Dù đạt điểm cao trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, đủ sức đỗ vào đại học, nhiều thí sinh vẫn lựa chọn học cao đẳng.
Đủ sức đỗ đại học nhưng vẫn chọn cao đẳng, thậm chí tốt nghiệp đại học vẫn chọn cao đẳng
Với kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2023 là 26,9 điểm, nam sinh Phạm Chiến Thắng (Ninh Bình) đã trúng tuyển vào ngành Kỹ thuật Cơ điện tử (Chương trình tiên tiến) thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội. Đồng thời, trước đó, nam sinh này cũng đã đủ điều kiện trúng tuyển sớm vào Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Tuy nhiên, Chiến Thắng lại quyết định rẽ hướng sang học cao đẳng. Nam sinh lý giải: “Để đưa ra quyết định lựa chọn học ngành Công nghệ thông tin ở Trường Cao đẳng FPT Polytechnic, em phải thuyết phục bố mẹ rất nhiều”.
Từng là một học sinh có học lực giỏi, tuy nhiên vì hoàn cảnh gia đình không thể đáp ứng tài chính cho việc học đại học, Nông Phương Ly (sinh năm 2003, Yên Bái) quyết định học cao đẳng vì chi phí thấp hơn và “rút ngắn” thời gian học tập, để có thể sớm tìm được việc làm, kiếm thu nhập.
Năm 2023, tốt nghiệp ngành Ngôn ngữ Trung Quốc (Trường Cao đẳng Lào Cai), Ly cho biết, hiện nay, cô đang làm trợ lý kỹ sư tại một công ty Trung Quốc với thu nhập dao động khoảng 8-10 triệu đồng/tháng. Với công việc này, Phương Ly khá hài lòng và cảm thấy, môi trường học tập không hoàn toàn quyết định được 100% sự thành công, mà quan trọng nhất là sự nỗ lực của bản thân.
Huỳnh Phát Tài (sinh năm 2005) cho biết, ban đầu có dự định vào ngành Quản trị kinh doanh thực phẩm (Trường Đại học Công thương Thành phố Hồ Chí Minh). Tuy nhiên, sau khi cân nhắc về khả năng tài chính của gia đình, Phát Tài đã lựa chọn học ngành Cấp thoát nước tại Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh.
Nam sinh chia sẻ: “Đối với em, ngôi trường nào cũng sẽ cho sinh viên những kiến thức và kinh nghiệm để áp dụng vào công việc. Chính vì thế, cơ hội việc làm không hoàn toàn phụ thuộc vào môi trường đại học hay cao đẳng, mà đến từ kinh nghiệm và kiến thức mà trường trang bị để có đủ bản lĩnh, nỗ lực tìm kiếm cơ hội việc làm”.
Sau khi hoàn thành chương trình đào tạo hệ đại học (chuyên ngành Ngôn ngữ Anh), Nguyễn Văn Tuấn Anh (Hải Phòng) đã có một khoảng thời gian làm việc đúng với chuyên ngành đã học.
Tuy nhiên, Tuấn Anh cảm thấy bản thân cần tiếp thu thêm kiến thức chuyên môn ở một lĩnh vực khác, nên quyết định học thêm chuyên ngành Truyền thông Marketing ở một trường cao đẳng.
Sau khi tốt nghiệp đại học, Tuấn Anh quyết định học tiếp hệ cao đẳng để cập nhật kiến thức ở một lĩnh vực mới. Ảnh: NVCC.
“Trước khi đưa ra quyết định học thêm hệ cao đẳng, tôi cũng tham khảo nhiều thông tin và nhận thấy, sau khi tốt nghiệp, sẽ có khá nhiều cơ hội việc làm. Bởi, trong chương trình học có nhiều hoạt động thực tiễn, giúp sinh viên áp dụng tốt những kỹ năng đã học vào công việc sau này.
Trường cao đẳng tôi đang theo học cũng tổ chức khá nhiều hoạt động liên quan đến chuyên ngành, đồng thời, tổ chức những đợt tuyển nhân viên cho các doanh nghiệp lớn, mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho sinh viên”, nam sinh cho biết.
