Cuối năm 2024, Nguyễn Quỳnh Giang (24 tuổi), sinh viên năm cuối ngành Y khoa, Trường Đại học Khoa học Sức khỏe - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh là 1 trong 20 người nhận giải thưởng nữ sinh Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2024, do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh chủ trì phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức. Đây là giải thường nhằm tuyên dương những nữ sinh viên có thành tích học tập, nghiên cứu xuất sắc trong lĩnh vực khoa học công nghệ đặc thù; góp phần đào tạo nguồn cán bộ khoa học công nghệ nữ chất lượng cao cho đất nước.
Trước đó, Quỳnh Giang cũng sở hữu chuỗi thành tích ấn tượng khi tham gia nghiên cứu khoa học như: giải Nhất giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ 24 năm 2022; giải Nhất giải thưởng Khoa học Công nghệ dành cho sinh viên trong các cơ sở giáo dục đại học năm 2023; nhận 2 huy hiệu Tuổi trẻ sáng tạo năm 2023 do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trao tặng.
Thử thách bản thân với đề tài ít người nghiên cứu
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Quỳnh Giang cho biết hành trình nghiên cứu của mình xuất phát từ mong muốn được đóng góp cho lĩnh vực y khoa.
"Khi nghe tin Tiến sĩ Bùi Chí Bảo - giảng viên khoa Y của Trường Đại học Khoa học Sức khỏe - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tuyển sinh viên để hướng dẫn tôi đã đăng ký ứng tuyển. Lúc đó, bản thân tôi chưa có hình dung cụ thể về việc nghiên cứu khoa học là như thế nào, tuy nhiên tôi rất mong muốn được thử sức và hy vọng có thể đóng góp được gì đó với lĩnh vực y khoa. Vì thế, tôi đã không chần chừ mà gửi đơn ứng tuyển, may mắn được thầy Bảo nhận vào làm nghiên cứu.
Quá trình tìm đề tài nghiên cứu, tôi được thầy hướng dẫn rất kỹ lưỡng, tận tình. Vì hướng nghiên cứu của thầy tập trung vào lĩnh vực Thần kinh và Nhi khoa, nên các tài liệu mà tôi tìm kiếm trong quá trình đó đều xoay quanh lĩnh vực này. Sau một khoảng thời gian, cả hai thầy trò cùng phân tích, đưa ra định hướng, tôi đã lựa chọn đề tài nghiên cứu là sự biến tính collagen trong mô khối u nguyên bào thần kinh trẻ em".
Chia sẻ về lý do lựa chọn đề tài đặc biệt này, nữ sinh cho hay: "Khi tìm hiểu về các loại u thần kinh ở trẻ em và bệnh động kinh, tôi bắt đầu phát hiện ra những vấn đề liên quan đến u nguyên bào thần kinh. Sau khi đề xuất với thầy Bảo, đề tài được chia nhỏ theo nhiều hướng để dần tìm ra phương pháp nghiên cứu phù hợp.
Qua tìm hiểu của bản thân, tôi được biết căn bệnh u thần kinh ở trẻ em là một căn bệnh có tỷ lệ điều trị thành công rất thấp, đặc biệt là ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Đề tài nghiên cứu của tôi đã đi sâu vào việc so sánh công nghệ cắt hủy nhiệt nóng và lạnh, cũng như sự biến tính của collagen trong việc điều trị căn bệnh này. Cụ thể, phương pháp này sẽ thực hiện laser khối u, các bề mặt xung quanh khối u, nhờ sự biến tính của collagen trong khối u sẽ ngăn chặn quá trình tăng trưởng, phát triển và di căn của khối u đó.
Nghiên cứu đã có kết luận rằng sự biến tính của collagen trong vi môi trường khối u sẽ ảnh hưởng đến một số con đường tín hiệu và sự phát triển của khối u nguyên bào thần kinh. Việc cắt hủy nhiệt nóng sẽ làm biến tính collagen trên mô khối u, từ đó có thể giảm sự cứng, giảm sự di căn và phát triển của mô hình khối u".
Nữ sinh 24 tuổi bày tỏ, một phần lý do lựa chọn đề tài về u nguyên bào thần kinh ở trẻ em đến từ việc có ít người làm nghiên cứu về đề tài này.
