Phát biểu làm rõ ý kiến các vị đại biểu Quốc hội tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nêu rõ, các ý kiến tại phiên họp có nhiều đại biểu đề cập đến vấn đề thiếu giáo viên và vấn đề giáo viên bỏ việc.
Trong những ngày vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nhận được hơn 200 ý kiến của cử tri gửi tới, trong đó đều bày tỏ sự băn khoăn, lo lắng giữa việc ngành thiếu giáo viên và hiện tượng giáo viên bỏ việc và chuyển việc.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cho biết, vấn đề thiếu giáo viên và vấn đề giáo viên nghỉ việc, chuyển việc là vấn đề này khác nhau nhưng cũng có mối liên hệ mật thiết với nhau.
 |
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời tại hội trường. Ảnh: quochoi.vn. |
Làm rõ về vấn đề thiếu giáo viên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, ngành giáo dục phối hợp với ngành nội vụ đã tính toán và xác định số lượng giáo viên thiếu cần phải bù đắp, bổ sung từ nay tới năm 2026 lên đến 107.000 giáo viên. Con số này có thể còn biến động trước tình hình giáo viên nghỉ việc.
Con số này tính toán cần bù đắp để vừa đảm bảo duy trì hoạt động dạy và học bình thường, hơn thế là để tính toán thực hiện các mục tiêu đổi mới và nâng cao chất lượng. Một trong ba yếu tố rất quan trọng để nâng cao chất lượng là nhân tố giáo viên, cơ sở vật chất và chương trình, phương pháp.
Về nguyên nhân của tình trạng thiếu giáo viên, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng nhiều năm về trước đã không đủ do số lượng bỏ việc, giảng viên nhiều năm không tuyển, tuyển nhỏ hơn số nghỉ hưu do thừa, thiếu cục bộ, khó điều tiết và thiếu thiếu do tăng dân số tự nhiên.
“Từ tháng 9/2015, tổng số học sinh khi bắt đầu năm học của năm 2015 là trên 19 triệu học sinh. Nhưng đến tháng 9/2022, khi bắt đầu năm học là trên 23 triệu học sinh. Trong khi đó, số giáo viên vào tháng 9/2015 có 1.156.000 giáo viên cho bậc mầm non đến phổ thông. Đến thời điểm tháng 9/2022 có 1.227.000 giáo viên. Có thể thấy, số giáo viên chỉ thêm khoảng 71.000 trong khi số học sinh đã tăng khoảng 3.000.000” - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng đây là tình trạng thiếu do vấn đề tăng số học sinh do tăng dân số tự nhiên.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng lý giải thêm, tình trạng thiếu giáo viên do biến động dồn dịch về dân số ở một số vùng, miền dồn về các thành phố lớn hoặc các khu công nghiệp; do vấn đề dịch bệnh tác động đến các trường mầm non phải đóng cửa, đặc biệt là nhóm trẻ tư thục và thiếu do nhu cầu để thực hiện phổ cập mầm non bậc năm tuổi thiếu; thiếu do việc tăng số buổi học từ 1 buổi lên 2 buổi/ngày và do chuẩn về mặt tỉ lệ giáo viên trên học sinh; tỉ lệ số học sinh trên lớp cần đảm bảo chuẩn 35 giáo viên cho bậc tiểu học và 45 học sinh trên lớp của bậc trung học. Chuẩn này đã được xác định từ năm 2010 và đến năm 2019, trong điều lệ trường tiểu học và điều lệ trường trung học cũng đã nhắc lại.
“Có thể nói, muốn nâng cao chất lượng thì không thể duy trì số lượng học sinh quá lớn trên lớp. Nếu với sĩ số 60-65 học sinh/lớp, không thể đảm bảo chất lượng dạy và học” - Bộ trưởng bày tỏ.
Ngoài ra, tình trạng thiếu giáo viên được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo lý giải thêm: “Thiếu giáo viên còn do nhiều nguyên nhân như: Một thời gian dài không tuyển và không tuyển được; nhiều nơi để thuận tiện thì dồn vài ba năm mới tuyển.
Mặt khác, còn vấn đề là thiếu nguồn tuyển hoặc có nguồn đã được đào tạo nhưng không dự tuyển vì chọn các nghề khác…
Thiếu giáo viên do cần phải triển khai một số môn học mới trong chương trình giáo dục phổ thông, nhằm nâng cao năng lực người học và phát triển các phẩm chất, kỹ năng cho người học, chẳng hạn, các môn Tin học, Ngoại ngữ, yêu cầu bắt buộc từ năm 2022, học sinh bậc tiểu học bắt buộc từ lớp 3, học sinh bậc trung học thì bắt buộc môn nghệ thuật. Theo con số thống kê, chỉ riêng giáo viên cho các môn học mới này, ước tính đến năm học 2025-2026, còn thiếu 26.228 giáo viên để đảm bảo cho các môn học mới này”.
