Ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô là ngành học thuộc khối kỹ thuật gắn liền với các hoạt động giao thông vận tải của mỗi quốc gia. Đồng thời, ô tô đang ngày càng trở thành phương tiện di chuyển thông dụng. Sản xuất lắp ráp ô tô và các dịch vụ đi kèm như bảo dưỡng, sửa chữa phụ tùng ô tô là lĩnh vực mũi nhọn và nhận được sự đầu tư mạnh mẽ không chỉ bởi doanh nghiệp trong nước mà cả các hãng xe nước ngoài.
Nhu cầu tuyển dụng những chuyên gia và kỹ sư công nghệ ô tô có trình độ kỹ thuật cao ngày càng được chú trọng để nghiên cứu, cải tiến công nghệ, phát triển các dòng sản phẩm hiện đại đáp ứng xu hướng thị trường. Điều này đã mở ra triển vọng về những vị trí công việc hấp dẫn cùng mức lương cạnh tranh cho sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô.
Chương trình học ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô tại các trường đại học
Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó giáo sư, Tiến sĩ Vũ Duy Hải - Trưởng ban tuyển sinh Đại học Bách khoa Hà Nội thông tin: Theo thông tư 24/2017/TT-BGDĐT quy định 2 mã ngành đào tạo liên quan đến kỹ thuật ô tô gồm: Kỹ thuật ô tô (7520130) và Công nghệ kỹ thuật ô tô (7510205). Đại học Bách Khoa Hà Nội đang đào tạo mã ngành Kỹ thuật ô tô với 2 chương trình Kỹ thuật ô tô đại trà (giảng dạy bằng tiếng Việt) và Kỹ thuật ô tô tiên tiến (giảng dạy bằng tiếng Anh).
Đào tạo ngành Kỹ thuật ô tô tại Đại học Bách khoa Hà Nội mang định hướng thiết kế và sản xuất, trang bị những kiến thức nền tảng giúp sinh viên sau khi tốt nghiệp có khả năng cập nhật với sự phát triển công nghệ của ô tô trên thế giới.
Hệ cử nhân đào tạo trong 4 năm. Đối với chương trình tiên tiến kỹ thuật ô tô học bằng tiếng anh, sinh viên phải học các tín chỉ đại cương bắt buộc là 62 tín chỉ, bao gồm các môn toán và khoa học cơ bản, lý luận chính trị, pháp luật, giáo dục quốc phòng và tiếng anh, 46 tín chỉ cơ sở và cốt lõi ngành, 9 tín chỉ kiến thức bổ trợ, 18 tín chỉ kiến thức nâng cao và 8 tín chỉ đồ án.
Chương trình cung cấp cho sinh viên kiến thức cơ bản và chuyên sâu về công nghệ ô tô; đặc biệt về ô tô có nguồn động lực mới (điện, hybrid điện - động cơ đốt trong, pin nhiên liệu) và ô tô thông minh.
Đối với chương trình Kỹ thuật ô tô hệ đại trà, sinh viên phải học các tín chỉ đại cương bắt buộc là 51 tín chỉ, bao gồm các môn toán và khoa học cơ bản, lý luận chính trị, pháp luật, giáo dục quốc phòng và tiếng anh, 46 tín chỉ cơ sở và cốt lõi ngành, 9 tín chỉ kiến thức bổ trợ, 18 tín chỉ tự chọn theo mô đun, 2 tín chỉ thực tập kỹ thuật và 8 tín đồ án tốt nghiệp. Chương trình cung cấp cho sinh viên kiến thức cơ bản và chuyên sâu về công nghệ ô tô; đặc biệt về thiết kế chế tạo, sản xuất ô tô, quản lý phương tiện, nguồn động lực và thiết bị xe chuyên dụng.
