Chương trình giáo dục phổ thông 2018 xây dựng theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất của người học. Do đó, các năng lực, phẩm chất đều được cụ thể hóa bằng yêu cầu cần đạt của từng môn học, cấp học.
Nếu như trước đây, sách giáo khoa đóng vai trò cốt lõi, là tài liệu duy nhất để học, kiểm tra, đánh giá, thì ở chương trình giáo dục phổ thông 2018, sách giáo khoa đóng vai trò là "học liệu", giúp giáo viên tổ chức các hoạt động theo từng nội dung, yêu cầu cần đạt.
Điểm mới này đã đề cao quyền tự chủ của giáo viên, từ đó, các giáo viên có thể chủ động, linh hoạt áp dụng các phương pháp giảng dạy hiệu quả, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Minh Phương - Tổ trưởng Tổ Khoa học tự nhiên - Trường Trung học cơ sở Huỳnh Khương Ninh (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) chia sẻ: “Qua thực tế giảng dạy ở khối 6, khối 7 với sách giáo khoa môn Khoa học tự nhiên thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo, tôi nhận thấy bộ sách giáo khoa này có nhiều ưu điểm.
Về hình thức, cuốn sách có kênh hình phong phú, kênh chữ rõ ràng, mạch lạc, thiết kế đẹp và bắt mắt.
Bên cạnh đó, nội dung bộ sách cũng rất phù hợp để áp dụng vào công tác giảng dạy trong nhà trường, cũng như ở địa phương”.
Cô Phương nhận định, nội dung của cuốn sách Khoa học tự nhiên thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo được xây dựng theo từng chủ đề, tính tích hợp hợp giữa các nội dung Vật lí, Hoá học, Sinh học, Khoa học Trái Đất và Thiên văn học cũng được thể hiện rất rõ.
Sau mỗi chủ đề là hệ thống bài tập sát với thực tiễn, giúp học sinh có thể vận dụng ngay các kiến thức vừa học vào thực tiễn. Cũng chính ưu điểm này tạo cho học sinh cơ hội được rèn luyện khả năng vận dụng, cụ thể hóa những kiến thức đã được học.
Bên cạnh đó, khi học cuốn sách này, học sinh sẽ được hình thành và phát triển các năng lực, phẩm chất thông qua các hoạt động như: hoạt động vận dụng, các hoạt động bổ trợ cho bài học.
Theo cô Phương, ngoài trang bị các kiến thức và kỹ năng vận dụng, cuốn sách này còn giúp học sinh phát triển một số kỹ năng khác như: kỹ năng làm việc cá nhân, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng hợp tác và kỹ năng giao tiếp,...
Bên cạnh đó, hoạt động thảo luận có trong cuốn sách còn giúp học sinh rèn luyện, cải thiện kỹ năng thuyết trình và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo.
“Cuốn sách có khá nhiều bài tập mở rộng, đặt ra yêu cầu các học sinh phải phát triển tư duy sáng tạo, giải quyết các vấn đề. Từ đó, giúp các em nâng cao được kiến thức, kỹ năng của bản thân”, cô Phương cho biết.
Cô Phương cũng nhận xét, cuốn sách giáo khoa môn Khoa học tự nhiên thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo mang lại nhiều thuận lợi cho các thầy cô giáo trong quá trình dạy học.
Theo đó, cuốn sách có những hướng dẫn cụ thể hỗ trợ cho giáo viên về cách tổ chức các hoạt động, những kênh hình bắt mắt có trong sách đồng thời giúp các thầy cô tiết kiệm được thời gian tìm kiếm các tư liệu, học liệu bên ngoài.
Tương tự, nhận xét về ưu điểm của sách giáo khoa Tiếng Việt thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo, cô Phạm Thị Cẩm Vi - Tổ trưởng tổ chuyên môn khối 3 - Trường Tiểu học Phong Hòa 1 (Đồng Tháp) cho hay, so với trước đây, cuốn sách mới này có rất nhiều ưu điểm và phù hợp với học sinh, từ hình thức đến nội dung.
Về hình thức, cuốn sách có sử dụng nhiều kênh hình minh họa đẹp với màu sắc bắt mắt, phù hợp với lứa tuổi, tâm lý học sinh. Điều này giúp các em dễ hình dung về nội dung bài học, đồng thời có nhiều hứng thú hơn khi học tập.
Về nội dung, cô Cẩm Vi cho biết, nếu như trước kia các thầy cô giáo gần như phải dạy học theo "khuôn khổ" thì hiện nay, với tính mở của sách giáo khoa Chân trời sáng tạo, các thầy cô giáo có thể chủ động phương pháp dạy học phù hợp với từng hoàn cảnh.
"Cá nhân tôi nhận thấy cuốn sách này được xây dựng theo hướng mở, giúp các giáo viên dễ dạy và các em học sinh cũng dễ học.
Nội dung cuốn sách chú trọng phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh và có mức độ phân hóa với các kiến thức mở rộng", cô Cẩm Vi cho hay.
Theo nữ giáo viên, các nội dung trong cuốn sách luôn hướng đến giáo dục học sinh về văn hóa truyền thống, về quê hương, đất nước, gia đình,...đồng thời, chứa đựng các nội dung rèn cho người học kỹ năng nghe - nói - đọc - viết.
Cô Minh Phương cho rằng, để vận dụng, khai thác tối đa hiệu quả của sách, các thầy cô giáo cần đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng cuốn sách để tổ chức các hoạt động học tập phù hợp, từ đó, giúp phát triển các năng lực và phẩm chất của học sinh, đáp ứng yêu cầu hiện nay.
Đồng thời, giáo viên nên chủ động ứng dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy và kỹ thuật dạy học tích cực nhằm kích thích hứng thú học tập, sáng tạo của học sinh, nâng cao chất lượng dạy và học.
Còn theo cô Cẩm Vi, các thầy cô giáo có thể căn cứ vào tình hình của từng lớp học để chia nhóm, tổ chức các hoạt động học tập giúp học sinh tăng cường sự tương tác, thảo luận nhóm,...tạo sự sôi nổi trong lớp học. Qua đây, các em cũng sẽ được rèn luyện các kỹ năng tương tác, thảo luận, kỹ năng giao tiếp,...
"Giáo viên cần nắm vững yêu cầu căn bản của từng bài, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp để phát triển năng lực của học sinh qua các tiết học", cô Cẩm Vi cho hay.