Đào tạo nhân lực xây dựng nhà máy điện hạt nhân: Yêu cầu cấp thiết giai đoạn mới

25/04/2025 09:05
Lưu Diễm

GDVN - Trường Đại học Xây dựng Hà Nội tích cực tham gia vào quá trình chuẩn bị nguồn lực cho các dự án hạ tầng trọng điểm của đất nước, trong đó có điện hạt nhân.

Nhằm chuẩn bị tốt cho công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như phát triển khoa học công nghệ phục vụ xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam, là cơ sở giáo dục trọng điểm trong lĩnh vực Kiến trúc và Xây dựng, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học về "Xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam" ngày 24/4.

Tới tham dự hội thảo có các lãnh đạo, đại diện của Bộ Xây dựng; Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Công thương; Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội; Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN); Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN); Hội Bê tông Việt Nam; Hội chuyên ngành điện hạt nhân tại Pháp và Châu Âu; các Viện nghiên cứu (Viện Năng lượng, Viện Năng lượng Nguyên tử, Viện Khoa học công nghệ Xây dựng, Viện Vật liệu Xây dựng,...); các doanh nghiệp (Vinaconex, Đèo Cả, Coninco, IBST, CCU, Hòa Bình, Cotecons, Newtecons, Ricons, Fecon,...); các chuyên gia trong và ngoài nước;...

Về phía Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, có sự tham gia của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Xuân Anh - Chủ tịch Hội đồng trường; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Tùng - Hiệu trưởng nhà trường; Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Giang - Phó Hiệu trưởng nhà trường; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Phú Doanh - Phó Hiệu trưởng nhà trường; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thanh Tùng - Phó Hiệu trưởng nhà trường; và đại diện của các phòng, ban chức năng, khoa đào tạo, cán bộ, giảng viên và viên chức nhà trường.

DSC09096.JPG
Hội thảo có sự tham gia của nhiều lãnh đạo, đại diện từ các cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị chức năng, doanh nghiệp và chuyên gia khoa học. Ảnh: Lưu Diễm.

Từng bước xây dựng và hoàn thiện tiến trình phát triển điện hạt nhân

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Tùng - Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng Hà Nội nhấn mạnh: “Trong bối cảnh hiện nay, Chính phủ đã khởi động Chương trình điện hạt nhân - một chiến lược quan trọng nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Với vai trò là cơ sở đào tạo trọng điểm trong lĩnh vực Kiến trúc và Xây dựng, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của mình trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy nghiên cứu khoa học nhằm đồng hành phát triển năng lượng điện hạt nhân cùng đất nước”.

DSC09088.JPG
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Tùng - Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng Hà Nội phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: Lưu Diễm.

Tại chương trình hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Minh Hà đánh giá cao vai trò chủ động của Trường Đại học Xây dựng Hà Nội - một đơn vị đào tạo, khoa học công nghệ đầu ngành trong lĩnh vực kỹ thuật xây dựng, đã tích cực tham gia vào quá trình chuẩn bị nguồn lực cho các dự án hạ tầng trọng điểm của đất nước, trong đó có điện hạt nhân. Nhà trường cần tiếp tục phát huy thế mạnh trong đào tạo kỹ sư, chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng công trình công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật phức tạp, đặc biệt là các công trình đòi hỏi tiêu chuẩn an toàn và độ chính xác cao như nhà máy điện hạt nhân.

Điện hạt nhân là một trong những giải pháp chiến lược để đảm bảo an ninh năng lượng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường trong dài hạn. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng tiếp nhận và chuyển giao công nghệ, tiến tới nội địa hóa và làm chủ hoàn toàn công nghệ là yếu tố then chốt, quyết định sự thành bại của chiến lược này.

DSC09101.JPG
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Minh Hà đánh giá cao vai trò chủ động của Trường Đại học Xây dựng Hà Nội. Ảnh: Lưu Diễm.

Các ý kiến tại hội ý đánh giá nhà máy điện hạt nhân là công trình đặc biệt, không chỉ ý nghĩa về mặt kinh tế xã hội; mức độ phức tạp, tốn kém trong xây lắp mà còn yêu cầu đặc biệt về an toàn trong khai thác vận hành. Bên cạnh hạng mục lò hạt nhân và thiết bị phụ trợ được ví như "trái tim" của nhà máy, chiếm khoảng 30-40% tổng chi phí, thường do các hãng cung cấp công nghệ nổi tiếng trên thế giới đảm nhận; hạng mục về xây dựng kết cấu công trình chịu phóng xạ và hạ tầng kỹ thuật phụ trợ cũng rất quan trọng và chiếm khoảng 35-45% tổng chi phí. Nhìn chung các hạng mục của ngành xây dựng có tiềm năng lớn trong việc tiến tới tự chủ, nội địa hóa sử dụng nguồn lực con người và vật liệu trong nước nếu được sự quan tâm đào tạo nhân lực chất lượng cao và nghiên cứu chuyển giao.

Tiến sĩ Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội phát biểu tại hội thảo. Ảnh: HUCE.
Tiến sĩ Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội phát biểu tại hội thảo. Ảnh: HUCE.

