Sau bài viết “Nhìn học sinh tiểu học ôn kiểm tra học kỳ mà hoảng” của tác giả Mai Hoa đăng trên Báo Giáo dục điện tử Việt Nam, chúng tôi nhận được chia sẻ của khá nhiều phụ huynh và cả những đồng nghiệp cùng nghề.
 |
| Ra đề kiểm tra Toán tiểu học, giáo viên thường dựa vào ma trận tương tự kiểu này (Ảnh tác giả) |
Cũng xin khẳng định luôn rằng, ra đề kiểu hại não thế này, không chỉ ở một trường học mà nhiều trường học trong thị xã chúng tôi đều thế.
Đã có giáo viên cho biết: “Em đồng ý với ý kiến của bài viết. Tuy nhiên khi đi tập huấn ra đề kiểm tra, tụi em ra đề thấy đã khó mà dưới Phòng Giáo dục cứ nói là dễ, chưa đủ độ khó của mức 3,4”.
Những chia sẻ nhói lòng
Có những chia sẻ đọc lên nghe nhói cả lòng: “Lớp 2 bài thi đã đến mức này thì trẻ con làm sao mà chơi, mà lớn được nữa? không biết đi học hay đi hành đây?”
“Nhìn đề này, học sinh đang học lớp 6 một số câu không làm được nữa là. Con em lớp 1 mà ôn thi toàn dạng đề này không, thấy con học mà tội quá.
“Ra đề thì phải tương tự chương trình học sinh được học chứ ra khác đi sao học sinh làm được. Kiểu ra đề này có phải để ưu tiên cho học sinh đi học thêm, học kèm không nhỉ?”
“Nhiều lúc ôn tập cùng bé mà thấy bực mình. Những bài toán lớp 2 mà cũng phải đau đầu tìm cách giảng cho bé. Hành hạ các bé quá vậy có lợi không nhỉ?”
“Người lớn nhìn cái đề lớp 2 mà đã thấy mất hồn, nói chi học sinh trời ạ”.
“Nhiều lúc nghĩ mà bực, kiến thức bình thường nhưng thi toàn làm xiếc. Sao không căn cứ vào kiến thức học gì thi đó có phải đỡ làm khổ nhau?”
Có phụ huynh bức xúc cho biết, đi làm về đã mệt con hỏi bài nhưng nghĩ không ra. Vợ trách chồng học đến kĩ sư mà không làm được cái bài của đứa con nít.
Chồng trách vợ cô có hơn gì tôi? Hai vợ chồng vì thế mà gây lộn còn con khóc hết nước mắt vì chẳng ai chỉ bài cho sợ mai bị cô mắng”.
Căn cứ vào đâu để ra đề?
Nhiều năm về trước, đề kiểm tra học kỳ giáo viên thường ra theo kiểu hệ thống lại một số kiến thức cơ bản đã học trong một học kỳ. Kiến thức được ra theo mức độ khoảng 50% trung bình, 30% mức khá và 20% mức giỏi.
Vài năm trở lại đây, bậc tiểu học phải ra đề kiểm tra theo ma trận và bám vào quy định của Thông tư 22
Đề được thiết kế theo 4 mức độ:
- Mức 1: Nhận biết, nhắc lại được kiến thức, kĩ năng đã học.
- Mức 2: Hiểu kiến thức, kĩ năng đã học. trình bày, giải thích được kiến thức theo cách hiểu của cá nhân.
- Mức 3: Biết vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết những vấn đề quen thuộc, tương tự trong học tập, cuộc sống.
- Mức 4: Vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề mới hoặc đưa ra những phản hồi hợp lý trong học tập, cuộc sống một cách linh hoạt.
2. Những căn cứ để xác định các mức độ nhận thức:
Căn cứ vào Chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình tiểu học:
- Kiến thức nào mà Chuẩn kiến thức kĩ năng ghi là Biết được thì xác định ở mức độ Nhận biết (M1).
|
|
- Kiến thức nào mà Chuẩn kiến thức kĩ năng ghi là Hiểu được và có yêu cầu giải thích, phân biệt, so sánh,...
Dựa trên các kiến thức trong sách giáo khoa thì được xác định ở mức độ Thông hiểu (M2).
- Kiến thức nào mà Chuẩn kiến thức kĩ năng ghi là Hiểu được những yêu cầu nêu, kể lại, nói ra,...ở mức độ nhớ, thuộc các kiến thức trong sách giáo khoa thì xác định ở mức độ Nhận biết (M1).
- Kiến thức nào mà Chuẩn kiến thức kĩ năng ghi ở phần Kĩ năng hoặc yêu cầu rút ra kết luận, bài học,...thì xác định là mức độ Vận dụng (M3).
- Kiến thức, kĩ năng kết hợp giữa phần Biết được và phần Kĩ năng làm được... thì có thể xác định ở mức độ Vận dụng (M3).
- Kiến thức, kĩ năng kết hợp giữa phần Hiểu được và phần Kĩ năng thiết kế, xây dựng... trong những hoàn cảnh mới, thì được xác định ở mức độ Vận dụng nâng cao (M4).
Ma trận hướng dẫn kĩ thế, mức 1, mức 2 được hiểu như những kiến thức thông thường.
Mức 3, mức 4 dựa trên những kiến thức cơ bản để nâng mức độ khó lên một chút là đủ.
Thế nhưng nhiều thầy cô cứ thích làm khổ học sinh, họ cứ nghĩ trò là siêu nhân nên ra bài nào bài ấy bá thở.
Kiến thức mức 3 và mức 4 mang cuốn sách Violympic ra lựa bài, nhiều trò, nhiều phụ huynh không bó tay mới lạ.
Nhiều trường, nhiều giáo viên tự làm khó học sinh
Có giáo viên nhìn đề kiểm tra một số trường phán rằng: “Học ở mặt đất còn khi kiểm tra cứ như xiếc”.
Do cách hiểu các mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng…của mỗi giáo viên mỗi khác nên việc ra đề có sự vênh nhau khá lớn ở nhiều trường học trong một địa bàn.
Có những câu hỏi, giáo viên xác định ở mức 2, mức 3 nhưng giảng đi giảng lại đến hàng chục lần nhiều học sinh vẫn ngơ ngác thì nói gì đến mức 4?
Trong khi chương trình học của học sinh ở chương trình sách giáo khoa hiện hành đang được xác định là quá tải với các em thì hà cớ gì chúng ta lại ra đề kiểm tra khó gấp nhiều lần như thế?
Học sinh học suốt ngày, học cả đêm chỉ cày Toán, tiếng Việt cũng chưa thể hiểu hết, về nhà còn huy động cả cha, mẹ giúp sức đôi khi còn chưa ra.
Nhiều người thốt lên Học hay là Hành? Cũng chẳng ngoa chút nào.
Từ thực tế ấy khi ra đề, giáo viên đừng đứng ở vị thế người thầy, hãy hóa thân mình vào vai những đứa trẻ để thấy được kiến thức ấy có thật sự phù hợp không?
Đừng bắt những đứa trẻ hỉ mũi chưa sạch thành siêu nhân. Ngoài Toán, tiếng Việt học sinh còn nhiều thứ để học.
Và khi ra đời, nhiều em thành đạt chưa hẳn đã giỏi toán. Hãy cho các em vừa học vừa thư giãn theo đúng độ tuổi của chúng.