“Đầu ra” lực lượng kỹ sư thực hành được đào tạo ở các trường cao đẳng không đủ đáp ứng nhu cầu thị trường lao động
Lý giải nguyên nhân vì sao có nhiều thí sinh đủ điểm để đỗ đại học nhưng lựa chọn học cao đẳng, thầy Nguyễn Bá Khiêm - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, có khá nhiều lý do.
Theo đó, thầy Khiêm cho biết: “Có những thí sinh đủ điểm và điều kiện để đỗ vào đại học, tuy nhiên, ngoài yếu tố điểm số, các em còn cân nhắc một số vấn đề khác như: thời gian học, khả năng tài chính, ngành nghề lựa chọn,...
Thời gian đào tạo trung bình của hệ cao đẳng là 2,5 năm, thậm chí có những ngành đào tạo chỉ trong 2 năm. Như vậy, thời gian học của các em được rút ngắn so với hệ đại học. Từ đó, chi phí phục vụ học tập cũng được giảm đi đáng kể”.
Thầy Khiêm cũng phân tích, thời gian đào tạo ngắn không chỉ giúp người học giảm được chi phí phục vụ cho học tập, mà còn giúp các em sớm ra trường và tìm kiếm việc làm, sớm tự chủ kinh tế.
“Một vấn đề rất quan trọng mà người học nên cân nhắc, đó là khả năng tài chính. Hiện nay, các trường cao đẳng, đặc biệt là khối trường công lập vì có sự hỗ trợ của Nhà nước nên mức thu học phí thường rất thấp, dao động khoảng 16-17 triệu đồng/năm.
Trong đó, có một số ngành được Nhà nước hỗ trợ học phí tới 70%, ví dụ như ngành Xây dựng. Vì vậy, phần học phí còn lại mà người học phải chi trả sẽ rất ít”, vị Hiệu trưởng nhấn mạnh.
Trước khi đưa ra quyết định chọn ngành, chọn trường, các thí sinh cũng sẽ cân nhắc rất nhiều đến cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp.
Thầy Khiêm chia sẻ, hiện nay, “đầu ra” của lực lượng kỹ sư thực hành được đào tạo bài bản ở các trường cao đẳng không đủ để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
Vì vậy, cơ hội việc làm của sinh viên cao đẳng rất rộng mở. Trước khi ra trường, các em đã có cơ hội học và được doanh nghiệp nhận “đón đầu”, thậm chí có cơ hội đi thực tập có lương ở các công ty, doanh nghiệp.
“Thêm vào đó, hiện nay, việc học liên thông sau khi tốt nghiệp cao đẳng trở nên rất dễ dàng. Để tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên sau khi tốt nghiệp, nhà trường đã liên kết với các trường đại học có uy tín, sinh viên sau khi tốt nghiệp cao đẳng, hoàn toàn có thể học liên thông lên đại học”, thầy Khiêm cho hay.
Đồng tình với quan điểm trên, cô Nguyễn Thị Hằng Nga - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội cho rằng, bên cạnh những chính sách hỗ trợ học phí của Nhà nước đối với một số ngành nghề, cơ hội việc làm cũng là một yếu tố khiến các thí sinh rẽ hướng sang học cao đẳng. Sinh viên cao đẳng hiện nay có cơ hội việc làm và thu nhập rất tốt, phù hợp với thị trường lao động.
Giờ học thực hành của sinh viên Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội. Ảnh: NTCC.
Bên những chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với một số ngành nghề đặc thù, thí sinh học tập tại Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội còn nhận được những chính sách đến từ phía nhà trường nhằm hỗ trợ, khuyến khích sinh viên học tập.
Với sự hỗ trợ đến từ phía nhà trường và các doanh nghiệp hợp tác, sinh viên có nhiều cơ hội thực tập và tìm kiếm việc làm ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Nhà nước và các doanh nghiệp cần đồng hành với nhà trường để hỗ trợ, thu hút sinh viên
Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cũng cho rằng, khi đứng trước quyết định chọn ngành, chọn trường, phụ huynh và thí sinh nên cân nhắc các yếu tố chính đó là năng lực học tập, khả năng tài chính và ngành nghề muốn theo đuổi.
