15h ngày 19/8/2020, Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế nhận được điện thoại của Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, thông báo có hai vợ chồng bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm ngày 18/8/2020 từ Bệnh viện Lão khoa Trung ương và được Trung tâm chống độc chẩn đoán ban đầu "Theo dõi ngộ độc thực phẩm nghi do độc tố Botulinum".
Qua tìm hiểu của Trung tâm chống độc, cả hai bệnh nhân trên đều sử dụng sản phẩm Pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới, lần sử dụng cuối cùng là cuối tháng 7/2020.
 |
Sản phẩm phát hiện chứa vi khuẩn gây ngộ độc. Ảnh Cục An toàn Thực phẩm cung cấp. |
 |
Sản phẩm phát hiện chứa vi khuẩn gây ngộ độc. Ảnh Cục An toàn Thực phẩm cung cấp. |
Ngay lập tức, cùng ngày 19/8/2020, Cục An toàn thực phẩm đã có Công văn hỏa tốc số 1907/ATTP-NĐTT đề nghị Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Thành phố Hà Nội phối hợp với các cơ quan chức năng của địa phương điều tra, xác minh thông tin.
Ngày 20/8/2020, thực hiện chỉ đạo của Cục An toàn thực phẩm, đoàn kiểm tra của Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Thành phố Hà Nội tiến hành kiểm tra cơ sở sản xuất của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới tại Thị trấn Đông Anh, Hà Nội.
Theo ghi nhận: Đây là cơ sở sản xuất do Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Chi Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản Hà Nội) quản lý và cấp chứng nhận cơ sở đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm từ ngày 03/01/2020.
Đoàn kiểm tra đã giao phòng Y tế huyện Đông Anh đình chỉ hoạt động sản xuất của Công ty, yêu cầu khắc phục điều kiện vệ sinh, đồng thời đoàn kiểm tra lấy mẫu sản phẩm tại công ty gửi Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia xét nghiệm tìm vi khuẩn Clostridium Botulinum.
Cũng trong thời gian này, Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia nhận mẫu bệnh phẩm và mẫu pate dùng dở dang của bệnh nhân đang điều trị tại Trung tâm chống độc - Bệnh viện Bạch Mai.
Ngày 25/8/2020, Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia thông báo kết quả ban đầu mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân và hộp pate dùng dở dương tính với vi khuẩn Clostridium Botulinum nhưng không điển hình.
Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia đề nghị thêm thời gian nuôi cấy để có kết quả chính xác.
Với kết quả ban đầu này cả các đơn vị kỹ thuật, điều trị và cơ quan quản lý đều khẳng định chưa đủ cơ sở để kết luận việc nhiễm vi khuẩn Clostridium Botulinum trong sản phẩm pate Minh Chay là do quá trình sản xuất hay quá trình sử dụng.
Cục An toàn thực phẩm đã yêu cầu Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia khẩn trương tiến hành xét nghiệm và trả kết quả trong thời gian sớm nhất đối với sản phẩm pate Minh Chay nguyên hộp.
17h (Thứ 6) ngày 28/8/2020, Cục An toàn thực phẩm nhận được kết quả kiểm nghiệm của Viện Y tế Công cộng TP Hồ Chí Minh đã phát hiện vi khuẩn Clostridium Botulinum trong sản phẩm Pate Minh Chay.
Đồng thời vào lúc 18h cùng ngày Cục An toàn thực phẩm cũng nhận được thông báo kết quả kiểm nghiệm sản phẩm pate Minh Chay nguyên hộp của Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia cũng phát hiện vi khuẩn Clostridium Botulinum.
Sau khi nghe báo cáo và phân tích kết quả xét nghiệm của 2 Viện, đại diện các đơn vị đã thống nhất khẳng định sản phẩm Pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới bị nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất, lưu thông và là nguồn lây nhiễm vi khuẩn Clostridium Botulinum gây ngộ độc cho người bệnh (cuộc họp kết thúc vào 22h ngày 28/8/2020).
Sáng ngày 29/8/2020 (thứ 7), Cục An toàn thực phẩm đã đăng thông tin cảnh báo trên website Cục (www.vfa.gov.vn) yêu cầu thu hồi khẩn cấp các sản phẩm của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới, đồng thời thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về thông tin này.
Sáng ngày 29/8/2020, Cục An toàn thực phẩm đã ban hành Công văn số 1995/ATTP-NĐTT gửi Sở Y tế, Ban Quản lý An toàn thực phẩm, Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị rà soát, giám sát.
Thu hồi sản phẩm và thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân không sử dụng sản phẩm của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới.
Trưa ngày 29/8/2020, Lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm đã phát ngôn chính thức trên Kênh VTV1 - Đài Truyền hình Việt Nam để cảnh báo về việc thu hồi và dừng sử dụng các sản phẩm của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới.
