PGS.Phạm Trọng Toàn: Đề nghị đưa Hát Đúm vào cả bậc tiểu học, trung học

Vừa qua Sở Giáo dục Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng tổ chức Hội thảo dạy học thực nghiệm Tài liệu Giáo dục địa phương lớp 7 chủ đề 5 Âm nhạc truyền thống: “Nghệ thuật Hát Đúm Thuỷ Nguyên”.

Chủ đề “Nghệ thuật Hát Đúm Thuỷ Nguyên” gồm 4 tiết với mục tiêu giúp học sinh nêu được nguồn gốc của Hát Đúm, đặc điểm các chặng hát và ý nghĩa của Hát Đúm Thuỷ Nguyên.

Sưu tầm được một số lời Hát Đúm ở Thuỷ Nguyên, thực hành hát được một câu hoặc một trích đoạn.

Bên cạnh đó, học sinh nêu được các hoạt động và trách nhiệm của bản thân trong việc giữ gìn, phát triển Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia Hát Đúm Thuỷ Nguyên.

Cô Phạm Thị Thuỳ Dung cùng học sinh thực hiện dạy học thực nghiệm chủ đề: "Nghệ thuật Hát Đúm Thuỷ Nguyên" (Ảnh: Phạm Linh)

Tại Hội thảo, cô giáo Phạm Thị Thuỳ Dung cùng các em học sinh lớp 7 của Trường Trung học cơ sở Lập Lễ, Phục Lễ cùng tiến hành tiết dạy thực nghiệm với nội dung: “Tập hát trích đoạn Hát gặp”.

Kết thúc hội thảo, các giáo viên đại diện cho các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố tham dự đã có đánh giá cao nội dung của chủ đề và thể hiện sự nhất trí đưa “Nghệ thuật Hát Đúm Thuỷ Nguyên” vào trong Tài liệu Giáo dục địa phương lớp 7 trong năm học 2022 – 2023.

Phó giáo sư Phạm Trọng Toàn phát biểu tại hội thảo (Ảnh: Phạm Linh)

Chia sẻ quan điểm sau khi dự tiết dạy học thực nghiệm của cô và trò Trường Trung học cơ sở Lập Lễ, Phó giáo sư Phạm Trọng Toàn – Nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học sư phạm Nghệ thuật Trung ương cho biết: “Đây là một chương trình rất có ý nghĩa nhằm chuẩn bị tài liệu cho năm học 2022 – 2023.

Thứ nhất, việc đưa nội dung giáo dục địa phương vào giảng dạy trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 là rất cần thiết.

Tôi cho rằng đây là một trong những chủ trương quan trọng của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tài liệu chung, sách giáo khoa chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng có ý nghĩa và Tài liệu Giáo dục địa phương cũng có ý nghĩa riêng và rất quan trọng, có tính khả thi.

Để đáp ứng mục tiêu giáo dục hướng tới hình thành và phát triển năng lực của người học thì trong chương trình hiện hành cũng có nội dung về giáo dục địa phương tuy nhiên ở mức khá khiêm tốn, chỉ tập trung ở các môn như Ngữ Văn, Lịch Sử, Địa Lý.

Tài liệu giáo dục địa phương lần này của Hải Phòng đã mạnh dạn đưa chủ đề Âm nhạc vào, đây là điều rất mới và cần thiết.

Thứ hai, tôi cũng đánh giá cao việc lựa chọn thể loại dân ca truyền thống mang đậm tính cách của người Hải Phòng đó là nghệ thuật Hát Đúm.

Đối với các tác giả thì tôi có một ý kiến là cần lắng nghe với tinh thần cầu thị và các ý kiến đóng góp nếu thấy hợp lý thì cần kịp thời điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn.

Đối với các cấp quản lý giáo dục từ cấp Sở Giáo dục và Đào tạo đến các Phòng Giáo dục và Đào tạo và các trường trung học cơ sở cần chủ động tạo điều kiện để Tài liệu Giáo dục địa phương được đưa vào sử dụng ngay trong năm học 2022 – 2023.

Là Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách quốc gia và sách địa phương, tôi cho rằng việc Hải Phòng đã ghi âm, ký âm những nghệ nhân hát để hình thành một bản nhạc để đưa vào Tài liệu Giáo dục của địa phương là rất ít và có thể nói là hầu như chưa có tỉnh, thành phố nào làm.

Sau khi tham dự tiết dạy học thực nghiệm, tôi cho rằng tính khả thi rất cao.

Mặc dù có Quan họ, Hát xoan là Di sản phi vật thể nhân loại nhưng người ta chưa đưa bản nhạc mang tính đặc trưng nhất vào trong dạy học.

Cùng một bản dân ca nhưng người thì thế hiện thế này người thì lại thể hiện khác đó là tính dị bản của dân ca nhưng cái nguồn gốc, âm điệu đặc trưng, cốt lõi của nó thì cái đó là quan trọng và các nhà biên soạn Chủ đề “Nghệ thuật Hát Đúm Thuỷ Nguyên” đã làm được điều đó.

Khi đã có bản nhạc này rồi thì phù hợp với cuộc sống đương đại, các em học sinh có thể đặt những lời mới về tình bạn bè, tình thầy trò, tình yêu quê hương đất nước.

Để phù hợp với cuộc sống hiện đại này, chúng ta phải đưa âm nhạc vào và khi đã có giai điệu, có bản nhạc rồi thì không chỉ ở Phục Lễ, Lập Lễ, Phả Lễ, ở huyện Thuỷ Nguyên hay thành phố Hải Phòng hát được làn điệu Hát Đúm mà là cả nước, thậm chí lan toả ra thế giới.

Sau này các em lớn lên, những âm điệu, lời ca của Hát Đúm Thuỷ Nguyên nó thấm đẫm vào trong tâm hồn các em thì dù các em làm kỹ sư, bác sĩ, phi công,…hay đi xa, định cư nước ngoài thì vẫn luôn luôn nhớ về quê hương mình.

Làn điệu Hát Đúm biểu hiện bản sắc văn hoá Việt Nam, nó có đặc trưng riêng và không giống với nước nào cả. Cái riêng biệt ấy thể hiện bản sắc văn hoá dân tộc và chúng ta nên tự hào”.

Phó giáo sư Phạm Trọng Toàn hi vọng Hát Đúm Thuỷ Nguyên có thể bay cao, bay xa hơn nữa với tiếng hát của học sinh (Ảnh: Phạm Linh)

Phó giáo sư Phạm Trọng Toàn cũng đề nghị tới Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng: “Tôi đề nghị đưa Hát Đúm cả vào cấp tiểu học, trung học phổ thông và cả đại học với nội dung phù hợp tâm lý, lứa tuổi học sinh.

Tôi hi vọng, tới đây, nếu chúng ta lan toả sinh hoạt ca hát này trong cộng đồng tốt hơn, Hát Đúm Thuỷ Nguyên sẽ nâng cấp lên trở thành Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.

Hi vọng rằng Hát Đúm còn bay cao, bay xa hơn nữa với tiếng hát của học sinh, kế thừa tiếng hát của các cụ, ông bà, các bác”.