Thầy Hải cũng cho biết thêm, trong chương trình cử nhân, các môn học được thiết kế phù hợp có cả lý thuyết và thực hành. Sinh viên được thực hành tháo lắp động cơ ô tô, sửa chữa ô tô, thí nghiệm, phân tích đánh giá hoạt động của hệ thống trên ô tô, tham gia làm việc tại các phòng thí nghiệm, các dự án nghiên cứu tại Đại học Bách Khoa Hà Nội, sinh viên làm thực tập sinh trực tiếp tại doanh nghiệp trong và ngoài nước như Vinfast, Vietsol, FPT, Hyundai, Hyundai Kefico, Ford, Toyota, Nissan, Hino.
Bên cạnh đó, sinh viên còn được tham gia các chương trình trao đổi sinh viên ở nước ngoài như Đức, Nhật…
Trong khi đó, Thạc sĩ Nguyễn Thị Xuân Dung, Giám đốc Trung tâm truyền thông, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh cho hay: Sinh viên theo học ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô tại HUTECH được đào tạo trong vòng 4 năm. Trong quá trình học, các bạn sẽ được trang bị kiến thức từ cơ bản đến chuyên sâu về cơ khí ô tô - máy động lực, hệ thống truyền động - truyền lực, cơ cấu khí, hệ thống điều khiển và khả năng áp dụng những nguyên lý kỹ thuật cơ bản, kỹ năng thực hành cao và các kỹ năng kỹ thuật liên quan đến ô tô.
Ngoài ra, sinh viên còn được cung cấp các kỹ năng chuyên môn như khai thác, sử dụng và dịch vụ kỹ thuật ô tô cũng như hoạt động điều khiển và lắp ráp, góp phần cải tiến, nâng cao hiệu quả sử dụng phương tiện và phương thức kinh doanh ô tô trên thị trường.
Giám đốc Trung tâm truyền thông, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh cũng cho biết thêm, học ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô tại HUTECH, bên cạnh cập nhật lý thuyết chuyên ngành, sinh viên sẽ được thực hành tại hệ thống xưởng máy, garage hiện đại. Cụ thể, hệ thống này bao gồm xưởng thực hành động cơ, khung gầm, xưởng diesel, điện - điện tử ô tô, phòng thí nghiệm hệ thống điều khiển ô tô, trung tâm nghiên cứu - phát triển công nghệ chẩn đoán sửa chữa và mô phỏng ô tô.
Sinh viên thực hành trên các loại ô tô, máy móc, linh phụ kiện tương tự như thiết bị đang lưu hành trên thị trường về những kỹ năng chuyên sâu như nghiên cứu, tính toán, thiết kế, vận hành các hệ thống điện - điện tử, hệ thống điện lạnh ô tô, hệ thống điều khiển tự động, hệ thống nhiên liệu, dây chuyền lắp ráp ô tô, công nghệ chẩn đoán sửa chữa và kiểm định ô tô.
Bên cạnh thực hành tại garage, sinh viên sẽ được tham quan, kiến tập tại các doanh nghiệp hàng đầu trong ngành công nghiệp ô tô, cũng là những đối tác thân thiết của trường như showroom Audi Tân Bình, Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại và Dịch vụ Ô tô Đông Sài Gòn, Công ty Truck & Bus Hyundai Trường Chinh. Đây là cơ hội để sinh viên tiếp cận các không gian như phòng trưng bày, phòng chờ và đón tiếp khách hàng, xưởng dịch vụ, kho phụ tùng, trang thiết bị, khám phá những công nghệ tiên tiến nhất trên ô tô, quy trình sản xuất, lắp ráp, bảo dưỡng và sửa chữa ô tô theo tiêu chuẩn quốc tế cũng như lắng nghe cụ thể cơ hội việc làm và lộ trình thăng tiến trong lĩnh vực.
Điểm chuẩn và mức học phí của ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô
Tại Đại học Bách khoa Hà Nội, mức điểm chuẩn của ngành này tùy thuộc vào chương trình đại trà hay chương trình tiên tiến. Phó giáo sư, Tiến sĩ Vũ Duy Hải cho biết, điểm chuẩn của chương trình kỹ thuật ô tô tiên tiến trong những năm gần đây dao động từ 24-26 điểm. Với chương trình đại trà mức điểm chuẩn dao động từ 25-27 điểm.
