Năm 2025 là năm đầu tiên khóa sinh viên đại học sư phạm thuộc diện đặt hàng, đấu thầu được hưởng chính sách hỗ trợ theo Nghị định số 116/2020/NĐ-CP của Chính phủ tốt nghiệp. Vì vậy, việc giải quyết vấn đề việc làm cho khóa sinh viên này đã và đang được nhiều địa phương cùng các cơ sở giáo dục quan tâm.
Thuận lợi cho tuyển sinh, đào tạo, nhưng vẫn còn “điểm nghẽn”
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, bà Trương Hải Thanh - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương cho biết, Nghị định số 116 quy định chính sách hỗ trợ học phí và chi phí sinh hoạt cho sinh viên sư phạm tại các cơ sở đào tạo đã mang lại nhiều tác động tích cực với địa phương. Từ khi triển khai thực hiện Nghị định số 116 đến nay, tỉnh Bình Dương đã có thêm nguồn tuyển giáo viên. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, vẫn còn những khó khăn tồn đọng, đặc biệt trong việc tuyển dụng đối với sinh viên sư phạm.
Theo bà Trương Hải Thanh, “điểm nghẽn” lớn nhất trong Nghị định số 116 là chưa có chính sách ưu tiên trong quá trình tuyển dụng đối với sinh viên sư phạm thuộc diện đặt hàng đào tạo.
“Mặc dù đã được hưởng những hỗ trợ từ Nghị định số 116 nhưng hiện nay, sinh viên sư phạm thuộc diện đặt hàng vẫn chưa có những chính sách ưu tiên trong quá trình tuyển dụng. Nếu sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp, thi tuyển không đạt được kết quả, đội ngũ này có thể gặp khó trong vấn đề giải quyết việc làm và gắn bó với ngành giáo dục.
Trong khi đó, hiện nay, chưa có những hướng dẫn cụ thể về việc xử lý vấn đề trên, dẫn tới việc tuyển dụng sinh viên sư phạm còn gặp những khó khăn”, bà Trương Hải Thanh bày tỏ.
Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương cũng cho hay, hiện Sở Giáo dục và Đào tạo đã có những kế hoạch để hỗ trợ sinh viên sư phạm dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm việc làm cũng như tiếp cận với môi trường giáo dục.
“Tỉnh Bình Dương hiện đang thiếu giáo viên giảng dạy tại bậc mầm non và tiểu học. Vì vậy, sinh viên sư phạm khóa 2021-2025 theo diện đặt hàng đào tạo của Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ có thuận lợi trong việc thi tuyển viên chức.
Để hỗ trợ việc làm cho sinh viên sư phạm tốt nghiệp khóa đầu tiên được nhận hỗ trợ theo Nghị định số 116, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức các cuộc họp về những vấn đề liên quan đến biên chế giáo viên trong năm học tới đây.
Cùng với đó, Sở cũng phối hợp với Trường Đại học Thủ Dầu Một, nhằm đưa ra những kế hoạch cụ thể để hướng dẫn và hỗ trợ sinh viên sư phạm tới đây sẽ tốt nghiệp. Từ đó, sinh viên sư phạm có thể gặp nhiều thuận lợi hơn trong việc tìm kiếm việc làm”, bà Trương Hải Thanh thông tin thêm.
