Sớm hay muộn, mặt trời rồi sẽ nguội lạnh, trái đất sẽ không còn là nơi thích hợp cho các dạng sống hữu cơ hiện tại. Đến lúc đó, nếu loài người không di chuyển đến nơi ở mới tất sẽ diệt vong.
Các nhà làm phim, các nhà khoa học đã nghĩ đến các cuộc di cư của con người trên những con tàu vũ trụ đến hành tinh được chọn trước trong một thiên hà nào đó.
Thậm chí, như nội dung bộ phim khoa học viễn tưởng Avatar - đã và đang làm mưa làm gió các rạp trên thế giới gần đây (phần 2) - mô tả cuộc xâm lăng của người trái đất đến hành tinh Pandora - mặt trăng quay quanh Polyphemus, một hành tinh khí khổng lồ nằm trong chòm sao Alpha Centauri.
 |
Trí tuệ nhân tạo (AI) được cho là một trong những công nghệ chính trong thế kỷ XXI có tác động mạnh mẽ đến sự vận hành, phát triển của loài người. Ảnh minh họa: nguồn Tạp chí Cộng sản. |
Một số kịch bản khác còn tạo nên con tàu mà con người (sống trong đó) có thể sinh đẻ bình thường để các thế hệ nối tiếp nhau trong hành trình tìm nơi ở mới. Một số tác giả thì cho phi hành đoàn chìm vào giấc ngủ kéo dài cả thế kỷ, trong những thiết bị như những chiếc kén và họ sẽ được đánh thức khi con tàu đến đích hoặc đến thời hạn đã được lập trình.
Phần lớn các kịch bản này đều mô tả con người là sinh vật có trí tuệ nhưng yếu đuối, dễ bị tổn thương thể xác khi va chạm với các vật thể cứng khác. Không những thế, xung đột tính cách giữa các thành viên phi hành đoàn trong chuyến bay kéo dài nhiều thập niên là không tránh khỏi, không ít chuyến du hành không bao giờ đến đích.
Con người bằng xương, bằng thịt sống lâu chỉ chừng trăm năm, bình thường tám chục năm đã là thượng thọ. Cuộc di cư đến những nơi cách chúng ta cả chục năm ánh sáng với con người hiện tại và các phương tiện hiện tại là điều viển vông và vì thế các nhà làm phim tưởng tượng ra bức tường không gian – thời gian, bước qua bức tường đó là không gian khác, thời gian khác và như vậy chỉ cần bước một bước con người đã tiến tới tương lai hàng vạn năm sau.
Những điều tưởng tượng đó dù sao vẫn là tưởng tượng.
Vậy có cách nào khả thi giúp loài người di cư đến nơi ở mới trong vũ trụ?
Câu trả lời là có và phương tiện đó chính là trí tuệ nhân tạo!
Loài người đã thành công chế tạo ra thịt nhân tạo, rau củ biến đổi gen, nếu chế tạo được một robot siêu bền và nạp vào bộ não của robot ấy toàn bộ kiến thức mà nhân loại đã tích lũy được thì việc cho robot du hành vài trăm năm trong không gian không thành vấn đề. Đến nơi định cư mới, với điều kiện khí hậu, thời tiết, thổ nhưỡng phù hợp, chỉ cần tổng hợp các chất vô cơ theo bản đồ gen đã lưu trữ trong bộ nhớ của các robot là con người sẽ xuất hiện.
Theo hướng khác, có thể chế tạo các robot giống hệt con người bằng vật liệu nano có khả năng tự hồi phục các biến dạng và đưa vào bộ nhớ của nó trí tuệ nhân tạo. Khi đó sẽ xuất hiện trong vũ trụ loại “sinh vật vô cơ” với trí tuệ của con người.
Mọi sự tưởng tượng có thể thành hiện thực từ hôm nay với công cụ Chatbot.
Trong tiếng Anh từ "chat" nghĩa là chuyện phiếm, tán gẫu, trò chuyện còn "bot" (đôi khi gọi là robot mạng) là các phần mềm ứng dụng điều khiển các thao tác tự động. Trong các dây chuyền sản xuất hiện nay, bot tự động điều khiển các các thiết bị cơ khí thực hiện các thao tác đơn giản, lặp đi lặp lại với tần suất cao và độ chính xác gần như tuyệt đối.
Bot cổ điển không có khả năng giao tiếp với con người.
Chatbot là từ ghép, (tương tự như Talkbot, Chatterbot,…) là phần mềm cài đặt trên thiết bị điện tử (máy tính, điện thoại thông minh,…) kết hợp với trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm thực hiện các cuộc trò chuyện (chat) thông qua việc gửi và nhận thông tin bằng văn bản hoặc giọng nói. Chatbot được thiết kế để tiếp nhận, xử lý yêu cầu của người dùng và đưa ra câu trả lời sau một khoảng thời gian rất ngắn.
