Văn hóa học đường thể hiện tầm nhìn xa trong chiến lược phát triển giáo dục

Ngày 18/11, Uỷ ban Văn hóa, Giáo dục, Than niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc Hội tổ chức buổi gặp mặt báo chí thông tin về Hội thảo Giáo dục Việt Nam 2021 với chủ đề "Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo".

Chương trình Hội thảo được Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội chủ trì, phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 21/11/2021.

Buổi gặp mặt có sự tham gia của ông Đỗ Chí Nghĩa - Ủy viên thường trực Ủy ban; bà Nguyễn Thị Tuyết Nga - Ủy viên chuyên trách Ủy ban; bà Nguyễn Thị Phương Loan - Phó Vụ trưởng Vụ Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng hơn 20 đơn vị báo chí Trung ương và Hà Nội.

Các đại biểu chủ trì cuộc gặp mặt báo chí thông tin về Hội thảo Giáo dục 2021 với chủ đề "Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo". (Phạm Minh)

Văn hóa học đường và những giá trị cốt lõi

Phát biểu tại buổi gặp mặt báo chí, ông Đỗ Chí Nghĩa cho biết, từ năm 2017, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc Hội có hoạt động thường niên, tổ chức Hội thảo giáo dục, mỗi năm một chủ đề riêng.

Hội thảo năm nay có chủ đề "Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo". Văn hóa là gốc rễ của mọi vấn đề, văn hóa có tác động đến sự phát triển trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là đối với lĩnh vực giáo dục .

Hiện nay, ngành giáo dục đang phải đối mặt với nhiều thách thức bởi dịch Covid-19, đồng thời cũng là giai đoạn chúng ta đang thực hiện đổi mới giáo dục, trong hoàn cảnh đó, văn hóa là yếu tố vô cùng quan trọng, mang giá trị cốt lõi để soi đường, dẫn lối cho ngành giáo dục vượt qua những khó khăn. Điều này đã được thể hiện qua những nỗ lực vươn lên của toàn dân tộc, toàn ngành giáo dục trong thời gian qua.

Nhắc đến văn hóa, phải nói đến tinh thần vượt khó, quyết tâm của đội ngũ giáo viên, các thầy cô phải thực sự nỗ lực để có được những bài giảng trực tuyến hay, thay đổi từ phương thức truyền đạt, phương pháp giảng dạy, nội dung bài học đến công nghệ phần mềm,... Đó là sự góp sức của hàng triệu giáo viên vì sự nghiệp giáo dục.

Đó còn là sự nỗ lực của toàn thể học sinh, sinh viên, các bậc phụ huynh khi đứng trước khó khăn của dịch bệnh, đòi hỏi về thiết bị công nghệ, các em phải tiếp cận với bài giảng theo một cách thức mới, phương pháp học tập mới,...

Những nỗ lực đó của toàn ngành giáo dục, các thầy cô giáo dục toàn thể nhân dân chính là sự tiếp nối văn hóa truyền thống, tinh thần dân tộc, bản lĩnh con người Việt Nam, càng khó khăn, càng can trường và vươn lên sáng tạo.

"Hội thảo Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo" diễn ra trong bối cảnh chúng ta hướng tới sự kiện quan trọng là Hội nghị Văn hóa toàn quốc (ngày 24/11).

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: 'văn hóa soi đường cho quốc dân đi', văn hóa học đường là một phần của văn hóa dân tộc, sẽ là ánh sáng soi đường để đất nước ta vươn lên trong khó khăn, vượt qua những thử thách trong bối cảnh dịch bệnh.

Văn hóa học đường cũng mang ý nghĩa giải quyết những vấn đề đặt ra trong thực tiễn ngành giáo dục hiện nay, đó là yêu cầu về học thật, thi thật, chúng ta trở về với những giá trị bản ngã của mình, giáo dục với học thật, thi thật, đánh giá thật để có tri thức thật, hướng tới phát triển mạnh mẽ, bền vững.

Xây dựng và phát triển văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục thể hiện tầm nhìn xa trong chiến lược phát triển con người, phát triển giáo dục Việt Nam.", ông Đỗ Chí Nghĩa khẳng định.