"Trước đó, việc áp dụng cắt hủy bằng laser trên u nguyên bào thần kinh là một vấn đề mà ít người nghiên cứu. Vì thế tôi lại càng có thêm quyết tâm nhiều hơn với hướng đi này. Đây là thử thách bản thân tôi muốn chinh phục, mong muốn tìm ra phương pháp phẫu thuật mới, sử dụng laser nhiệt để điều trị những khối u có kích thước nhỏ, nhưng khó cắt bỏ bằng phương pháp truyền thống. Việc phát triển phương pháp laser khối u không chỉ mở ra hy vọng nâng cao hiệu quả điều trị, mà còn giảm gánh nặng về mặt y tế và kinh tế cho bệnh nhân.
Hiện tại, tôi đang tập trung tìm hiểu mở rộng hướng nghiên cứu, đặc biệt là vấn đề về hệ miễn dịch trong vi môi trường khối u. Nếu đề tài được tiếp tục phát triển, tôi hy vọng có thể hình thành một phương pháp tối ưu để ứng dụng vào thực tế điều trị bệnh".
Trong quá trình làm việc tại phòng thí nghiệm Quỳnh Giang đã học hỏi được nhiều kiến thức về việc phân tích số liệu, tính toán xác suất thống kê. Theo Giang, đây là phần khó nhất trong tổng thể quá trình nghiên cứu.
"Đây là phần khó khăn nhất đối với tôi, có khoảng thời gian tôi đã phải cố gắng rất nhiều để đọc, nghiền ngẫm các số liệu liên tục từ sáng đến đêm. Nhiều tháng trời, tôi chỉ có vỏn vẹn 3 - 4 tiếng để nghỉ ngơi, thời gian còn lại dành để học tập và làm nghiên cứu.
Các thí nghiệm liên quan đến collagen đều là những thí nghiệm có kỹ thuật cao. Tuy ít kinh nghiệm và lần đầu làm nghiên cứu nhưng tôi được tạo điều kiện thuận lợi để học hỏi, tiến bộ từng ngày. Với tôi việc luôn giữ được sự tò mò, ham học hỏi là chìa khóa để kết nối với công việc nghiên cứu, vốn bị coi là rất khô khan, phức tạp", nữ sinh bày tỏ.
Nghiên cứu khoa học là một quá trình liên tục tò mò và đặt câu hỏi
Thời gian đầu làm quen với nghiên cứu khoa học, nữ sinh ngành Y Khoa cảm bản thân bản thân có phần đuối sức khi phải dung nạp lượng kiến thức mới và tích lũy kỹ năng thực hành tại phòng thí nghiệm. Đây là khó khăn nhưng cũng là cơ hội để Giang khám phá nhiều điều mới mẻ.
"Nghiên cứu là điều kiện cần thiết để đào sâu kiến thức, với ngành học của tôi việc làm nghiên cứu sẽ bổ trợ cho công tác nghề nghiệp sau này.
Với tôi, làm nghiên cứu khoa học không hẳn là hoạt động quá vĩ mô, to tát mà đơn giản nằm ở việc bạn liên tục tò mò và đặt ra câu hỏi cho những vấn đề, lĩnh vực mà bản thân quan tâm. Đây chính là tư duy mà bản thân tôi áp dụng trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, khi làm nghiên cứu tôi luôn trân trọng những giá trị mà công việc này mang lại cho bản thân và cộng đồng.
Tôi cũng không phải là tuýp người đọc nhiều, nhưng từ khi làm nghiên cứu tôi vận dụng kỹ năng đặt câu hỏi để kích thích sự tìm tòi ở chính mình, từ đó việc đọc hay phân tích tài liệu trở nên thú vị hơn. Ngoài ra, tối ưu hóa thời gian nghiên cứu cũng là vấn đề mà bản thân tôi cố gắng để trau dồi từ những tiền bối đi trước".
