Là một chuyên ngành thuộc ngành Tài chính - ngân hàng, chuyên ngành Thuế có vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế, đóng góp vào sự phát triển bền vững và công bằng xã hội.
Bên cạnh đào tạo kiến thức cơ bản của khối ngành kinh tế, chuyên ngành Thuế còn cung cấp các kiến thức chuyên sâu về kế toán, thuế, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế… Điều này giúp sinh viên nắm chắc kiến thức chuyên ngành và các lĩnh vực liên quan, mở ra cơ hội việc làm đa dạng.
Chương trình đào tạo chuyên ngành Thuế gắn với thực tiễn
Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Xuân Trường, Trưởng khoa Thuế và Hải quan, Học viện Tài chính cho biết, chuyên ngành Thuế được coi là chuyên ngành “hot” của nhóm ngành Tài chính – Ngân hàng 1 tại Học viện Tài chính. Điểm trúng tuyển hai năm gần đây lần lượt là 25,45 và 25,80 điểm.
Đối với nhóm ngành này, lượng thí sinh đăng ký rất cao. Những năm gần đây số sinh viên chọn nguyện vọng 1 cho chuyên ngành Thuế thường lớn hơn năng lực đào tạo của học viện.
Thầy Trường cho biết, chương trình đào tạo chuyên ngành Thuế tại Học viện Tài chính mang tính chất hiện đại và chuyên sâu. Bên cạnh kiến thức nền tảng của khối ngành kinh tế theo khung chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chương trình của học viện còn có các khối kiến thức hiện đại về quản lý và công nghệ thông tin như: khoa học quản lý, quản lý kinh tế, tin học ứng dụng, internet và thương mại điện tử.
Đặc biệt, những kiến thức chuyên sâu về kế toán và thuế được thiết kế để người học có thể làm tốt công việc quản lý thuế và tư vấn thuế như: nguyên lý kế toán, kế toán tài chính, thuế, thuế thu nhập, thuế tiêu dùng, thuế tài sản và thu khác. Nội dung cụ thể trong các học phần luôn được cập nhật những kiến thức mới nhất của lĩnh vực chuyên ngành.
Để tăng khả năng thực hành, ứng dụng thực tiễn cho sinh viên, Học viện Tài chính còn ký kết hợp tác với Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan về đào tạo và nghiên cứu khoa học. Trong đó, hoạt động nổi bật là cho sinh viên đi tìm hiểu thực tế tại cơ quan thuế và cơ quan hải quan các cấp.
Đồng thời, khoa cũng ký kết hợp tác với các công ty kiểm toán và tư vấn thuế hàng đầu trên thế giới và Việt Nam (E&Y, Deloitte, KPMG, RSM…) và các đại lý thuế, các công ty dịch vụ tư vấn thuế. Nhiều chuyên gia từ các doanh nghiệp thường xuyên tới trường chia sẻ về kiến thức chuyên môn và kỹ năng làm việc cho sinh viên thông qua các cuộc giao lưu, tọa đàm.
Bên cạnh đó, khoa tổ chức các chuyến đi tìm hiểu thực tế tại các doanh nghiệp dạng “office tour” để sinh viên trực tiếp trải nghiệm công việc chuyên môn ở các doanh nghiệp làm dịch vụ thuế và đại lý thuế.
Đồng thời, khoa phối hợp với các công ty kiểm toán và tư vấn thuế hàng đầu, triển khai các chương trình thực tập sinh (internship) cho sinh viên từ năm thứ ba trở đi. Sinh viên có cơ hội trực tiếp làm việc và được nhận thù lao cho các công việc này.
Trong khi đó, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Hiền, Viện trưởng Viện Tài chính – Kế toán, Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Chương trình đào tạo chuyên ngành Thuế của trường có tính ứng dụng cao, kết hợp song song giữa lý thuyết và thực hành, lồng ghép các tình huống thực tế từ doanh nghiệp vào giảng dạy.
Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào chuyên ngành Thuế cũng được chú trọng trong chương trình đào tạo của trường, qua việc hướng dẫn sinh viên giải quyết chuyên môn trên nền tảng sử dụng công nghệ thông tin, phần mềm chuyên dụng.
Đội ngũ giảng viên chuyên ngành Thuế tại Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh có sự kết hợp của giảng viên tại Viện Tài chính - Kế toán và chuyên gia đến từ doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước như: Tổng cục Thuế, Cục Thuế và có các doanh nghiệp trong lĩnh vực chuyên ngành. Cùng với đó là các chuyên gia công tác lâu năm trong Tổng cục Hải quan, các cơ quan quản lý nhà nước tương đương... cũng được mời về giảng dạy hoặc tham gia các buổi hội thảo, hội nghị chuyên đề.
"Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh luôn mong muốn chương trình đào tạo chuyên ngành Thuế gắn với thực tiễn, nên nhà trường rất quan tâm đến việc hợp tác với các doanh nghiệp trong đào tạo, nghiên cứu.
Việc liên kết hợp tác đào tạo mang đến cho sinh viên cơ hội tiếp cận với môi trường làm việc chuyên nghiệp và giúp sinh viên ra trường dễ dàng đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp”, cô Hiền cho hay.
Bạn Ngô Thị Vân Anh, sinh viên năm 4 chuyên ngành Thuế, Học viện Tài chính cho biết, ban đầu, bạn thấy ấn tượng với chuyên ngành Thuế bởi đây là lĩnh vực liên quan trực tiếp đến đời sống, sản xuất, kinh doanh hàng ngày của mỗi người dân và doanh nghiệp.
Những khái niệm mới mẻ và trừu tượng về thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ,… khiến Vân Anh thấy cảm thấy tò mò và muốn tìm hiểu.
Nữ sinh đặt ra nhiều câu hỏi như: Vì sao phải đóng thuế? Nộp thuế mang lại lợi ích gì? Thuế phục vụ cho đối tượng nào? Cuối cùng, Vân Anh quyết định chọn học chuyên ngành Thuế tại Học viện Tài chính để giải đáp các thắc mắc đó.
Trong quá trình học tập, Vân Anh đã được trang bị các kiến thức tổng quát về kinh tế như kinh tế vi mô, kinh tế vĩ mô, các học thuyết về kinh tế.
Cùng với đó là các kiến thức chuyên sâu về lý thuyết thuế, thuế tiêu dùng, thuế thu nhập, thuế tài sản và các nguyên tắc cơ bản trong quản lý thuế quốc tế và quản lý thuế của Việt Nam.
Bên cạnh đó, nữ sinh được học các môn học bổ trợ nhằm cung cấp kiến thức để phục vụ công tác quản lý thuế có hiệu quả như kế toán tài chính, kiểm toán căn bản, phân tích tài chính doanh nghiệp,...
Vân Anh chia sẻ, hàng năm, Học viện Tài chính luôn tổ chức nhiều cuộc thi, chương trình để sinh viên giao lưu học hỏi lẫn nhau, đồng thời nâng cao các kĩ năng làm việc nhóm, phản biện, thuyết trình trước đám đông.
Vân Anh đã tham gia viết nghiên cứu khoa học và đạt giải Nhì cấp Học viện; tham gia nhiều cuộc thi như: IFRS MADE IT EASY (Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế), Tài năng trẻ Logistics Việt Nam, Tìm hiểu về Thuế - Festival Thuế 2024.
Theo Vân Anh, phần kiến thức "khó nhằn" nhất với sinh viên chuyên ngành Thuế là thuế thu nhập doanh nghiệp, bởi đây là kiến thức có tính phức tạp cao, đòi hỏi nhiều thời gian nghiên cứu. Thuế thu nhập doanh nghiệp có nhiều văn bản hướng dẫn dưới luật và thông tư. Chính vì thế, sinh viên chuyên ngành Thuế cần phải cập nhật thường xuyên để tiếp cận được chính sách.
Cơ hội việc làm đa dạng trong nền kinh tế số
Chia sẻ về cơ hội việc làm của sinh viên học chuyên ngành Thuế sau khi tốt nghiệp, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Hiền cho biết, trong nền kinh tế số, hội nhập kinh tế cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các ngành dịch vụ về thuế tạo ra nhu cầu ngày càng lớn về quản lý thuế, tư vấn thuế, hoạch định thuế và đại lý thuế.
Vì vậy, sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Thuế có thể đảm nhận nhiều vị trí công việc đa dạng trong lĩnh vực tài chính, kế toán, và thuế, cụ thể như: làm chuyên viên thuế tại các công ty, tập đoàn, hoặc cơ quan nhà nước để quản lý, lập kế hoạch và báo cáo thuế. Công việc này đòi hỏi kiến thức sâu về các quy định, luật pháp liên quan đến thuế, tư vấn thuế, cung cấp dịch vụ tư vấn thuế cho doanh nghiệp và cá nhân, giúp họ tối ưu hóa nghĩa vụ thuế và tuân thủ các quy định pháp luật;
Cử nhân sau khi tốt nghiệp cũng có thể trở thành kiểm toán thuế làm việc tại các công ty kiểm toán, kiểm tra và xác nhận tính hợp lý và hợp pháp của các báo cáo thuế, phát hiện các sai sót hoặc gian lận; Nhân viên thuế tại cơ quan thuế, làm việc tại các cơ quan thuế nhà nước, thực hiện các công việc liên quan đến quản lý thuế, kiểm tra và giám sát thuế.