Có thể tạm hiểu Chatbot là các chương trình máy tính (tập lệnh) được thiết kế để bắt chước ngôn ngữ tự nhiên của con người. Chatbot sử dụng giao diện thấy được (màn hình) thực hiện các cuộc trò chuyện (chat) với con người và các giao thức (không nhìn thấy) để kết nối với các kho dữ liệu khổng lồ được sưu tập và lưu trữ tại các máy chủ.
Để thay thế các bot cổ điển, người ta dựa vào GPT - Generative Pre-training Transformer - tạm dịch là “bộ công cụ chuyển đổi (Transformer) có khả năng tự học hỏi (Pre-training) và tự biến đổi bản thân (Generative – nghĩa đen là sinh sản)”.
Kết hợp Chat với GPT tạo nên ChatGPT là một Chatbot mang trong nó trí thông minh nhân tạo, ngoài chuyện nó có thể giao tiếp với con người giống như con người, ChatGPT còn có khả năng tự học, tự rút kinh nghiệm, tự hoàn thiện chính nó sau mỗi lần giao tiếp với người dùng.
Hiện nay, cơn sốt ChatGPT lan đến Việt Nam nhanh hơn bất kỳ ứng dụng công nghệ nào có trước đó và những lo ngại hay phấn khích về Chatbot này đều có cơ sở.
Joseph Goebbels, một bộ trưởng trong bộ máy phát xít Đức trước đây cho rằng: “Một lời dối trá nếu được lặp đi lặp lại đủ nhiều thì nó sẽ trở thành sự thật”.
Làm thơ, làm bài tập, viết báo cáo khoa học, viết luận án tốt nghiệp,… giúp con người chỉ là những tiêu cực nổi trên bề mặt rất dễ nhận thấy mà ChatGPT mang lại.
Mối nguy hại sâu xa nằm ở chỗ bằng cách lặp đi lặp lại (dựa vào một logic nào đó) các tranh luận về một điều sai có thể khiến ChatGPT xem điều sai đó là đúng.
Ví dụ được nhiều bài báo viện dẫn khi người hỏi cứ khẳng định 2+5 = 8 với lý do “vợ bảo thế” (dựa vào logic phải tôn trọng phụ nữ) và cuối cùng thì ChatGPT phải đồng ý rằng 2+5 = 8. [1]
Bằng cách nhồi cho ChatGPT hàng trăm nghìn khẳng định, rằng “không nên nấu thức ăn, ăn sống mới văn minh” thì không loại trừ khả năng đến một lúc nào đó câu hỏi “nên nấu cơm thế nào” sẽ nhận được câu trả lời “ăn sống mới văn minh”!
 |
Chatbot AI ChatGPT là công cụ đang gây sốt trong trong giới công nghệ toàn cầu. Ảnh minh họa: TTXVN |
Việc ChatGPT tự tích lũy kiến thức sau mỗi lần giao tiếp có thể bị các thế lực cực đoan, quá khích lợi dụng để “nhồi” vào bộ nhớ của “nó” những kiến thức sai lệch về lịch sử, chủ quyền, văn hóa,… sau đó những kiến thức này được sử dụng để trả lời các câu hỏi và rất có thể sẽ có người hỏi tin rằng đó là câu trả lời đúng.
Dù trí tuệ nhân tạo có thông minh đến đâu thì cũng cần các tập lệnh điều khiển do con người lập trình và cơ sở dữ liệu do con người thu thập. Các tập lệnh này được thiết kế theo một trình tự logic nhất định và không thể có sự uyển chuyển, lắt léo, thậm chí là mâu thuẫn như suy nghĩ của con người. Chính vì thế việc “đặt bẫy” câu hỏi để ChatGPT trả lời sai là chuyện dễ dàng.
Lo lắng thái quá hay cổ súy cuồng nhiệt không làm cho những thành tựu khoa học trở nên xấu đi hoặc tốt hơn.
Đón nhận với sự cảnh giác và tỉnh táo khi sử dụng mới là điều cả người dùng lẫn các nhà hoạch định chính sách cần đến.
Hy vọng những điều trao đổi trên đây không chỉ có ích với bạn đọc trẻ tuổi mà với cả những người có trách nhiệm./.
Tài liệu tham khảo:
[1] http://thethaovanhoa.vn/trai-nghiem-cuoi-ra-nuoc-mat-cua-nguoi-viet-ve-chatgpt-tu-toan-hoc-den-van-hoc-khi-258-va-tac-pham-tat-den-lai-tro-thanh-hanh-dong-bao-ve-moi-truong-20230202161832114.htm