Tạm gác lại “núi” công việc sau kỳ thi kiểm định năng lực tiếng Việt quốc tế iVPT 2021 tổ chức trên toàn Đài Loan, Tiến sĩ Trần Thị Lan (sinh năm 1982, Nam Định) dành thời gian trò chuyện với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam.
Tiến sĩ Trần Thị Lan đã có nhiều chia sẻ về cơ duyên chọn ngành Ngôn ngữ học đến hành trình trở thành giảng viên dạy tiếng Việt cho người nước ngoài.
Bước ngoặt
Tiến sĩ Trần Thị Lan cho biết, ngay từ thời trung học, chị luôn mong muốn làm những công việc hướng ngoại, được đi nhiều nơi, đọc nhiều và viết nhiều. Nhờ những tư vấn từ các anh chị đi trước, chị nhận thấy nghề báo là sự lựa chọn phù hợp nhất với định hướng nghề nghiệp của bản thân khi đó.
“Nhớ năm cuối cấp 3, tôi và chị gái ngồi xem một chương trình giải trí trên VTV3, chị tôi nói: “Hình như MC Lại Văn Sâm học Ngôn ngữ ra đấy!”.
Tôi lấy làm lạ vì nghĩ rằng MC, biên tập viên đáng lẽ phải học chuyên về báo chí, học ngôn ngữ đâu có liên quan gì. Nhưng sau khi tìm hiểu về ngành này, tôi ngộ ra nhiều điều. Những kiến thức khoa học cơ bản về ngôn ngữ là nền tảng quan trọng giúp tôi trở thành một phóng viên, biên tập viên giỏi.
Chính vì vậy, tôi đã quyết định nộp hồ sơ thi đại học vào khoa Ngôn ngữ học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội)”, Tiến sĩ Lan tâm sự.
 |
Với những đóng góp nổi bật cho việc phát triển giảng dạy tiếng Việt tại Đài Loan, Tiến sĩ Trần Thị Lan vinh dự được Chính phủ Đài Loan cấp quốc tịch theo diện chuyên gia. (Ảnh: Nhân vật cung cấp) |
Theo đuổi ngành Ngôn ngữ học, cả bản thân và những người xung quanh đều nghĩ sau khi tốt nghiệp, chị sẽ làm việc trong lĩnh vực báo chí như định hướng ban đầu. Tuy nhiên, vào năm cuối đại học, chị lại chọn bước ra khỏi vùng an toàn, quyết định rẽ sang một hướng khác.
Thời điểm đó, chị tình cờ biết đến Tiến sĩ Siriwong Hongsawan - nghiên cứu sinh tại khoa Ngôn ngữ học (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội).
Tiến sĩ Siriwong Hongsawan là một giảng viên tiếng Việt nổi tiếng tại xứ chùa Vàng. Tiến sĩ cũng là người ngỏ ý, muốn giới thiệu chị đến dạy tiếng Việt tại Đại học Mahasarakham (Thái Lan).
“Khi nhận lời đề xuất của Tiến sĩ Siriwong Hongsawan, lúc đó tôi quên luôn ước mơ làm việc trong nhà xuất bản hay trở thành một nhà báo được đi đây đi đó. Thế là tôi lại hăm hở chuẩn bị thủ tục và chỉ 2 tuần sau đã có mặt ở Thái Lan. Ngày ấy tôi chỉ nghĩ mình còn trẻ, nên đi xa để học hỏi, trải nghiệm, không ngờ về sau lại quá yêu nghề này”, nữ tiến sĩ chia sẻ.
Theo Tiến sĩ Trần Thị Lan, Đại học Mahasarakham (Thái Lan) mới mở chuyên ngành tiếng Việt được khoảng 2 năm trước khi cô đến nên tất cả đều rất mới mẻ. Các thầy cô phải khá vất vả trong quá trình xây dựng chương trình học tiếng Việt.
Đối với chị, khó khăn lớn nhất tại thời điểm này là làm thế nào để sinh viên hiểu từng từ, từng cấu trúc câu và biết cách vận dụng trong giao tiếp.
Chưa có nhiều kinh nghiệm giảng dạy tiếng Việt, không biết tiếng Thái Lan, trường yêu cầu không dạy bằng tiếng Anh nên cô hoàn toàn dạy tiếng Việt bằng tiếng Việt.
“Có lần tôi diễn tả từ “giặt quần áo” mà hai bạn nam trong lớp lại hiểu sai và đứng lên miêu tả hành động “đấm bốc” khiến cả lớp cười nghiêng ngả.
Nhưng cũng chính vì vậy mà khả năng giao tiếp tiếng Việt của các em tiến bộ rất nhanh. Giờ học cũng vui vẻ, thoải mái hơn. Đặc biệt là không bạn nào cảm thấy buồn ngủ vì còn phải theo dõi xem cô giáo đang diễn tả hành động gì”, chị nhớ lại.
 |
Hiện tại, ngoài việc tham gia biên soạn và thẩm định bộ sách tiếng Việt dành cho bậc tiểu học, trung học cơ sở và đại học, chị còn là chủ biên một số giáo trình đào tạo giảng viên dạy tiếng Việt. (Ảnh: Nhân vật cung cấp) |
Không ngừng học
Năm 2007, khi đã giảng dạy ở Thái Lan được 2 năm, chị nhận ra nếu muốn gắn bó và phát triển công việc này cần phải tiếp tục học và nghiên cứu chuyên sâu hơn nữa.