Về giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay, vừa qua Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ đã duyệt và giao cho ngành giáo dục 65.000 chỉ tiêu và sẽ tuyển dần trong từ nay đến năm 2026.
Riêng năm 2022 được duyệt 27.850 chỉ tiêu, các Sở Nội vụ của các tỉnh phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo cùng các đơn vị đã bắt đầu công việc tuyển dụng giáo viên.
Cũng lưu ý, ngoài chỉ tiêu mới, các tỉnh, thành tuy thiếu chỉ tiêu nhưng vẫn đang tồn đọng trên 10.000 chỉ tiêu từ các năm cũ vẫn chưa tuyển được.
Do đó, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị các địa phương vừa tuyển số mới, vừa tiếp tục tuyển số cũ để đáp ứng được nhu cầu.
 |
Toàn cảnh phiên họp chiều ngày 27/10. Ảnh:quochoi.vn. |
“Trong số 65.000 chỉ tiêu này, tuy rằng rải rác đến năm 2026, nhưng mong ngành nội vụ cũng như các ngành phối hợp với ngành giáo dục đào tạo, dồn chỉ tiêu cho các năm 2023, năm 2024, bởi đây là các năm mà nhu cầu giáo viên cho các môn học mới là rất lớn.
Nếu như, đợi sau năm 2024, khi mà đã triển khai xong chương trình giáo dục phổ thông 2018, thì việc tuyển dụng giáo viên khi đó không còn nhiều ý nghĩa.
Tuy nhiên, nếu dồn vào thì lại có một khó khăn khác, về nguồn tuyển và tăng chỉ tiêu của hệ thống sư phạm. Các địa phương phải tuyển ngay, tránh tình trạng các địa phương để dồn 2-3 năm mới tuyển.
Đồng thời, cũng đề nghị một trong các chính sách rất quan trọng là tăng lương cho giáo viên, cũng đã được Chính phủ tính toán, mong rằng sẽ giải quyết được đời sống, tâm lý cho giáo viên để yên tâm công tác” - Bộ trưởng phân tích.
“Bên cạnh đó, giáo viên thiếu nhiều nhất, nghỉ việc nhiều nhất chính là ở bậc mầm non. Số nghỉ việc ở giáo viên mầm non chiếm tới hơn 40%.
Đề nghị Quốc hội xem xét việc điều chỉnh phụ cấp ưu đãi cho giáo viên bậc mầm non, hiện nay, đang là 35%, tốt nhất tăng phụ cấp ưu đãi cho nhóm giáo viên mầm non, tương tự như mức phụ cấp ưu đãi cho y tế cấp cơ sở, tối thiểu tăng từ 35% lên 70%, ngang với mức ưu đãi cũ của y tế cấp cơ sở.
Về phía ngành giáo dục và đào tạo, cũng hết sức mong muốn giáo viên được nâng phụ cấp ưu đãi, đặc biệt với giáo viên bậc mầm non.
Ngoài ra, hiện nay, cũng còn một chính sách cũng rất quan trọng để giảm tỉ lệ thiếu giáo viên, đó là cân nhắc giảm biên chế 10%. Số này cân nhắc tính vào tỉ lệ số giáo viên.
Về phía các địa phương, đề nghị cần phải giám sát, thanh tra, kiểm tra việc tuyển dụng để đảm bảo công bằng, công khai, minh bạch, tránh phát sinh tiêu cực trong tuyển dụng giáo viên. Nếu phát sinh tiêu cực trong vấn đề tuyển dụng, đó là điều rất đáng tiếc. Cũng có thể đây là một trong những lý do khiến nhiều người không muốn ứng tuyển. Đó là một điều chúng ta phải hết sức lưu ý để đề phòng.
Đồng thời, đề nghị triển khai một chính sách, các địa phương tăng cường dùng ngân sách của địa phương để ký các hợp đồng đối với giáo viên mà không thuộc các chỉ tiêu biên chế, hiện nay còn thiếu một số căn cứ pháp lý cho chuyện này.
Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, cũng đang phối hợp với các Bộ ngành để có cơ chế để các địa phương có thể chủ động trong việc tuyển dụng giáo viên” - Bộ trường Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.