Theo ghi nhận, năm nay điểm chuẩn vào đại học theo phương thức xét tuyển điểm học bạ của nhiều trường tăng cao, thậm chí có thí sinh đạt 30/30 điểm vẫn trượt đại học.
Có thể liệt kê hàng loạt trường đại học đã được Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam phản ánh vừa qua như: Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh; Trường Đại học Cần Thơ; Trường Đại học Văn hóa Hà Nội...
Nghịch lí điểm học bạ cao ngất còn điểm thi đánh giá năng lực thấp hơn nhiều
Ngày 19/7, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh công bố điểm chuẩn học bạ và đánh giá năng lực năm 2022. [1]
Theo đó, điểm chuẩn cao nhất ở phương thức xét học bạ là 27.7 điểm tất cả các tổ hợp môn xét tuyển của ngành Thú y. Quy ra, thí sinh phải đạt hơn 9,2 điểm/môn mới trúng tuyển.
Trong khi đó, điểm chuẩn cao nhất của phương thức xét tuyển theo kết quả thi đánh giá năng lực là 800 điểm (tổng 1200 điểm) ở các ngành thuộc nhóm Cơ khí công nghệ và Thú y, Ngôn ngữ Anh.
 Điểm chuẩn cao nhất ở phương thức xét học bạ là 27.7 điểm tất cả các tổ hợp môn xét tuyển của ngành Thú y - Trường Đại học Nông lâm Thành phố Hồ ChÍ Minh. (Ảnh: Hương Ly) |
Hay, với phương thức xét tuyển điểm học bạ các ngành/nhóm ngành, chương trình đại trà Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh có điểm chuẩn từ 23 đến 28,50 điểm, trong đó ngành Kinh doanh quốc tế và ngành Marketing có điểm cao nhất. [2]
Còn đối với phương thức xét tuyển sử dụng kết quả thi đánh giá năng lực do Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức năm 2022 vào các ngành/nhóm ngành chương trình đại trà, trường này có điểm chuẩn từ 650 đến 900 điểm (tổng 1200 điểm, tương đương 7,5 điểm/10 điểm), trong đó ngành Kinh doanh quốc tế có điểm cao nhất.
Vì sao điểm học bạ tăng cao ngất ngưởng ở nhiều ngành, trường?
Thứ nhất, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT quy định về đánh giá học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông cho phép nhà trường được đánh giá học sinh theo quá trình, bằng nhiều hình thức, cũng giúp điểm kiểm tra các em cao hơn. [3]
Theo đó, Điều 6 quy định đánh giá thường xuyên (điểm miệng, 15 phút) như sau (lược trích):
"Đánh giá thường xuyên được thực hiện thông qua: hỏi - đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập.
Đối với một môn học, mỗi học sinh được kiểm tra, đánh giá nhiều lần, trong đó chọn một số lần kiểm tra, đánh giá phù hợp với tiến trình dạy học theo kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn, ghi kết quả đánh giá vào sổ theo dõi và đánh giá học sinh (theo lớp học) để sử dụng trong việc đánh giá kết quả học tập môn học.
Còn Điều 7 quy định đánh giá định kì (giữa học kì, cuối học kì) (lược trích): Đánh giá định kì (không thực hiện đối với cụm chuyên đề học tập), gồm đánh giá giữa kì và đánh giá cuối kì, được thực hiện thông qua: bài kiểm tra (trên giấy hoặc trên máy tính), bài thực hành, dự án học tập.
Thứ hai, khóa 2019-2022, do ảnh hưởng dịch Covid-19, học sinh bậc trung học phổ thông phải học trực tuyến kéo dài 2 năm. Đặc biệt, năm học 2021-2022, các em học online đến hết cả học kì 1 cũng là lí do khiến điểm học bạ tăng cao.
Việc học online có nhiều khó khăn hơn so với học trực tiếp trên lớp nhưng điểm kiểm tra học sinh có xu hướng tăng cao, điều này đã được các phương tiện truyền thông nói đến.
