Trần Đình Quang là cựu học sinh Trường Trung học phổ thông Chuyên Khoa học Tự nhiên (Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội).
Năm lớp 11, Quang giành giải Nhì kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn Hóa. Vào năm lớp 12, Quang có cơ hội được sang Nhật Bản theo diện học sinh trao đổi của Chương trình Sakura Science Exchange Program (chương trình trao đổi thanh niên giữa Nhật Bản – Châu Á về khoa học). Tại đây, nam sinh được trải nghiệm công việc nghiên cứu của một sinh viên đại học ngành Hóa trong một tuần ở Trường Đại học Tsukuba.
Sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, nam sinh vượt qua rất nhiều ứng viên, giành học bổng du học tại Trường Đại học Miami (bang Ohio, Mỹ) với mức học bổng 37.000 USD/năm cho chương trình 4 năm.
Khi học đến năm thứ 4 đại học, trong lúc đang theo đuổi song song 2 chuyên ngành Hóa và Toán, Quang đã nhận được thư trúng tuyển chương trình tiến sĩ (không cần qua hệ thạc sĩ) từ 4 trường đại học của Mỹ. Cả 4 trường đều cam kết tài trợ toàn bộ học phí cũng như trợ cấp hàng năm.
 |
Trần Đình Quang (sinh năm 2001) xuất sắc giành học bổng tiến sĩ của 4 trường đại học ở Mỹ. Ảnh: NVCC |
Từng làm gia sư để trang trải chi phí sinh hoạt đắt đỏ
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Quang cho biết, trong suốt khoảng thời gian học tập tại Trường Đại học Miami, nam sinh thấy chương trình không quá áp lực, ngược lại còn khá nhẹ nhàng.
“Điều em thấy thích nhất là môi trường ở đây rất cởi mở, năng động, cơ hội nghiên cứu nhiều nên em thấy quá trình học tập và nghiên cứu khoa học khá thuận lợi”, Quang nói.
Thời điểm vừa sang Mỹ, mọi thứ với Quang đều xa lạ, em cho rằng, rào cản lớn nhất của bản thân là về vấn đề ngôn ngữ. Tuy nhiên, tiếp xúc dần với những sinh viên người bản địa, chỉ trong một thời gian ngắn, nam sinh nhanh chóng làm quen và thích nghi.
Vốn có tính tự lập cao và cũng xuất phát từ mong muốn kiếm thu nhập để phụ thêm vào tiền sinh hoạt phí của gia đình gửi sang, ngoài việc học tập và nghiên cứu trên trường, Quang làm thêm công việc gia sư (theo giờ) cho sinh viên tại Mỹ.
Từng có kinh nghiệm làm gia sư khi ở Việt Nam nên khi sang Mỹ, công việc làm thêm này với Quang khá thuận lợi. Do có lợi thế học song song 2 chuyên ngành Hóa và Toán nên nam sinh nhận dạy các môn liên quan đến Hóa (hóa đại cương, hữu cơ, vô cơ,...), cũng như dạy thêm các môn Toán (giải tích, số học,...).
“Công việc gia sư đối với em giống như một sở thích. Mỗi khi thấy người học nghe giảng và hiểu bài, em cảm thấy rất vui vì đã giúp được các bạn nắm vững kiến thức. Hơn nữa, công việc gia sư cũng giúp em kiếm thêm thu nhập để trang trải cho cuộc sống đắt đỏ ở đây, từ đó, giúp em trưởng thành hơn rất nhiều”, Quang nói.
Vừa phải cân đối thời gian giữa học trên trường và làm gia sư nên với Quang, việc đi sớm về khuya là điều thường xuyên xảy ra.
Có những lúc, kết quả học tập và làm việc không như mong đợi, Quang cũng từng thấy buồn. Nhưng cố gắng vượt qua khó khăn, Quang càng vững vàng hơn với quyết định của bản thân.
Nỗ lực nghiên cứu sau khoảng thời gian bị gián đoạn vì dịch bệnh
Ngay từ năm nhất đại học, nam sinh đã có cơ hội được thực hiện các nghiên cứu khoa học trong phòng Lab. Tuy nhiên, trong một dịp về thăm nhà tại Việt Nam, lại đúng đợt Covid-19 bùng phát nên Quang không thể quay lại trường học ngay thời điểm đó, gián đoạn việc học trực tiếp trong suốt một năm rưỡi. Điều này cũng ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình học tập và nghiên cứu khoa học của em.
Khoảng thời gian chưa thể quay lại trường học trực tiếp này, Quang vừa học trực tuyến vừa được mời tham gia, hỗ trợ ôn luyện cho đội tuyển tham gia kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn Hóa của một số địa phương. Ban ngày dạy học, làm bài tập, soạn giáo án; buổi tối thì học trực tuyến đến 3-4 giờ sáng (do chênh lệch múi giờ với trường học tại Mỹ) nên cũng có lúc Quang thấy khá mệt mỏi. Nhưng Quang cho rằng khó khăn chỉ để thử thách sự cố gắng của bản thân, việc ôn luyện, hỗ trợ các em học sinh khác trong kỳ thi học sinh giỏi với Quang cũng là niềm vui, việc có ích.