Cũng tại thời điểm này, chị được một người bạn giới thiệu đến Giáo sư Tưởng Vi Văn, giảng viên Đại học Quốc gia Thành Công (Đài Loan). Thầy cũng là người có nhiều tâm huyết nghiên cứu tiếng Việt và văn hóa Việt Nam.
Giáo sư Tưởng Vi Văn gợi ý: “Em muốn đi theo hướng giảng dạy tiếng Việt thì nên sang Đài Loan. Tiếng Việt ở Đài Loan sau này sẽ rất phát triển đấy!”.
Sau buổi trao đổi với Giáo sư, chị lập tức bay về Việt Nam, làm hồ sơ và được nhận học bổng đào tạo Thạc sĩ tại Đài Loan.
Tạm biệt xứ chùa Vàng, chị đến Đài Loan, tích cực tham gia làm trợ lý nghiên cứu cho nhiều dự án của Giáo sư Tưởng Vi Văn, phần lớn đều là các dự án hợp tác với Việt Nam.
Ngoài ra, chị còn đăng ký làm giáo viên ở Trung tâm ngoại ngữ, khoa Ngoại văn, Đại học Quốc gia Thành Công. Chị làm việc tại đây suốt 8 năm, từ khi bắt đầu học Thạc sĩ cho tới khi tốt nghiệp Tiến sĩ.
“Thời gian học tập, nghiên cứu ở các bậc học cao hơn đã giúp tôi tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm liên quan đến giảng dạy tiếng Việt và phát triển giảng dạy tiếng Việt ở Đài Loan.
Tuy nhiên, gần đến khi tốt nghiệp chương trình Tiến sĩ, tôi mới bắt đầu tìm hiểu các thông tin tuyển dụng liên quan tới công việc của mình.
Khi đó, Đại học Cao Hùng (Đài Loan) là trường đầu tiên mở khoa Ngữ văn Đông Á, bao gồm 3 tổ là tiếng Nhật, tiếng Hàn, và tiếng Việt. Đồng thời, khoa cũng đang tổ chức tuyển giáo viên cho tổ tiếng Việt.
Sau khi hoàn thành chương trình Tiến sĩ, vượt qua vòng hồ sơ, vòng phỏng vấn và vòng phản biện kín, tôi may mắn được nhận vào làm giáo viên chính thức của trường”, Tiến sĩ Trần Thị Lan cho hay.
 |
Trong quá trình giảng dạy, Tiến sĩ Trần Thị Lan vinh dự nhận được giải thưởng “Giảng viên ưu tú trong nâng cao chất lượng giáo dục Đại học” của Bộ Giáo dục Đài Loan. (Ảnh: Nhân vật cung cấp) |
Nâng cao vị thế tiếng Việt tại Đài Loan
Từ một lời gợi ý mang tính dự đoán chính xác của Giáo sư Tưởng Vi Văn, Tiến sĩ Trần Thị Lan đã đến Đài Loan vào thời điểm tiếng Việt đang có vị thế ngày càng cao.
Trong quá trình giảng dạy tại Đại học Cao Hùng, chị vinh dự nhận giải thưởng “Giảng viên ưu tú trong nâng cao chất lượng giáo dục Đại học” của Bộ Giáo dục Đài Loan.
Nữ tiến sĩ là chủ biên một số giáo trình đào tạo giảng viên dạy tiếng Việt. Ngoài việc tham gia biên soạn và thẩm định bộ sách tiếng Việt dành cho bậc tiểu học, trung học cơ sở và đại học, chị còn tham gia xây dựng kênh tiếng Việt online theo dự án của Bộ Giáo dục Đài Loan.
Tiến sĩ Trần Thị Lan cũng hợp tác với các doanh nghiệp Đài Loan đang đầu tư tại Việt Nam để đưa sinh viên sang thực tập tại công ty, vừa thực hành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt, vừa trau dồi kinh nghiệm làm việc. Hiện tại, đã có rất nhiều học sinh của chị sau khi tốt nghiệp ở lại Việt Nam làm việc.
Năm 2020, nhờ sự đề cử của Bộ Giáo dục Đài Loan, Bộ Nội chính sau khi xem xét những cống hiến của Tiến sĩ Trần Thị Lan đã quyết định đặt cách cấp quốc tịch Đài Loan cho chị. Tiến sĩ Trần Thị Lan cũng là giảng viên Việt Nam đầu tiên nhận được vinh dự này.
Tiến sĩ Trần Thị Lan chia sẻ câu nói chị tâm đắc nhất là: “Cứ đuổi theo đam mê, thành công sẽ đuổi theo bạn”.
Theo nữ tiến sĩ, yếu tố tiên quyết để thành công là không ngừng nỗ lực và không bao giờ bỏ cuộc.
Nói về dự định sắp tới, chị cho biết: “Hiện tại, mục tiêu của tôi là hoàn thiện các giáo trình, chương trình luyện tập thi chứng chỉ tiếng Việt. Tiếp tục làm cầu nối giao lưu về giáo dục giữa Việt Nam và Đài Loan. Quan trọng hơn là hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy và các công trình nghiên cứu của mình”.