Cùng bàn về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng - Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức cho biết, qua việc triển khai Nghị định số 116 cùng công tác tư vấn, tuyên truyền tuyển sinh, Trường Đại học Hồng Đức đã thu hút được nhiều học sinh khá, giỏi theo học với kết quả tuyển sinh đạt 100% chỉ tiêu Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa giao nhiệm vụ đào tạo sinh viên sư phạm. Bên cạnh đó, điểm trúng tuyển các ngành đào tạo sư phạm của nhà trường cũng đã tăng lên qua các năm học.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, Trường Đại học Hồng Đức cũng gặp một số khó khăn chưa thể giải quyết. Trong đó, do Ủy ban nhân dân tỉnh chưa cân đối ngân sách của các địa phương vùng khó trên địa bàn và chưa được cấp bù ngân sách từ Trung ương, nên chỉ tiêu giao cho việc đào tạo sinh viên sư phạm của nhà trường đã có xu hướng giảm, chưa phân định rõ ràng đơn vị sẽ thu hồi kinh phí hỗ trợ nếu sinh viên tốt nghiệp không làm việc trong lĩnh giáo dục. Bên cạnh đó, hiện chưa có quy định cụ thể mức kết quả học tập của sinh viên sư phạm để được cấp kinh phí,…
Vì vậy, để nâng cao hiệu quả trong việc triển khai Nghị định số 116, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng cho hay: “Trước hết, cần phải có chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ bằng việc cân đối, bổ sung ngân sách cho các địa phương có cơ sở đào tạo giáo viên trong việc triển khai thực hiện đào tạo giáo viên theo Nghị định số 116. Đối với các địa phương không có cơ sở đào tạo, cần xem xét chuyển kinh phí đào tạo trực tiếp cho cơ sở đào tạo giáo viên khi tuyển sinh người học có hộ khẩu từ các địa phương khác.
Cùng với đó, Ủy ban nhân dân các tỉnh cần chỉ đạo Sở Nội vụ, Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện rà soát, báo cáo chính xác về việc thừa, thiếu giáo viên. Đồng thời, thực hiện kiểm tra việc triển khai dạy và học để tuyển bổ sung, đủ số lượng, đúng chuyên môn đào tạo và dạy học ở bậc học tương ứng nhằm thực hiện tốt chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Ngoài ra, để đảm bảo gắn kết đào tạo với sử dụng sau đào tạo, cần giao trách nhiệm cho Ủy ban nhân dân các huyện, Sở Giáo dục và Đào tạo trong việc xác định chính xác nhu cầu và giao chỉ tiêu đào tạo theo địa chỉ sử dụng, thực hiện chi trả chế độ như quy định của Nghị định số 116 cho người học đã tốt nghiệp sư phạm được tuyển dụng vào công tác tại địa phương theo địa chỉ đào tạo gắn với chỉ tiêu giao nhiệm vụ cho các cơ sở đào tạo giáo viên”.
Cần những chính sách hỗ trợ phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay.
Cũng theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng, để giải quyết việc làm cho sinh viên sư phạm, nhà trường đã lên kế hoạch cụ thể để hỗ trợ sinh viên sau khi tốt nghiệp.
“Hằng năm, nhà trường đều báo cáo kết quả tuyển sinh và kết quả học tập của sinh viên từng khóa về Ủy ban nhân dân tỉnh qua Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Nội vụ, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính. Đồng thời, nhà trường đã xây dựng cơ sở dữ liệu với sinh viên sư phạm được hưởng chế độ theo Nghị định số 116, giúp các cơ quan quản lý nắm bắt thông tin và có kế hoạch tuyển dụng phù hợp.
Ngoài ra, khi đề xuất chỉ tiêu tuyển sinh cho năm tiếp theo, nhà trường không chỉ báo cáo kết quả tuyển sinh của năm trước, mà còn cung cấp danh sách sinh viên sắp tốt nghiệp cho Ủy ban nhân dân tỉnh và các sở, ngành liên quan. Việc này nhằm tạo sự kết nối giữa sinh viên sư phạm và nhu cầu tuyển dụng của địa phương, góp phần nâng cao cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi ra trường”, thầy Dũng cho biết.
Ảnh minh họa: Mạnh Dũng.
Chia sẻ với phóng viên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Văn Minh - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) cho hay, việc giải quyết việc làm cho sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp luôn được nhà trường chú trọng. Trong đó, nhà trường đã có kế hoạch để hỗ trợ sinh viên sư phạm thuộc diện đặt hàng, giúp đội ngũ này có nhiều thuận lợi để giải quyết việc làm.
Cụ thể, thầy Minh cho biết: “Nhà trường đã xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với các địa phương và hệ thống các trường phổ thông, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên trong quá trình thực tập và tìm kiếm việc làm sau khi tốt nghiệp.
Cùng với đó, nhà trường chủ động thông báo kết quả đào tạo đến các viện, trường và địa phương để nhận được phản hồi từ các đơn vị, đồng thời, tiếp nhận thông tin về nhu cầu tuyển dụng từ các địa phương nhằm kết nối sinh viên với thị trường lao động.