Sau một thời gian học tập, nghiên cứu trực tuyến, không được trực tiếp vào phòng Lab thì đến đầu năm thứ 3, khi tình hình dịch bệnh trên toàn thế giới dịu xuống, các hoạt động khác đã ổn định, Quang quay lại Trường Đại học Miami và tiếp tục thực hiện nghiên cứu độc lập về hóa vô cơ dưới sự hướng dẫn của một giáo sư người Mỹ.
 |
Hè năm 2022, với nghiên cứu của mình, Quang nhận thêm học bổng hỗ trợ của trường trị giá 2.600 USD/10 tuần. Ảnh: NVCC |
Cụ thể, đây là nghiên cứu về tác động của các phân tử hữu cơ chứa Nitơ đối với các phân tử chứa kim loại. Nghiên cứu thực hiện dựa trên hiện tượng một số kim loại như Coban (có tên gọi khác là cobalt-bắt nguồn từ tiếng Pháp) hay Sắt trong một vài hợp chất phức, chất có khả năng “hút” lấy phân tử hợp chất chứa Nitơ, qua đó làm thay đổi cấu trúc của chúng. Nghiên cứu của Quang có thể ứng dụng trong y học, dược học và cả trong công nghệ nano.
Hè năm 2022, với nghiên cứu của mình, Quang nhận thêm học bổng hỗ trợ của trường trị giá 2.600 USD/10 tuần.
“Đây là công trình em rất tâm đắc vì nó giải thích được nhiều câu hỏi còn bỏ ngỏ về cách thức mà kim loại và các hợp chất hữu cơ tương tác với nhau, cũng như tiềm năng ứng dụng của nghiên cứu. Hiện tại, em sắp hoàn thành công trình này và dự định sẽ công bố nghiên cứu của mình trên Tạp chí Hóa học Hoa Kỳ (JACS)”, Quang cho hay.
Bài luận mô tả chi tiết quá trình học tập và nghiên cứu khoa học
Chia sẻ về hành trình giành học bổng tiến sĩ của mình, Quang cho biết, ngay từ năm nhất đại học, nam sinh đã nhận ra bản thân đam mê con đường nghiên cứu khoa học và nuôi ước mơ được theo học chương trình tiến sĩ ngay sau khi tốt nghiệp đại học (không qua bước thạc sĩ).
Nộp hồ sơ đến 9 trường đại học, đến nay, nam sinh vẫn chưa hết niềm vui sướng khi nhận được 4 thư mời nhập học tiến sĩ của 4 trường tại Mỹ, các trường đều đồng ý hỗ trợ học bổng toàn phần.
Cụ thể, Trường Đại học Michigan trao học bổng trị giá 10,8 tỷ đồng (91.000 USD/năm), Trường Đại học Rochester trao 12,3 tỷ đồng (104.000 USD/năm), Trường Đại học Ohio State với 10,6 tỷ đồng (89.000 USD/năm) và Trường Đại học Lowa với 4,6 tỷ đồng (39.000 USD/năm).
Quang quyết định theo học tiến sĩ tại Trường Đại học Michigan vì ngành nam sinh chọn theo học - Hóa vô cơ tại đây được đánh giá cao. Đồng thời, nam sinh từng có cơ hội đến ngôi trường này để trải nghiệm và nhận thấy môi trường ở đây rất phù hợp, cơ sở vật chất tốt và các phòng nghiên cứu đều được đầu tư.
“Việc chọn chuyên ngành học tiến sĩ với em không khó khăn vì em sớm xác định được bản thân thích và hứng thú với điều gì.
Hóa học là niềm đam mê của em từ những năm tháng còn học cấp 3 và em thích đào sâu nghiên cứu về Hóa vô cơ nhất, đặc biệt là nghiên cứu về kim loại. Kim loại và các hợp chất của chúng đóng vai trò rất quan trọng trong các quá trình sinh hóa tại cơ thể sinh vật sống, cũng như có vô vàn ứng dụng trong công nghiệp, dược phẩm, y học và trong đời sống con người”, Quang lý giải nguyên nhân lựa chọn chuyên ngành Hóa vô cơ khi học chương trình tiến sĩ.
Khi xác định được mục tiêu, từ mùa hè năm 2022, nam sinh nhanh chóng bắt tay vào khâu chuẩn bị hồ sơ xin học bổng. Ngoài những kinh nghiệm nghiên cứu khoa học trong suốt 4 năm đại học; điểm trung bình tích lũy (GPA) đạt mức 3.76/4.0; các hoạt động trong 4 năm và tìm nhóm nghiên cứu phù hợp, Quang cho rằng bài luận là yếu tố tạo nên khác biệt, quyết định việc các trường trao học bổng cho mình.
Khi viết bài luận, Quang luôn tự nhủ nội dung phải thể hiện được hết những phẩm chất cần có của một nghiên cứu sinh. Trong khi phần đông mọi người viết bài luận thường chỉ tập trung liệt kê thành tích, hoạt động mình đã làm được trong suốt những năm đại học thì Quang lại đi vào mô tả chi tiết quá trình, những điều phải đánh đổi, những khó khăn, thử thách phải vượt qua để đạt được thành tích đó.
“Em nghĩ rằng, ban tuyển sinh của Trường Đại học Michigan đã nhìn thấy được những nỗ lực, phấn đấu của em thể hiện thông qua bài luận. Do đó, trường đã đồng ý trao cho em suất học bổng tiến sĩ trị giá 10,8 tỷ đồng cho 5 năm học”, Quang vui vẻ chia sẻ.
Thời gian tới, Quang dự định theo đuổi nghiên cứu về vai trò của kim loại trong các enzyme sinh học thông qua các hợp chất mô phỏng khác nhau và nghiên cứu về cơ chế hoạt động cũng như tiềm năng ứng dụng của các hợp chất này trong đời sống.