Theo đó, đây là đề tài khoa học công nghệ cấp Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh với nội dung “Nghiên cứu đời sống giáo viên tại tỉnh Bình Thuận, Tây Ninh và Hậu Giang”.
IDP-VNU đã tiến hành khảo sát trên diện rộng, với hơn 12.500 giáo viên tại 3 địa phương nói trên trong hai tháng 9,10/2024, đồng thời phỏng vấn 132 nhà quản lý giáo dục, giáo viên các cấp.
Nội dung khảo sát, phỏng vấn liên quan đến đời sống, thu nhập, tinh thần, động lực theo nghề và mong muốn cải thiện chính sách của giáo viên.
Lương chỉ đáp ứng được hơn một nửa nhu cầu của cuộc sống
Kết quả phỏng vấn cho thấy, kể từ khi thực hiện việc điều chỉnh mức lương cơ sở từ 1,8 lên 2,34 triệu đồng (áp dụng từ ngày 1/7/2024) thì thu nhập của giáo viên đã được cải thiện đáng kể.
Tuy nhiên, thu nhập của giáo viên vẫn chỉ đáp ứng được trung bình 51,87 nhu cầu chi tiêu hàng tháng của gia đình, đối với nhóm không có làm thêm các nghề phụ.
Đối với nhóm giáo viên có làm thêm nghề phụ, thu nhập đáp ứng được khoảng 62,55% nhu cầu chi tiêu hàng tháng. Còn đối với giáo viên có thâm niên nghề nghiệp dưới 10 năm, đánh giá thu nhập của nghề giáo chỉ đáp ứng trung bình 45,7% nhu cầu chi tiêu hàng tháng.
Đánh giá mức độ áp lực tài chính (thu nhập từ nghề giáo không đủ để trang trải cuộc sống) của giáo viên có mức điểm bình quân khá cao, là 3,61/5 điểm (điểm 5 được gọi là rất áp lực). Trong đó, 44% giáo viên nói rằng họ đang chịu áp lực đến rất áp lực, chỉ có 19% giáo viên nói rằng họ đang thoải mái và rất thoải mái, không bị áp lực về tài chính.
Ngoài ra, giáo viên còn gặp áp lực bởi các hoạt động chuyên môn như chuẩn bị bài giảng, họp bộ môn, các công việc hành chính khác, áp lực liên quan đến các quy định chuẩn mực nhà giáo, thái độ với học sinh.
Tuy nhiên, hiện nay thì giáo viên vẫn phải chịu áp lực lớn nhất là đến từ phụ huynh học sinh, với 70,21% cho rằng họ đang bị áp lực hoặc rất áp lực, đồng thời 40,63% giáo viên cho biết họ từng có ý định chuyển nghề do bị bạo lực tinh thần đến từ phía phụ huynh.
Kết quả từ cuộc khảo sát cũng cho thấy, 71,83% giáo viên bị quá tải trong công việc. Tỷ lệ này ở giáo viên mầm non là 87,65%. Gần 70% giáo viên mầm non không có thời gian hoạt động thể dục thể thao, giải trí và 46% giáo viên ở các bậc học khác dành dưới 10% thời gian trong ngày cho hoạt động này.
Giáo viên chỉ có 15,81% quỹ thời gian dành cho việc chăm sóc gia đình.
Hơn 63% giáo viên mong muốn được dạy thêm
Cũng theo kết quả từ cuộc khảo sát này, 25,4% giáo viên cho biết đã có dạy thêm trong trường và 8,2% giáo viên có dạy thêm ngoài nhà trường. Việc dạy thêm chủ yếu tập trung vào các môn học là: Toán, Văn, Anh văn, Lý, Hóa.
Giáo viên tiểu học dạy thêm trung bình 8,6 giờ/tuần, cấp trung học cơ sở trung bình là 13,75 giờ/tuần, còn ở cấp trung học phổ thông là 14,91 giờ/tuần.
Các loại hình dạy thêm của giáo viên cũng rất đa dạng, từ dạy thêm tại trường, tại nhà, tại trung tâm, online và trên các kho dữ liệu học tập mở. Dạy thêm tại trung tâm thường là nhóm giáo viên phụ trách môn ngoại ngữ.
Mặc dù việc dạy thêm tại nhà đang bị cấm, nhưng các giáo viên vẫn tham gia bằng hình thức trực tiếp hoặc online. Kết quả từ cuộc khảo sát cho thấy, có 63,57% giáo viên bày tỏ nguyện vọng được hợp pháp hóa việc dạy thêm, bao gồm các việc dạy thêm ở nhà và dạy online, để tăng thu nhập bằng chính năng lực của mình.
Dù thu nhập vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống, cũng như gặp nhiều áp lực trong công việc, nhưng có đến 94,23% giáo viên tham gia cho biết họ vẫn tiếp tục theo đuổi nghề giáo vì lòng yêu nghề, yêu trò.
Gần 50% giáo viên tham gia khảo sát cho biết rằng họ gắn bó với nghề vì mức thu nhập hợp lý, và các chính sách đãi ngộ tốt.
Chính sách quan trọng nhất mà 89,18% giáo viên tham gia khảo sát mong muốn là được ưu đãi về tài chính, kế đó là việc giảm tuổi nghỉ hưu, tăng thu nhập cũng như là việc giảm các rào cản trong thăng hạng giáo viên.
Từ kết quả của cuộc khảo sát, phỏng vấn này, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh mong muốn các cơ quan soạn thảo Luật Nhà giáo quan tâm nhiều hơn nữa đến các chính sách về tiền lương và phụ cấp, tạo ra các hành lang pháp lý vững chắc và toàn diện nhằm bảo vệ các nhà giáo khỏi áp lực, giảm tuổi nghỉ hưu đối với giáo viên mầm non đồng thời kéo dài tuổi công tác cho giáo viên có trình độ tiến sĩ, phó giáo sư và giáo sư.
Đối với các quy định về dạy thêm học thêm, nhóm tác giả thực hiện cuộc nghiên cứu khuyến nghị cần xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng, cơ chế công khai, minh bạch, đảm bảo hài hòa với các chính sách tiền lương dành cho giáo viên.