Ngoài ra, sinh viên ra trường có thể làm công việc thiên về học thuật, nghiên cứu như giảng viên trong các trường đại học, cao đẳng, hoặc nghiên cứu viên trong các viện nghiên cứu về thuế và các lĩnh vực liên quan.
Trong khi đó, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Xuân Trường, chuyên ngành Thuế là một chuyên ngành chuyên sâu thuộc ngành Tài chính – Ngân hàng, sinh viên tốt nghiệp có thể làm tốt các công việc như: chuyên gia tài chính doanh nghiệp, làm các công việc chuyên môn tại các ngân hàng, công ty bảo hiểm, cơ quan tài chính các cấp.
Thêm vào đó, với tư duy đào tạo công chức thuế phải kiểm tra được tài liệu kế toán, báo cáo tài chính để xác định đúng nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp, sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Thuế cũng có thể đảm nhận công việc kế toán doanh nghiệp.
Qua kết quả khảo sát việc làm của sinh viên sau một năm tốt nghiệp của Học viện Tài chính những năm gần đây cho thấy, tỷ lệ sinh viên chuyên ngành Thuế có việc làm sau một năm tốt nghiệp luôn đạt từ 97-98%. Trong đó, khoảng 70% sinh viên có việc làm từ khi chưa tốt nghiệp.
Để hoàn thành tốt được công việc thực tế, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Xuân Trường cho rằng, ngoài kiến thức và kỹ năng được đào tạo và rèn luyện trong chương trình đào tạo chính khóa, sinh viên cũng cần trang bị nhiều phẩm chất và kỹ năng khác.
Thứ nhất, sinh viên cần hun đúc khát khao chinh phục tri thức, vun đắp ước mơ, hoài bão lập thân, lập nghiệp. Học hỏi để hoàn thiện phương pháp học tập, phương pháp làm việc hiện đại, khả năng tự học tập và ý chí vượt khó.
Thứ hai, sinh viên nên tham gia tích cực vào các hoạt động ngoại khóa để rèn luyện các kỹ năng cứng và kỹ năng mềm như: Kỹ năng làm việc độc lập, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng tổ chức sự kiện, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng xử lý tình huống, kỹ năng soạn thảo văn bản, kỹ năng sử dụng thiết bị thông tin hiện đại, kỹ năng giao tiếp ứng xử…
Thứ ba, sinh viên cần trau dồi thêm hiểu biết về các lĩnh vực kinh tế - xã hội khác có liên quan đến chuyên môn. Đồng thời trau dồi đạo đức nghề nghiệp để luôn có thái độ và hành vi đúng mực đối với công việc, đồng nghiệp và cộng đồng xã hội.
Chị Hà Thị Hải Anh, cựu sinh viên chuyên ngành Thuế, Học viện Tài chính, hiện đang là chuyên viên phòng Khách hàng doanh nghiệp, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam - Chi nhánh Sở Giao Dịch (Thành Công, Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ, công việc hiện tại tuy không nghiên cứu sâu vào lĩnh vực thuế nhưng những kiến thức được học ở trường đã giúp ích rất nhiều cho công việc của chị.
Sau khi ra trường, công việc đầu tiên của chị Hải Anh là làm việc tại bộ phận Thuế của Công ty Trách nhiệm hữu hạn KPMG Việt Nam. Chị Hải Anh cho biết, công việc thực tế ngoài đòi hỏi kiến thức chuyên môn cơ bản, cần có thêm các kỹ năng như tiếng Anh, tin học và các kỹ năng mềm khác.
Dù bản thân học chuyên ngành Thuế nhưng nội dung chị được học rất rộng, có thể đáp ứng được yêu cầu kiến thức trong các lĩnh vực khác như: kế toán, kiểm toán, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm,...
Ngoài ra, chị Hải Anh cũng dành lời khuyên cho các bạn sinh viên chuyên ngành Thuế khi ngồi trên ghế nhà trường là nên học tập thật tốt các môn được dạy trong trường, sử dụng thành thạo tiếng Anh và tin học. Nếu có thời gian, các bạn có thể tham gia các khóa học kỹ năng mềm, các hội thảo, hội chợ việc làm… được tổ chức tại các trường đại học, tìm hiểu trước yêu cầu của nhà tuyển dụng, từ đó quay lại tự đánh giá và hoàn thiện bản thân.