Trưởng ban tuyển sinh Đại học Bách khoa Hà Nội cũng cho biết thêm, đối với chương trình Kỹ thuật ô tô hệ đại trà mức học phí trung bình từ 28 - 35 triệu đồng/năm. Chương trình kỹ thuật ô tô tiên tiến, mức học phí dao động từ 40 - 48 triệu đồng/năm.
Tại Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, bà Dung cho hay, mức điểm chuẩn để thí sinh có thể đỗ vào ngành này tùy thuộc vào phương thức xét tuyển mà thí sinh lựa chọn, mức điểm cũng có sự biến động theo từng năm. Năm 2023, điểm chuẩn theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông là 20 điểm; điểm chuẩn theo phương thức xét tuyển điểm thi đánh giá năng lực là 800 điểm.
Riêng với phương thức xét tuyển học bạ, thí sinh có tổng điểm trung bình 3 môn năm lớp 12 hoặc tổng điểm trung bình 3 học kỳ (gồm học kỳ I, học kỳ II của lớp 11 và học kỳ I của lớp 12) từ 18 điểm trở lên là có thể nộp hồ sơ xét tuyển vào ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô của HUTECH.
Đối với ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô của HUTECH, mức học phí dao động khoảng 16-18 triệu đồng/học kỳ (mỗi năm có 3 học kỳ). Như vậy mức học phí trung bình khoảng 50-52 triệu đồng/năm học.
Ngoài ra, Giám đốc Trung tâm truyền thông Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh cũng thông tin thêm: Nhà trường công bố học phí công khai trước năm học và giữ ổn định trong suốt năm học, đảm bảo cung cấp chất lượng đào tạo tương xứng cho sinh viên. Mức học phí này nếu có dao động thì sẽ không vượt quá 7%/năm, đảm bảo cơ hội học tập cho đại đa số sinh viên.
Mức thu nhập hấp dẫn lên tới 35 triệu đồng/ tháng
Chia sẻ về cơ hội việc làm và mức lương của ngành này, Trưởng ban tuyển sinh Đại học Bách khoa Hà Nội cho hay: “Thị trường công nghiệp ô tô Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, Việt Nam đang tiến tới làm chủ công nghệ sản xuất ô tô. Trong tương lai nhiều công ty phụ trợ về ô tô sẽ được xây dựng, nhu cầu việc làm ngành ô tô rất lớn trong thời gian tới. Mức lương hiện nay khi ra trường của sinh viên dao động khoảng 14 - 35 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào vị trí việc làm, các em sinh viên tốt nghiệp khi lựa chọn sang Nhật làm việc có thể đạt mức lương lên tới 50 triệu đồng/tháng”.
Trong khi đó, anh Phạm Đức Công cựu sinh viên ngành ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô khóa 2018 - 2022 Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Cơ hội việc làm của ngành khá đa dạng. Các bạn nếu làm kỹ thuật có thể làm việc tại các hãng xe ô tô hoặc các gara ô tô. Hoặc ra trường các bạn cũng có thể xin vào những trạm đăng kiểm ô tô hay nghiên cứu trong các phòng lab thiết kế hệ thống nhúng hoặc hệ thống bo mạch, động lực học về ô tô.
Mức lương trung bình của sinh viên mới ra trường ngành này dao động khoảng 8 - 15 triệu đồng/ tháng. Với những vị trí có nhiều kinh nghiệm hơn, đi theo hướng kỹ thuật, kinh nghiệm càng lâu năm thì mức lương càng cao. Với người có kinh nghiệm khoảng 3-4 năm ở ngạch sửa chữa kỹ thuật có thể dao động trên 10 triệu đồng/ tháng. Còn với những bạn làm việc theo hướng thiết kế có thể lên tới 20 triệu đồng/ tháng.
