Những trận bão lũ liên tiếp đổ vào khu vực miền Trung khiến cho đời sống của người dân gặp rất nhiều khó khăn, trong đó có nguy cơ mắc bệnh do ăn uống không đảm bảo an toàn thực phẩm.
Vấn đề được người dân hết sức quan tâm lúc này là chế độ dinh dưỡng của người dân nên điều chỉnh như thế nào để hồi phục sức khỏe sau lũ?
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trịnh Bảo Ngọc – Viện Y học Dự phòng và Y tế công cộng, Đại học Y Hà Nội, có những nguyên tắc cần đảm bảo đó là ăn đủ dinh dưỡng và không bỏ bữa. Việc ăn no là cần thiết nhưng trong điều kiện lũ lụt thì việc có đủ thực phẩm để ăn no là điều rất khó khăn.
Vì vậy, có thể sử dụng nhiều loại thực phẩm trong nhóm lương thực và các sản phẩm chế biến từ nhóm này như gạo, mì, ngô, khoai, sắn, mì tôm, bánh đa khô... Cố gắng bổ sung chất đạm như: Thịt, trứng, cá, tôm, cua, trai, ốc, đậu đỗ, vừng lạc... Có thể tận dụng các thực phẩm dễ kiếm từ nguồn ao, hồ, sông, đồng ngập nước. Cần quan tâm nhất ở đây là bổ sung đạm, dầu mỡ đó những chất bị thiếu hụt khi phải nhịn đói nhiều ngày.
Cần có những bữa ăn hằng ngày với đầy đủ các chất dinh dưỡng theo nhu cầu của cơ thể một cách từ từ, lượng thức ăn sẽ tăng dần lên cho đến khi nhịp sống trở lại bình thường. Nhóm vitamin và chất khoáng cũng không thể thiếu, có thể ăn rau xanh, quả chín là nguồn cung cấp chủ yếu vitamin và chất khoáng trong bữa ăn. Nên tận dụng các loại rau, củ quả có thể kiếm được ở địa phương.
Ngoài rau trồng, còn có thể sử dụng nhiều loại rau mọc hoang tại địa phương. Rau quả nên dùng tươi, tránh sử dụng rau quả dập nát, nấu xong rồi ăn ngay để tránh hao hụt vitamin. Ngoài ra, có thể mua một số vitamin sẵn có bằng chế phẩm và đa khoáng chất. Uống liên tục từ 7-10 ngày. Những chất này cần thiết đặc biệt là cho người cao tuổi và trẻ em.
 |
Bão lũ triền miên khiến hàng vạn hộ dân ở miền Trung rơi vào hoàn cảnh khó khăn. |
Cũng theo Phó Giáo sư Trịnh Bảo Ngọc, trong mọi hoàn cảnh phải lưu ý lựa chọn thức ăn sạch, an toàn, chế biến dạng luộc, hầm để dễ tiêu hóa, dễ hấp thu. Người dân nên ăn chín uống sôi. Ăn rau quả tươi, tránh để dập. Chọn thực phẩm tươi sống phải còn tươi.
Các thực phẩm đóng hộp, đóng gói sắn phải có nhãn ghi đầy đủ nội dung và còn hạn sử dụng. Nước ngập khó tránh việc các loại thực phẩm khô như lạc gạo, đậu… bị ẩm hoặc mốc, bà con tuyệt đối không nên tận dụng để ăn vì có thể gây ảnh hưởng sức khỏe.
Dùng nước sạch, an toàn để chế biến thức ăn đồ uống và rửa dụng cụ. Khu chế biến phải được vệ sinh sạch sẽ. Thực sự khó khăn khi nguồn nước sạch không có ngay một lúc. Chúng ta vẫn có thể khắc phục được bằng cách đun sôi toàn bộ bát đũa, dùng hàn the để lọc thô, lắng cặn những chất bẩn để làm sạch nước. Đợi đến có nước sạch về thì lại đun sôi những đồ dùng này lần nữa để phòng ngừa bệnh tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường ruột, rối loạn đường ruột…
Một trong những đặc điểm rất quan trọng cần phải lưu ý là phải giữ an toàn thực phẩm để phòng tránh các bệnh về đường tiêu hóa, mà theo Phó Giáo sư Trịnh Bảo Ngọc thì người dân cần phải bảo quản thức ăn cẩn thận thức ăn đã nấu chín và đun kỹ lại thức ăn cũ trước khi ăn; đổ bỏ thức ăn cũ và có dấu hiệu bị ôi thiu, không nên cố gắng ăn những thức ăn này vì sẽ gây hậu quả lâu dài cho sức khỏe.
Thức ăn cần được che đậy để tránh bụi, ruồi nhặng hay sự xâm nhập của côn trùng, gặm nhấm và các động vật khác. Không để lẫn thực phẩm sống và thức ăn chín vì dễ nhiễm vi khuẩn. Bà con tuyệt đối không nên để các hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật hoặc các chất gây độc khác ở trong khu vực chế biến thực phẩm.
Ở những vùng, miền xảy ra mưa, lũ, lụt mà trong các nguồn nước có vi khuẩn tả thì cực kỳ nguy hiểm vì chúng có khả năng lây lan nhanh chóng.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội) nhận định, bệnh đường tiêu hóa hay gặp như tả, lỵ, thương hàn, nhiễm khuẩn, nhiễm độc thức ăn do các loại vi khuẩn khác (E.coli, Campylobacter...) hoặc amíp, Giardia. Nhóm các bệnh này thường dễ gây dịch với các triệu chứng cơ bản như đau bụng, mót rặn, tiêu chảy cấp.
Điển hình hay gặp nhất trong và sau mưa, lũ lụt là bệnh tiêu chảy. Đứng hàng đầu trong bệnh tiêu chảy là tiêu chảy cấp tính. Bệnh tiêu chảy cấp tính có thể do nhiều loại vi khuẩn khác nhau gây nên nhưng chiếm vị trí hàng đầu vẫn là vi khuẩn tả (Vibrio cholera).
Ở những vùng, miền xảy ra mưa, lũ, lụt mà trong các nguồn nước có vi khuẩn tả thì cực kỳ nguy hiểm vì chúng có khả năng lây lan nhanh chóng. Bên cạnh tiêu chảy cấp do vi khuẩn tả thì căn nguyên gây tiêu chảy do vi khuẩn thương hàn (Salmonella), vi khuẩn lỵ (Shigella), vi khuẩn E.coli, Campylobacter và một số vi khuẩn đường ruột khác cũng đóng vai trò đáng kể trong việc gây bệnh tiêu chảy gặp ở vùng mưa, lũ, lụt liên quan đến vệ sinh môi trường, vệ sinh thực phẩm và nước dùng trong sinh hoạt (ăn, uống); bảo quản thức ăn cẩn thận tránh ruồi muỗi và rửa sạch tay trước khi ăn.