Chỉ còn 4-5 tháng nữa, học sinh lớp 10 cả nước sẽ chính thức bước vào học chương trình giáo dục phổ thông mới.
Tuy nhiên, hiện đang còn quá nhiều điều rối rắm, phức tạp của chương trình mới trong đó có vấn đề học sinh được chọn tổ hợp môn với 108 cách chọn, chọn cụm chuyên đề học tập,...
Hiện nay, các văn bản hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo về môn tự chọn còn khá chung chung, chủ yếu “đá” trách nhiệm xuống cho các trường như khi triển khai các môn tích hợp Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, Nội dung giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở bậc trung học cơ sở.
Bộ Giáo dục cần làm rõ học sinh được chọn môn hay nhà trường chọn và ấn định?
Trước nội dung trả lời người viết nhận thấy có phần vòng vo, né tránh của một số vị có trách nhiệm liên quan, đến giai đoạn này vẫn chưa có hướng dẫn rõ ràng để các trường định hướng để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới ở bậc trung học phổ thông, nhất là phần chọn tổ hợp môn.
Tại buổi công bố chương trình giáo dục phổ thông mới, định hướng chương trình mới đối với môn tự chọn ở bậc trung học phổ thông nêu rõ học sinh phải chọn 5 môn trong 3 tổ hợp, mỗi nhóm ít nhất 1 môn: Nhóm môn Khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật); Nhóm môn Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hoá học, Sinh học); Nhóm môn Công nghệ và nghệ thuật (Công nghệ, Tin học, Nghệ thuật (chọn môn Âm nhạc hoặc Mĩ thuật).
 |
Ảnh minh họa: Baoninhthuan.com.vn |
Có thể hiểu ở đây là học sinh sau khi học xong lớp 9, sẽ học 7 môn chung và dựa vào sở thích, sở trường được lựa chọn 5 môn thuộc 3 nhóm môn trên và học suốt bậc trung học phổ thông.
Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết cho rằng vẫn có trường hợp học sinh học xong lớp 10 (lên lớp 11) được chọn lại môn nhưng phải học bổ sung kiến thức của bộ môn đó trong thời gian hè.
Thực tế điều này khá phi lý vì chỉ có 1 vài học sinh muốn chọn lại thì không thể nào mở lớp để dạy môn đó trong hè và cũng khó có giáo viên nào dạy vì vướng mắc cơ chế, kinh phí chi giảng dạy,…
Nếu học sinh lên lớp 11 muốn chọn lại môn khác chỉ còn cách là học lại môn đó trong năm lớp 10 (giống như ở lại, học lại môn) điều này rất thiệt thòi cho học sinh.
Ông Nguyễn Xuân Thành cho biết: "Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT đã quy định các trường có thể xây dựng các tổ hợp môn học từ 3 nhóm môn học và chuyên đề học tập để vừa đáp ứng nhu cầu của người học vừa bảo đảm phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường".
Và Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH có nội dung: "nhà trường xây dựng một số tổ hợp gồm 5 môn học được chọn từ 3 nhóm môn học lựa chọn trong chương trình và xây dựng một số tổ hợp 3 cụm chuyên đề của 3 môn học để vừa đáp ứng nhu cầu của học sinh vừa bảo đảm phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường".
Với những hướng dẫn trên thì các trường lại được giao xây dựng một số tổ hợp gồm 5 môn học được chọn từ 3 nhóm môn học lựa chọn trong chương trình. Như thế là nhà trường chọn, đâu phải học sinh chọn theo tinh thần của Chương trình giáo dục phổ thông 2018?
Học sinh được quyền chọn môn học phù hợp dựa vào đam mê, sở thích, định hướng nghề nghiệp nhưng nhà trường không đáp ứng được (giáo viên, cơ sở vật chất, phân công, kinh phí...) thì làm thế nào?
Không cho học sinh được tự chọn môn là không đúng định hướng chương trình mới, tiếp theo giả sử nhà trường chỉ giao chỉ tiêu có 3 lớp gồm 5 môn tự chọn Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Tin học nhưng có nhiều học sinh chọn thì học sinh phải chuyển sang lớp khác thì lại tiếp tục tước đoạt quyền chọn môn lần thứ ba.
Trường thiếu giáo viên môn nào sẽ bỏ môn đó ra không cho học sinh chọn (ví dụ năm 2022-2023 gần như sẽ bỏ môn Âm nhạc, Mĩ thuật vì không có giáo viên dạy) trong khi có nhiều học sinh thích; những môn có nhiều giáo viên thì đưa vào nhiều tổ hợp môn (có thể nhiều học sinh không thích).
Chưa kể rắc rối, phức tạp phát sinh khi học sinh chọn sai môn, lưu ban, chuyển trường, thi tốt nghiệp trung học phổ thông, tuyển sinh đại học, đi du học, dự báo nhân sự giáo viên, tuyển dụng giáo viên, in ấn sách giáo khoa,... sẽ là những bài toán vô cùng nan giải của bậc trung học phổ thông ở phía trước.
Chọn cụm chuyên đề học tập cũng dễ “vỡ trận”
Học sinh không chỉ chọn tổ hợp môn gồm 5 môn trong 9 môn (gồm 108 cách lựa chọn), mà còn phải chọn ba cụm chuyên đề học tập của ba môn học phù hợp với nguyện vọng của bản thân.
Nếu cho học sinh tự do lực chọn tổ hợp môn trong 108 cách chọn thì chắc chắn “vỡ trận” vì học sinh chỉ cần chọn 10 cách trở lên thì nhà trường đã “vỡ trận”, quá sức chịu đựng của nhà trường về nhân sự, cơ sở vật chất,…
Bên cạnh đó, việc lựa chọn 3 cụm chuyên đề cũng là điều đáng bàn, giả sử trong một lớp học có 45 học sinh thì cũng có vài chục cách để chọn 3 cụm chuyên đề học tập thì nhà trường sẽ xoay sở như thế nào?
Việc ghép chuyên đề với các lớp khác cũng là phương án được bàn nhưng nếu ghép thì việc sắp xếp thời khóa biểu như thế nào? Thời gian học ra sao? Giáo viên đánh giá như thế nào? Giáo viên sử dụng sổ điểm như thế nào? Quản lý học sinh trên phần mềm của nhà trường ra sao?,... cũng là những điều đáng bàn, rất khó sắp xếp. Hay lại tiếp tục “đá” trách nhiệm xuống các trường?
Rõ ràng, điều này cho thấy Ban biên soạn chương trình Giáo dục phổ thông 2018 chưa lường hết những khó khăn, vướng mắc khi cho học sinh chọn tổ hợp môn; chọn cụm chuyên đề môn, khi triển khai để có phần bị động, lúng túng.
Thiết nghĩ, Bộ Giáo dục và Đào tạo lúc này nên có hướng dẫn cụ thể về môn tự chọn cho các địa phương thực hiện đồng bộ, thống nhất tránh mỗi nơi mỗi kiểu, người thiệt thòi nhất sẽ là học sinh
Thời gian thực hiện chương trình lớp 10 mới chỉ còn 4-5 tháng, nên rất mong Bộ Giáo dục và Đào tạo nên có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng về việc chọn tổ hợp môn, chọn chuyên đề học tập cho học sinh bậc trung học phổ thông, nếu kéo dài giáo viên, phụ huynh và học sinh càng hoang mang hơn.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.