Cũng trong ngày 29/8/2020, Cục An toàn thực phẩm ban hành Công văn số 1996/ATTP-NĐTT gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Nội (đơn vị quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm đối với Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới).
Đề nghị tiếp tục kiểm tra, xác minh vi phạm của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới và chuyển Cơ quan cảnh sát điều tra khi có dấu hiệu hình sự theo quy định.
Như vậy, từ khi tiếp nhận thông tin vụ việc, với quan điểm sức khỏe của người dân là tối thượng, Cục An toàn thực phẩm đã hành động với tinh thần trách nhiệm cao, quyết liệt, kịp thời theo đúng quy định của pháp luật để xử lý vụ việc.
Tuy nhiên, hai ngày gần đây xuất hiện và phát tán thông tin cho rằng “Ngày 20/8/2020 đã có kết quả kiểm nghiệm sản phẩm Pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối Sống Mới nhiễm vi khuẩn Clostridium Botulinum nhưng đến ngày 29/8/2020 Cục An toàn thực phẩm mới phát đi cảnh báo thu hồi sản phẩm, hành động như vậy là quá chậm trễ.
Trước sự việc trên, Cục An toàn thực phẩm khẳng định thông tin này là sai sự thật, một lần nữa Cục An toàn thực phẩm khẳng định: sức khỏe người tiêu dùng là tối thượng.
Việc phát tán thông tin sai sự thật có thể ảnh hưởng xấu đến công tác cứu chữa người bệnh cũng như xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về an toàn vệ sinh thực phẩm.
Cục An toàn thực phẩm đang phối hợp với các cơ quan chức năng để làm rõ động cơ của việc phát tán thông tin trên.
 Nam bệnh nhân trong vụ ngộ độc Botulinum điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Ảnh Cục An toàn Thực phẩm cung cấp. |
Bệnh nhân ngộ độc botulinum đều đã ăn pate Minh Chay
Từ ngày 13/7 đến 18/8, ít nhất 9 bệnh nhân ngộ độc botulinum phải vào viện điều trị, trong đó 7 người phải thở máy.
Các bệnh nhân này đều đã ăn pate Minh Chay nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum type B, độc tố là botulinum.
Bác sĩ Trần Văn Phúc, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, cho biết vi khuẩn Clostridium là một loại trực khuẩn hình que, tồn tại rất rộng rãi trong tự nhiên, có thể tìm thấy trong đất và phân, nước ao, nước sông hồ, thậm chí trong các hạt bụi bẩn hay ở động vật...
Vi khuẩn này rất sợ axit và nhiệt, kỵ khí. Do đó, nó không phát triển mạnh ở những nơi thông gió tốt hay môi trường đủ oxy. Ngược lại, càng thiếu không khí và oxy nó càng sinh sôi mạnh.
Botulinum là chất độc thần kinh cực mạnh. Nó xâm nhập vào các tế bào thần kinh, rồi ngăn chặn sự giải phóng chất dẫn truyền acetylcholine từ các đầu dây thần kinh.
Một khi chất dẫn truyền thần kinh bị chặn, xung thần kinh không thể truyền dẫn được nữa, giao tiếp các tế bào thần kinh không được thực hiện làm cho các cơ bị tê liệt.
Theo bác sĩ Phúc, botulinum là "vua của tất cả các chất độc". Liều 0,004 μg/kg cân nặng có thể gây tử vong một người, một kg botulinum đủ giết chết một tỷ người. Tuy nhiên, botulinum không chịu được nhiệt.
Nếu đun ở 100 độ C, sau hai phút chất độc bắt đầu biến tính và giảm độc lực, đun đến 10 phút có thể bị phá hủy. Do đó, thực phẩm đun sôi xấp xỉ 100 độ C không gây độc.
Biểu hiện ngộ độc botiulinum xuất hiện sau khi ăn từ 12 đến 36 giờ, có thể kéo dài tới vài ngày, thậm chí 4 ngày.
Thời gian ủ bệnh càng ngắn, độc tố càng nhiều, bệnh càng nặng và nguy cơ tử vong càng cao. Các triệu chứng ban đầu bao gồm mệt mỏi, chóng mặt, chán ăn, tiêu chảy, đau bụng, nôn mửa, biểu hiện viêm dạ dày và ruột.
Bệnh tiến triển rối loạn tiết nước bọt, khô miệng, khó nuốt, nói khó, nói khàn, rối loạn ngôn ngữ... thậm chí liệt toàn thân, tắc ruột cơ năng. Giai đoạn cuối là khó thở, rối loạn nhịp thở. Tỷ lệ tử vong ở giai đoạn này từ 30 đến 60%, do suy hô hấp.