Quỳnh Giang đánh giá bản thân là một người luôn sẵn sàng nắm bắt cơ hội, không ngại thử thách. Vì vậy khi có những cuộc thi phù hợp, nữ sinh sẵn sàng đăng kí tham gia. Với đề tài nghiên cứu phương pháp chữa trị u nguyên bào thần kinh ở trẻ em, Giang đã xuất sắc đạt giải Nhất giải Khoa học và Công nghệ dành cho sinh viên trong các cơ sở giáo dục bậc đại học năm 2023.
"Cuộc thi này do Bộ Giáo dục và Đào tạo kết hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp tổ chức, cũng là cuộc thi để lại trong tôi nhiều kỉ niệm nhất, đánh dấu cột mốc trên hành trình làm nghiên cứu khoa học của tôi.
Thời gian đó, tôi nộp hồ sơ với mục đích tìm đến một sân chơi chuyên nghiệp để học hỏi kinh nghiệm, lắng nghe nhận xét về cách trình bày báo cáo từ hội đồng chấm thi. Đề tài dự thi của tôi cũng còn nhiều thiếu sót và cũng được thầy cô ở trường góp ý sửa đổi. May mắn là sau đó hội đồng chấm thi đã lựa chọn đề tài của tôi vào vòng chung kết. Tôi có cơ hội đến Đại học Đà Nẵng trực tiếp báo cáo, thuyết trình về đề tài của mình", nữ sinh nhớ lại.
Đối với giải thưởng nữ sinh Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2024, Giang cũng nộp hồ sơ với tâm thế thoải mái và không quá áp lực về việc có đạt giải hay không. Với cô gái trẻ, cơ hội chỉ đến một lần:
"Lúc nộp hồ sơ cho giải thưởng nữ sinh Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2024, tôi không kỳ vọng mình sẽ được góp mặt ở top 20, bởi lẽ thời điểm đó có hơn 100 bạn nữ tài năng với hồ sơ "khủng" cũng tham gia ứng tuyển. Tôi tự khích lệ mình rằng thay vì lo lắng tôi nên đổi sang tâm thế cởi mở, sẵn sàng học hỏi. Một lần nữa bất ngờ khi tôi nhận được thông tin mình lọt vào danh sách 20 nữ sinh nhận giải, điều này khiến tôi vô cùng hạnh phúc", Quỳnh Giang chia sẻ.
Cân bằng giữa học tập và nghiên cứu là bài học lớn mà Quỳnh Giang đúc kết được sau khoảng thời gian dài thực hiện 2 hoạt động này.
"Việc cân bằng thời gian là bài học lớn nhất mà tôi đúc rút ra được trong quá trình thực sự làm nghiên cứu. Ban đầu, tôi cũng rơi vào tình trạng nghiên cứu toàn thời gian và lệch nhịp với công việc học hành trên lớp.
Với sinh viên học ngành Y khoa, khối kiến thức học tập trên lớp luôn rất nhiều, cộng thêm với việc làm nghiên cứu khoa học nên thời gian đầu chính bản thân tôi cũng cảm thấy quá tải. Tôi từng lo sợ việc mình bị tập trung về một khía cạnh nhiều sẽ ảnh hưởng đến mảng còn lại. Để phân bổ thời gian cho cả việc học tập và nghiên cứu, tôi chia thời gian cụ thể theo từng ngày trong tuần. Thứ 2/3/4/5 để học tập và những ngày còn lại để làm nghiên cứu. Việc học tập và nghiên cứu sẽ đan xen nhau, giúp tôi không bị xao nhãng nhiệm vụ nào", nữ sinh cho biết.
Thời gian tới, Quỳnh Giang chia sẻ vẫn sẽ tiếp tục theo đuổi đề tài nghiên cứu về u nguyên bào thần kinh ở trẻ em và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Bên cạnh đó, Giang định hướng chuyển sang làm nghiên cứu lâm sàng như: nghiên cứu về triệu chứng học, bệnh học hoặc hiệu quả trong điều trị bệnh,...
Nữ sinh sinh năm 2001 hy vọng rằng những đóng góp mà bản thân đã và đang thực hiện sẽ đóng góp một phần vào việc phát triển nền y học nước nhà, đồng thời khích lệ với những sinh viên khác, đặc biệt là sinh viên nữ tham gia nghiên cứu khoa học.