Chẳng hạn các bài viết: "Học trực tuyến: tiếp thu thấp, điểm kiểm tra lại cao" [4]; "Bất ngờ học sinh học trực tuyến chưa hiệu quả nhưng điểm đẹp "long lanh" [5]; "Băn khoăn điểm thi học kỳ online "đẹp long lanh" của học trò" [6]...
Có 2 nguyên nhân chính khiến điểm kiểm tra online cao: giáo viên có tâm lí nương nhẹ cho học sinh và việc kiểm soát học sinh trong quá trình làm bài còn lỏng lẻo.
Học sinh xét học bạ được tính điểm trung bình của 5 học kì (lớp 10, lớp 11 và học kì 2 của lớp 12) - trong khi đó, một số kì kiểm tra định kì (giữa kì, cuối kì) được thực hiện theo hình thức online nên học sinh có điểm cao, kéo theo điểm tổng kết học bạ cũng cao.
Thứ ba, nhiều trường đánh giá học sinh còn dễ dãi như ra đề dễ, tổ chức kiểm tra lỏng lẻo nhằm giúp các em có thêm cơ hội đỗ tốt nghiệp, đại học, kể cả chạy theo giá trị ảo - thường gọi là "bệnh thành tích" trong giáo dục.
Ví dụ, đề kiểm tra cuối kì 2 môn Ngữ văn của lớp 12, trường A ra đề theo cấu trúc đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông (cũng là một hình thức thi thử), không giới hạn một bài nào nên nhiều học sinh bị điểm thấp.
Ngược lại, trường B chỉ giới hạn 2 tác phẩm, mỗi tác phẩm chỉ yêu cầu phân tích một nhân vật cụ thể, tất cả đều có trong đề cương, học sinh cứ thế mà học thuộc thì sẽ được điểm cao.
Hay, trường A tổ chức kiểm tra trắc nghiệm, mỗi phòng chỉ 24 học sinh, có 2 giám thị, ngoài ra còn có giám thị hành lang, thì các em sẽ làm bài nghiêm túc, rất khó có cơ hội trao đổi bài hay gian lận.
Nhưng, trường B cho 45 học sinh cùng làm bài trắc nghiệm trong một phòng (vẫn có 4 mã đề), chỉ 1 giám thị, thế nên học sinh rất dễ hỏi bài nhau. Học sinh chỉ cần ra kí hiệu cho các đáp án A, B, C, D là hàng loạt em có thể đánh trúng câu trắc nghiệm.
Ngoài ra, rất nhiều trường giao chỉ tiêu cho tổ chuyên môn, quy định rõ bao nhiêu % học sinh khá, giỏi thì đạt yêu cầu, không còn cách nào khác giáo viên phải cho điểm "ảo".
Vấn đề băn khoăn là, nếu trường nào cũng tìm cách để "làm đẹp" học bạ để giúp học sinh xét tuyển đại học thì công bằng ở đâu?
Tài liệu tham khảo:
[1] https://ts.hcmuaf.edu.vn/contents.php?ur=ts&ids=40201
[2] https://laodong.vn/tuyen-sinh/chi-tiet-bang-diem-chuan-tang-cao-cua-truong-dai-hoc-cong-nghiep-tphcm-1070012.ldo?fbclid=IwAR35-stAT6yvcVxLI8rKijfT5ukLthaNHJ-vota9XGVtNsVvOovuQxuDVP8
[3] https://luatvietnam.vn/giao-duc/thong-tu-22-2021-tt-bgddt-207846-d1.html
[4] https://thanhnien.vn/hoc-truc-tuyen-tiep-thu-thap-diem-kiem-tra-lai-cao-post1413515.html
[5] https://laodong.vn/giao-duc/bat-ngo-hoc-sinh-hoc-truc-tuyen-chua-hieu-qua-nhung-diem-dep-long-lanh-997934.ldo
[6] https://vtc.vn/ban-khoan-diem-thi-hoc-ky-online-dep-long-lanh-cua-hoc-tro-ar657284.html
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.