Phát biểu tại hội thảo, Tiến sĩ Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đánh giá cao công tác tổ chức và chất lượng hội thảo, hoan nghênh Trường Đại học Xây dựng Hà Nội đã sớm chủ động tham gia đồng hành xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam. Chặng đường trước mắt còn nhiều khó khăn, đề nghị các bên liên quan cùng nhau tháo gỡ, tăng cường đào tạo nhân lực chất lượng cao, từng bước tiến tới làm chủ công nghệ để về đích công trình theo kế hoạch của Quốc hội, Chính phủ.

Giải mã “cơn khát” về nhân lực xây dựng nhà máy điện hạt nhân

Chia sẻ về sự cần thiết của chương trình đào tạo nguồn nhân lực phục vụ xây dựng nhà máy điện hạt nhân và công trình đặc biệt, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thái Hoàn (Phó trưởng Phòng Quản lý Đào tạo – Trường Đại học Xây dựng Hà Nội), trong bối cảnh hiện nay, nhu cầu tiêu thụ năng lượng sạch và ổn định đang gia tăng. Xu hướng điện hạt nhân là một trong những giải pháp tiềm năng giúp đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 (COP26). Ngày càng nhiều quốc gia tham gia vào sân chơi điện hạt nhân bởi vai trò của nó trong các trung tâm dữ liệu và AI…

Có thể thấy, nhân lực phục vụ xây dựng và vận hành nhà máy điện hạt nhân có nhu cầu lớn. Tuy nhiên, hiện nay chưa có chương trình đào tạo chuyên sâu về xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam.

DSC09104.JPG
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thái Hoàn - Phó trưởng Phòng Quản lý Đào tạo, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội nhấn mạnh về sự cần thiết của nguồn nhân lực xây dựng nhà máy điện hạt nhân và công trình đặc biệt. Ảnh: Lưu Diễm.

Trong khi đó, vai trò của kỹ sư xây dựng trong dự án nhà máy điện hạt nhân vô cùng quan trọng. Nguồn nhân lực này góp phần thiết kế và xây dựng các công trình chuyên biệt; ứng dụng vật liệu và công nghệ thi công đặc thù; triển khai các công nghệ thi công tiên tiến đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế; hỗ trợ vận hành, xử lý sự cố và bảo trì công trình liên quan đến kết cấu hoặc nền móng trong suốt vòng đời dự án;...

Chính vì vậy, việc xây dựng chương trình đào tạo Kỹ thuật xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội là rất cần thiết và phù hợp. Bởi lẽ, cơ sở giáo dục có truyền thống đào tạo ngành xây dựng uy tín, chất lượng; có đội ngũ chuyên gia, giảng viên mạnh trong các lĩnh vực kết cấu, thi công, địa kỹ thuật; liên kết hợp tác với nhiều tổ chức quốc tế trong đào tạo và nghiên cứu; có thông tin về việc chuẩn bị triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

DSC09100.JPG
Toàn cảnh hội thảo khoa học. Ảnh: Lưu Diễm.

Việc xây dựng các chương trình đào tạo Kỹ thuật xây dựng nhà máy điện hạt nhân và công trình đặc biệt có mục tiêu nhằm bổ sung nhanh kiến thức chuyên sâu cho kỹ sư và cán bộ kỹ thuật hiện hành; kết nối giữa nhà trường - doanh nghiệp - nhu cầu xã hội; đáp ứng yêu cầu nhân lực cho các dự án trọng điểm, có yêu cầu kỹ thuật cao; và tạo nguồn chuyên gia dự phòng, bổ sung cho lực lượng kỹ sư nòng cốt cho đất nước.

97e2188471d0c38e9ac1.jpg
Các đại biểu tham dự hội thảo khoa học. Ảnh: HUCE.

Định hướng xây dựng khung chương trình đào tạo Kỹ thuật xây dựng công trình đặc biệt bao gồm 60 tín chỉ kiến thức chuyên sâu, đặc thù với thời gian đào tạo là 1,5 năm đối với cử nhân/kỹ sư ngành Kỹ thuật xây dựng và 2 năm đối với cử nhân/kỹ sư ngành khác cần bổ sung một số học phần chuyển đổi.

Tại hội thảo, nhiều tham luận từ các đơn vị chức năng, chuyên gia nghiên cứu, nhà khoa học cũng được trình bày, tập trung vào các vấn đề then chốt về xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam như:

Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng và một số nhiệm vụ nghiên cứu phục vụ phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam” (Tiến sĩ Lê Minh Long - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng);

“Xây dựng công trình nhà máy điện hạt nhân theo công nghệ Liên bang Nga” (Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bạch Đình Thiên -Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Vật liệu xây dựng nhiệt đới, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội);

"Nhà máy điện hạt nhân và các vấn đề môi trường" (Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Việt Anh - Viện trưởng Viện khoa học và Kỹ thuật Môi trường, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội);

"Chiến lược định hướng điện hạt nhân tại Pháp và Châu Âu & Khả năng đóng góp về đào tạo nhân lực hạt nhân" (Đại diện Mạng lưới Chuyên môn hạt nhân Việt Nam tại Pháp và Châu Âu - VietNuc);...
Lưu Diễm