháp.
Vì dự án là linh hồn của kế hoạch đầu tư; xem xét kế hoạch đầu tư mà không xem xét từ dự án, mức vốn cho từng dự án thì chỉ là hình thức vì không xem từng dự án thì không thể cộng ra tổng tiền của kế hoạch và cũng không thể biết việc đầu tư có phù hợp với nguồn lực, tuân thủ định hướng đầu tư, nguyên tắc phân bổ vốn hay không.
Quốc hội quyết định danh mục, mức vốn cho từng dự án đầu tư từ ngân sách Trung ương cũng là thông lệ của nhiều nước trên thế giới.
Hiện nay Chính phủ phải trình đi trình lại nhiều lần là do chuẩn bị chưa đạt yêu cầu; Quốc hội hay Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể từ chối khi Chính phủ chuẩn bị đầy đủ, đúng qui định”, đại biểu Hàm nói.
Từ những lý do vừa trình bày trên, đại biểu Hoàng Quang Hàm cho rằng, việc Chính phủ đề xuất trao thẩm quyền quyết định danh mục, mức vốn cho Chính phủ vì lý do mất thời gian, phát sinh thủ tục và số lượng dự án nhiều là không thuyết phục.
Đồng quan điểm với đại biểu Hoàng Quang Hàm, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - đoàn Hà Nội nhìn nhận việc quyết định danh mục đầu tư công trung hạn là thể hiện quyền và trách nhiệm của đại biểu Quốc hội.
 |
| Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai. Ảnh: Quochoi.vn |
Theo đại biểu, việc Quốc hội quyết định danh mục thể hiện tính thống nhất, tính hợp hiến, hợp pháp.
Về bản thất, kế hoạch đầu tư công trung hạn và danh mục dự án chính là dự toán cho cả giai đoạn trung hạn chi đầu tư phát triển.
“Nếu giờ đây Chính phủ quyết định kế hoạch này, đồng nghĩa với việc giao Chính phủ quyết định dự toán trung hạn.
Điều này không phù hợp với Hiến pháp, dẫn đến ngược quy trình, ngược thẩm quyền, dẫn đến nghịch lý Quốc hội sẽ phải căn cứ vào danh mục mà Chính phủ đã quyết để ban hành dự toán hàng năm”, đại biểu Mai phân tích.
Đại biểu nhấn mạnh xét về tính công khai minh bạch là yêu cầu căn bản, nguyên tắc đầu tiên trong phân bổ ngân sách, chỉ có công khai, minh bạch mới khắc phục cơ chế xin cho, giảm gánh nặng cho địa phương trong đề xuất dự án.
“Việc trình Quốc hội sẽ bảo đảm tính công khai, dân chủ công bằng cho 63 tỉnh, thành phố. Các đại biêu Quốc hội có thể trực tiếp tham gia ý kiến vào phương án phân bổ cho địa phương mình.
Nếu Quốc hội không quyết định danh mục dự án là bước lùi cho phân bổ ngân sách. Trong lịch sử Quốc hội những năm gần đây, việc phân bổ kế hoạch đầu tư công, giao vốn cho dự án được Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện, bây giờ không nên tạo ra một tiền lệ khác", bà Mai nói.
Theo Đại biểu Mai, nguyên nhân giải ngân một số dự án chậm tiến độ, qua giám sát thực tế cũng như qua báo cáo của Chính phủ cho thấy là do tổ chức thực hiện, triển khai giải phóng mặt bằng chậm và năng lực nhà thầu hạn chế.