Hình thành thế hệ những con người Việt Nam trí tuệ, bản lĩnh

Nghị quyết 29-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo đã xác định mục tiêu: Phát triển toàn diện con người Việt Nam, khơi dậy lòng tự hào, yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, sống tốt và làm việc hiệu quả.

Văn hóa học đường chính là nền tảng để rèn luyện, hoàn thiện những phẩm chất ấy cho thế hệ trẻ. Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030, một trong các khâu đột phá được xác định là: “Tiếp tục phát triển toàn diện nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự cường và phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam".

Vì thế, việc xây dựng văn hóa học đường trở thành yêu cầu cấp thiết trong việc góp phần thực hiện khâu đột phá chiến lược về phát triển nhanh nguồn nhân lực trong 10 năm tới.

Bà Nguyễn Thị Tuyết Nga - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội trình bày nội dung Hội thảo. (Ảnh: Phạm Minh)

Từ khoảng hơn chục năm nay, ngành Giáo dục cũng đã hướng tới xây dựng văn hoá học đường thông qua cuộc vận động "Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục" (2006-2007), phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" (2008), hay gần đây triển khai thực hiện Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học... Những hoạt động ấy đã có tác động tích cực đến việc xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, giáo dục ý thức, kỹ năng sống cho học sinh, thúc đẩy nâng cao chất lượng dạy và học.

Tuy nhiên, do tác động của quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, sự phát triển của khoa học - công nghệ, môi trường văn hóa, xã hội thay đổi, dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực đối với văn hóa học đường, như biểu hiện thiếu trung thực trong học tập, giảng dạy, kiểm tra, thi cử và nghiên cứu khoa học, bạo lực học đường; sự thiếu chuẩn mực trong giao tiếp, ứng xử của một bộ phận học sinh và của số ít giáo viên...

Thực trạng này cần được nhìn nhận, đánh giá một cách tổng thể, đầy đủ và khách quan trong bối cảnh chúng ta đang thực hiện đổi mới giáo dục và đào tạo, từ đó đưa ra những đề xuất, kiến nghị phù hợp và hiệu quả, góp phần tạo chuyển biến trong thực tế, nâng cao chất lượng dạy và học.

Hội thảo Giáo dục 2021 sẽ gồm phiên chung, trình bày về thực trạng văn hóa học đường từ góc nhìn của các cơ quan quản lý nhà nước; ý kiến của một số chuyên gia trong nước và quốc tế về văn hóa học đường, những thách thức và kiến nghị chính sách, giải pháp xây dựng văn hóa học đường tại Việt Nam. Tiếp đó, sẽ có phiên chuyên đề thảo luận về ba nhóm vấn đề: Văn hóa học đường nhìn từ các mối quan hệ bên trong nhà trường; văn hóa học đường trong mối quan hệ với các yếu tố tác động bên ngoài nhà trường và văn hóa học đường trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập.

Do tình hình dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, năm nay Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Theo đó, tại điểm cầu Nhà Quốc hội sẽ có sự tham gia của khoảng 50 đại biểu, kết nối trực tuyến với khoảng hơn 300 đại biểu. Dự kiến lãnh đạo Quốc hội, lãnh đạo Chính phủ sẽ tham dự và phát biểu tại Hội thảo.

Hội thảo đã nhận được hơn 200 tham luận của các tác giả trong và ngoài nước, trong đó phần lớn về chủ đề 1 “Văn hóa học đường nhìn từ các mối quan hệ bên trong nhà trường”. Những ý kiến tâm huyết của các chuyên gia, nhà giáo tại Hội thảo được hy vọng sẽ kiến nghị những giải pháp thiết thực, những chính sách nhằm tạo sự chuyển biến cả trong nhận thức và hành động, hướng đến một môi trường văn hoá học đường tích cực, một nền giáo dục trung thực, “học thật, thi thật, nhân tài thật”.

Hội thảo được tổ chức vào ngày 21/11 là một hoạt động hướng tới Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ hai được tổ chức vào ngày 24/11 tới đây, có ý nghĩa hết sức quan trọng, góp phần xây dựng chiến lược phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, hiện đại và hình thành thế hệ những con người Việt Nam trí tuệ, bản lĩnh trong bối cảnh hội nhập toàn cầu đầy thách thức hiện nay.