Theo thầy Nguyễn Bá Khiêm, hiện nay, có rất nhiều trường đại học sử dụng các phương thức xét tuyển đa dạng. Vì vậy, “cánh cửa” vào đại học càng thêm rộng mở. Tuy nhiên, các thí sinh cần xem xét năng lực học tập thực tế có đáp ứng được yêu cầu của chương trình đại học hay không, tránh việc gặp khó khăn trong tiếp thu kiến thức, dẫn đến tốn kém chi phí và thời gian.
“Không có bất cứ lý do gì khiến sinh viên học cao đẳng không phát triển được, trái lại, rất tiết kiệm thời gian, chi phí học tập.
Người học hoàn toàn có thể tìm kiếm được việc làm ngay sau khi ra trường, các doanh nghiệp hiện nay rất cần lực lượng kỹ sư thực hành này, bởi người học được đào tạo nhiều kỹ năng thực tế” - thầy Khiêm nhấn mạnh.
Bên cạnh các chính sách học bổng hỗ trợ cho sinh viên, hiện nay, Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh có hoạt động hợp tác với rất nhiều doanh nghiệp. Trong từng lĩnh vực, ngành nghề, nhà trường đều hợp tác với các doanh nghiệp liên quan, để tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho sinh viên.
Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cũng khẳng định, 100% sinh viên sau khi tốt nghiệp đều được giới thiệu việc làm đúng chuyên ngành.
Để các thí sinh có thể lựa chọn được môi trường học tập phù hợp, cô Nguyễn Thị Hằng Nga cho rằng: “Phụ huynh nên có định hướng nghề nghiệp theo nguyện vọng của con. Sau đó, tìm hiểu và lựa chọn những cơ sở đào tạo có uy tín về lĩnh vực mà các con mong muốn theo đuổi, không nên quá coi trọng giữa việc học đại học hay cao đẳng”.
“Quan trọng nhất vẫn là công việc của các em sau khi ra trường như thế nào, có thành công trong lĩnh vực mình lựa chọn hay không. Hơn nữa, phải học tập suốt đời, khi học xong cao đẳng, nếu muốn, các em vẫn có thể học liên thông lên đại học và chinh phục các trình độ cao hơn”, cô Nga lý giải.
Để nâng cao chất lượng tuyển sinh và đào tạo tại các trường cao đẳng trong thời gian tới, thầy Nguyễn Bá Khiêm kiến nghị: “Các trường cao đẳng cần phải nỗ lực nâng cao chất lượng đào tạo; xây dựng và đào tạo nhiều ngành nghề sát với thực tế, đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp; tạo những chính sách thuận lợi nhất cho người học để giúp các bạn giảm bớt áp lực về tài chính.
Đồng thời, xây dựng cộng đồng doanh nghiệp liên kết với nhà trường để tạo cho sinh viên nhiều cơ hội việc làm và mô hình hợp tác với quốc tế để sau khi tốt nghiệp các bạn có cơ hội đi nước ngoài học tập, làm việc, nâng cao trình độ.
Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ của Nhà nước và các doanh nghiệp đồng hành với nhà trường để hỗ trợ, thu hút sinh viên”.
Đề nghị sớm có chính sách đồng bộ về hệ thống để trường cao đẳng tư vấn, hướng nghiệp thuận lợi hơn
Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội chia sẻ, để nâng cao chất lượng tuyển sinh và đào tạo, các nhà trường phải nâng cao chất lượng giảng dạy để tạo uy tín, thu hút nhiều thí sinh và phụ huynh quan tâm, tìm hiểu.
Đồng thời, cô Nguyễn Thị Hằng Nga cũng kiến nghị mong Nhà nước, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm có chính sách đồng bộ về mặt hệ thống để công tác tư vấn, hướng nghiệp của các trường cao đẳng đến với học sinh trung học phổ thông diễn ra thuận lợi hơn so với thời điểm hiện tại.