Đặc biệt, trong quá trình học tập, sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) không chỉ được hưởng các chế độ hỗ trợ theo Nghị định 116 mà còn có cơ hội nhận học bổng từ các chương trình ngoài ngân sách hoặc do các nhà hảo tâm hỗ trợ.
Đặc biệt, việc thực tập sư phạm được nhà trường hết sức chú trọng. Trong đó, nhà trường có sự phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên, sinh viên với các trường phổ thông, giúp sinh viên có môi trường rèn luyện thực tế, nâng cao kỹ năng giảng dạy ngay từ khi còn trên ghế nhà trường và tạo điều kiện thuận lợi để các em có việc làm sau khi tốt nghiệp”.
Cũng theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Văn Minh, hiện nay, nhu cầu đào tạo đối với sinh viên sư phạm có xu hướng tăng lên, nhưng chỉ tiêu cho các trường sư phạm vẫn còn hạn chế, dẫn đến thiếu hụt cho việc đào tạo trong tương lai. Ngoài ra, hiện vẫn còn tồn tại tình trạng một số ngành sư phạm có chất lượng chưa đáp ứng nhu cầu đào tạo. Vì vậy, để tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp ngành sư phạm làm việc trong lĩnh vực giáo dục và đảm bảo đáp ứng nhu cầu nhân lực ngành sư phạm cả về số lượng lẫn chất lượng, cần có những chính sách hỗ trợ phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay.
“Nghị định số 116 của Chính phủ cần có sự điều chỉnh trong quy trình thi tuyển viên chức với sinh viên sư phạm để giải quyết những khó khăn hiện tại. Sinh viên sư phạm được đào tạo bài bản từ các trường đại học, do đó, về chuyên môn, các em hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu. Tuy nhiên, nếu vẫn áp dụng hình thức thi tuyển như các viên chức khác theo Luật Viên chức, quá trình này có thể tạo ra nhiều rào cản và gây khó khăn cho sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt đội ngũ giáo viên trong thời gian tới.
Ngoài việc điều chỉnh quy trình tuyển dụng, cần bổ sung các chính sách hỗ trợ việc làm cho sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp, giúp các em có cơ hội ổn định nghề nghiệp và đáp ứng nhu cầu nhân lực trong ngành giáo dục”, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) cho hay.
Đồng quan điểm với ý kiến trên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng cho rằng, Nghị định số 116 cần có sự điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với điều kiện thực tế tại từng địa phương.
“Trước hết, Trung ương nên cấp bù kinh phí cho địa phương để các địa phương đặt hàng, giao nhiệm vụ nhằm xác định chỉ tiêu phù hợp theo ngành đào tạo, gắn giữa nhu cầu sử dụng với việc giao nhiệm vụ đào tạo.
Đồng thời, cần quy định rõ ràng đơn vị thu hồi kinh phí hỗ trợ nếu sinh viên sư phạm tốt nghiệp không làm việc trong lĩnh giáo dục và có sự cam kết giữa sinh viên với Ủy ban nhân dân các tỉnh khi đặt hàng hoặc giao nhiệm vụ để sinh viên sau tốt nghiệp sẽ phục vụ cho địa phương đó.
Cùng với đó, việc điều chỉnh, bổ sung quy định khi chi trả kinh phí hỗ trợ học tập và học phí cho sinh viên đào tạo sư phạm cần căn cứ kết quả học tập từ loại trung bình và rèn luyện từ loại tốt trở lên cũng cần được chú trọng.
Bên cạnh đó, cần sửa đổi, bổ sung quy định về tuyển dụng viên chức lĩnh vực giáo dục hoặc hướng dẫn về công tác tuyển dụng để sử dụng được đội ngũ sinh viên sau khi tốt nghiệp. Ngoài ra, cần sửa đổi, điều chỉnh thay thế việc đấu thầu bằng việc giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng để lựa chọn được cơ sở đào tạo phù hợp và bổ sung quy định có thể đào tạo theo nhu cầu của người học và từng đơn vị”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Dũng bày tỏ.