Anh Công cũng đưa ra lời khuyên với các bạn sinh viên: Đặc thù của ngành học này ngoài kiến thức lý thuyết thì các bạn cũng cần chú trọng rất nhiều vào thực hành.
“Mình khuyên các bạn khi học lý thuyết cần xen kẽ với thực hành. Ví dụ ở Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, các bạn có thể học lý thuyết tại tầng 3, tầng 4. Nhà trường cũng có xưởng thực hành ở tầng 1, tầng 2. Sau khi học lý thuyết xong các bạn có thể xuống xưởng thực hành xem trực tiếp luôn.
Trong những môn thực hành các bạn nên tận dụng tối đa thời gian nghiên cứu ở phòng thực hành. Khi gặp vấn đề khó khăn đừng ngại hỏi giảng viên hướng dẫn. Các thầy giống như là “thư viện” của mình vậy, nếu có gì không hiểu các bạn đừng ngại hỏi lại thầy cô để được giải thích cặn kẽ.
Bên cạnh đó, các bạn cũng có thể đi làm thêm liên quan đến ngành nghề này ngay từ khi còn là sinh viên để có thể kinh nghiệm. Hiện tại khoa học kỹ thuật phát triển, hầu hết các trường đại học đều hợp tác, liên kết với các doanh nghiệp. Vì thế, sinh viên có thể gặp trực tiếp giảng viên để thầy cô giới thiệu đến các doanh nghiệp thực tế và làm việc.
Bên cạnh đó, các bạn cũng nên chủ động ngoài kiến thức ở trường thì có thể tìm kiếm các cơ hội việc làm trên các hội nhóm tuyển dụng. Công việc của ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô cần rất nhiều nguồn nhân lực. Nếu các bạn muốn làm việc trong lĩnh vực này thì sẽ dễ dàng xin được công việc đúng chuyên ngành”.
Tuy nhiên, anh Công cũng khẳng định, công việc nào cũng có những khó khăn, vất vả riêng, người học cần kiên trì, nhất là thời gian đầu mới ra trường sẽ có sự cạnh tranh khá lớn khi chưa có nhiều kinh nghiệm.
“Thời gian mới ra trường mình cũng gặp một số khó khăn về việc cạnh tranh giữa các sinh viên cùng ngành ở những trường khác. Bên cạnh đó còn là sự cạnh tranh của những người đã công tác trong lĩnh vực này lâu năm, hoặc những người có trình độ chuyên môn cao hơn.
Về vấn đề chọn ngành cá nhân mình cũng tư vấn cho một số bạn định hướng theo đuổi ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô. Với những bạn ngại dầu nhớt hay vất vả thì trước lúc lựa chọn các bạn cũng phải xác định rõ việc này. Còn nếu đã theo học rồi thì cần kiên trì đến cùng. Nếu chúng ta xác định bỏ ra một vài năm đầu làm thợ để tích lũy kinh nghiệm sau một thời gian các bạn có thể lên vị trí phó phòng, trưởng phòng hay các vị trí cao hơn. Lúc đó, mức thu nhập của các bạn cũng cao hơn rất nhiều”, anh Công nêu quan điểm.
Cùng bàn về vấn đề này, Thạc sĩ Nguyễn Thị Xuân Dung nhận định: Với sự tăng trưởng mạnh mẽ của lĩnh vực công nghiệp ô tô trong những năm gần đây đã tạo ra những tiềm năng to lớn cho ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô, do đó ngành này trở thành ngành học “hot”, thời thượng và nhận được sự quan tâm trong xu hướng ngành nghề của đông đảo thí sinh.
Với ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô, bạn trẻ mới ra trường có thể hưởng mức lương cơ bản dao động từ 9 - 12 triệu đồng/ tháng. Mức lương này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc, vị trí công việc, quy mô doanh nghiệp, vùng địa lý và ngành nghề.