Ngày 12/8, đã diễn ra buổi tọa đàm “Các giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế” với sự tham gia của các vị khách mời là lãnh đạo các cơ quan chức năng, bệnh viện, chuyên gia.
Quy định mua sắm thuốc, thiết bị y tế đang rất "bó"
Là lãnh đạo một bệnh viện tuyến đầu của Trung ương, Phó giáo sư, Tiến sĩ Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, vấn đề thiếu thuốc xảy ra ở Bệnh viện Bạch Mai không trầm trọng, bệnh viện chỉ thiếu những thuốc thiết yếu do không có nhà cung cấp. Nguyên nhân được chỉ ra do đứt chuỗi cung ứng.
Mới đây, Trung tâm Mua sắm đấu thầu thuốc tập trung Quốc gia cũng đã công bố kết quả thầu đối với những thuốc nằm trong danh mục này, vì vậy, vấn đề thiếu thuốc đang được khắc phục dần. Tuy nhiên, liên quan đến các vật tư, thiết bị y tế thì hiện tại các quy định mua sắm đang “bó” và rất khó mua.
Lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai dẫn chứng, nếu bây giờ bệnh viện muốn mua một số thiết bị y tế thì phải có 3 báo giá để làm giá kế hoạch và giá này phải được cập nhật trong 12 tháng. Tuy nhiên, trong 12 tháng qua, thậm chí trong 2 năm chống dịch vừa rồi, chúng ta chủ yếu tập trung vào mua sắm vật tư y tế cấp bách để chống dịch.
 |
Các chuyên gia bàn về tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế tại các bệnh viện. (Ảnh: Cổng thông tin điện tử Chính phủ) |
“Còn các thiết bị y tế để chẩn đoán, điều trị những bệnh thông thường thì trong 24 tháng qua, tôi khẳng định là các cơ sở y tế rất ít mua sắm. Do vậy, bây giờ chúng tôi cần 3 báo giá để mua sắm một thiết bị y tế mà phải cập nhật trong vòng 12 tháng là điều hoàn toàn không khả thi”, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Đào Xuân Cơ cũng cho biết thêm về vấn đề đang vướng mắc tại cơ sở y tế, các bệnh viện liên quan đến giá. Cụ thể giá trên Cổng thông tin của Bộ Y tế do các doanh nghiệp khai và chịu trách nhiệm trong khi hiện nay chưa bộ, ngành nào chịu trách nhiệm kiểm soát, giám sát các mức giá này.
Đây là điều e ngại cho các bệnh viện, người đứng đầu các cơ sở khi đánh giá về giá thuốc, thiết bị y tế. Phó giáo sư, Tiến sĩ Đào Xuân Cơ đề xuất cần có cơ quan liên ngành chịu trách nhiệm về giá, không để các doanh nghiệp tự công bố giá để tránh việc họ bắt tay thổi giá, tạo giá không hợp lý.
Đề xuất 7 giải pháp khắc phục
Tiến sĩ Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho hay, có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn tới tình trạng thiếu thuốc, vật tư và trang thiết bị y tế, trong đó có nguyên nhân do một số thể chế của chúng ta hiện nay chưa rõ ràng, chưa minh bạch nên các đơn vị e dè và e ngại trong việc thực hiện tổ chức đấu thầu.
"Nguyên nhân khác nữa là do năng lực thực hiện công tác đấu thầu cả từ cấp Trung ương, cấp địa phương và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cũng có những hạn chế nhất định; các doanh nghiệp không tham gia đấu thầu vì không có lợi nhuận do giá thuốc tăng, hồ sơ mời thầu có giá thấp…", Tiến sĩ Quang nhận định.
Để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư và trang thiết bị y tế, Tiến sĩ Quang cho rằng:
Trước tiên phải có đánh giá xem tình trạng thiếu thuốc ở từng cấp: Trung ương, tuyến tỉnh, tuyến huyện, trung tâm y tế… mức độ như thế nào, thiếu những dòng thuốc nào. Tiếp đó, cần xem nguyên nhân của từng đơn vị vì mỗi đơn vị ở vùng miền khác nhau, mô hình khác nhau, cách quản lý cũng khác nhau. Cần phải có đánh giá này càng sớm càng tốt.
Thứ hai, đề nghị Chính phủ sớm xem xét các vướng mắc đã được Bộ Y tế đề cập trong dự thảo trình Chính phủ. Đây là những vấn đề vượt quá thẩm quyền của Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam.
Thứ ba, một số văn bản sắp hết hạn như Nghị quyết 12 của Quốc hội và một số nội dung liên quan đến giá thuốc trong Luật Dược, một số quy định của Luật Đấu thầu, cần phải xem xét những vướng mắc cơ bản vì thuốc và trang thiết bị y tế là những mặt hàng kinh doanh có điều kiện và rất đặc trưng, liên quan trực tiếp đến sức khỏe của con người, rất cần phải có những giải pháp để triển khai thực hiện.
Thứ tư, về mặt thể chế, Bộ Y tế cần khẩn trương sửa đổi và sớm ban hành các thông tư liên quan hướng dẫn đấu thầu, thông tư về đăng ký thuốc, giá thuốc, hướng dẫn mua sắm trang thiết bị y tế, trong đó có vật tư y tế. Đồng thời rà soát lại toàn bộ những vấn đề thuộc thẩm quyền của Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư còn vướng mắc, ảnh hưởng đến quá trình đấu thầu.
Thứ năm, cần nâng cao năng lực và tính trách nhiệm của các cơ quan có liên quan đến công tác đấu thầu, trong đó có Trung tâm Mua sắm đấu thầu thuốc tập trung Quốc gia, các đơn vị liên quan của Bộ Y tế, các Sở Y tế, các đơn vị khám chữa bệnh, tùy theo từng mức độ. Từ đó, nâng cao năng lực của đội ngũ làm công tác đấu thầu.
Thứ sáu, phải ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó có các phần mềm quản lý về đấu thầu để theo dõi về công tác đấu thầu, việc thừa thiếu thuốc, trang thiết bị y tế…
Thứ bảy, nâng cao năng lực quản trị nhà nước, trong đó có quản lý nhà nước, quản lý giữa Uỷ ban nhân dân các tỉnh và các Sở Y tế, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư.
Phát biểu tại buổi tọa đàm, Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Bảo, Phó Giám đốc Trung tâm Mua sắm đấu thầu thuốc tập trung Quốc gia cho biết, vấn đề thiếu thuốc, vật tư y tế không phải bây giờ mới có mà tình trạng này đã xảy ra từ lâu. Tuy nhiên, quan trọng là thiếu ở mức độ nào, thiếu cái gì, thiếu ra sao?
Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Bảo cho biết, tuần qua, lãnh đạo Bộ Y tế đã phê duyệt thành lập 4 đoàn đi kiểm tra thực tế tình trạng thiếu thuốc, vật tư, thiết bị y tế ở tất cả các cơ sở y tế trên toàn quốc để có những số liệu rõ ràng và trên cơ sở đó mới đưa ra được giải pháp cụ thể.
Về các văn bản quy phạm pháp luật để phục vụ cho tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo cũng thừa nhận, trong việc lựa chọn để mua sắm thuốc, chúng ta đã có những cập nhật nhưng chưa đuổi kịp thực tế xã hội. Vì vậy, có những nội dung cần phải sửa đổi kịp thời, ví dụ Nghị quyết 12 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nội dung gia hạn số đăng ký thuốc…