Thạc sĩ Nguyễn Thị Kiều - Giáo viên môn Tin học, Trường Trung học phổ thông Chuyên Lê Quý Đôn (tỉnh Bình Định) đánh giá việc đưa môn Tin học vào kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và xét tuyển đại học từ năm 2025 là một quyết sách hoàn toàn phù hợp trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay.
Trong thời đại công nghệ số, Tin học không còn là kỹ năng lựa chọn mà đã trở thành năng lực thiết yếu. Quyết sách mới không chỉ tạo cơ hội cho học sinh thể hiện năng lực Tin học trong kỳ thi quan trọng nhất bậc phổ thông, mà còn góp phần làm rõ vai trò của Tin học như một công cụ phát triển tư duy thời đại mới.
Học sinh cần nắm chắc cấu trúc bài thi
Theo cô Nguyễn Thị Kiều, cấu trúc đề thi tốt nghiệp môn Tin học năm 2025 có tính phân hóa hợp lý, phản ánh đầy đủ các yêu cầu về năng lực theo định hướng của chương trình mới.
"Cấu trúc đề thi gồm 2 phần: 24 câu trắc nghiệm dạng nhiều lựa chọn và 4 câu (16 mệnh đề) dạng đúng/sai, thể hiện trọng tâm 3 năng lực thành phần NLa, NLb, NLc (năng lực a, năng lực b, năng lực c).
Đề gồm hai phần chính. Phần I gồm 24 câu hỏi trắc nghiệm khách quan, mỗi câu hỏi có 4 phương án trả lời. Phần II gồm 4 câu hỏi tình huống, mỗi câu hỏi có 4 mệnh đề, yêu cầu học sinh xác định mệnh đề đúng hoặc sai. Phần này đòi hỏi học sinh vận dụng tư duy phân tích, phản biện và hiểu bản chất vấn đề ở mức độ phù hợp với bậc học.
Đề thi có phần riêng dành cho học sinh theo định hướng Khoa học máy tính và Tin học ứng dụng. Thời gian làm bài là 50 phút. Tôi đánh giá đây là cấu trúc hợp lý, có tính phân hóa và phản ánh đúng năng lực cần có của học sinh được thể hiện mức độ như trong chương trình mới", cô Kiều nhận định.
Nữ nhà giáo cho hay, với cấu trúc như vậy, học sinh học đúng theo chương trình Tin học 2018 và có sự chuẩn bị chu đáo, ôn tập sâu thì việc đạt từ điểm khá trở lên là hoàn toàn trong tầm tay. Tuy nhiên, để đạt kết quả tốt, các thí sinh cần tập trung luyện đề đều đặn, kết hợp nắm vững kiến thức và kỹ năng làm bài.
Bên cạnh đó, cô Kiều lưu ý, việc nghiên cứu kỹ lưỡng đề tham khảo mà Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố là điều bắt buộc. Học sinh chọn Tin học là môn tự chọn cần quan sát cách đề xây dựng câu hỏi, mức độ yêu cầu, cách diễn đạt, từ đó xây dựng chiến lược ôn tập phù hợp, tránh học tủ, học lệch.
Đặc biệt khi kỳ thi cận kề, chỉ còn khoảng 2 tuần để ôn tập, học sinh cần lưu ý kỹ dạng câu hỏi đúng/sai - một dạng yêu cầu đọc hiểu cao, khi mỗi câu đều có một “bối cảnh có ý nghĩa” mở đầu làm cơ sở để trả lời 4 lệnh hỏi nhỏ bên trong.
"Thí sinh phải đọc kỹ phần bối cảnh, kết hợp kiến thức đã học từ các bài liên quan để trả lời chính xác. Ngoài ra, các em cũng cần luyện tập kỹ năng thi như phân bổ thời gian làm bài, giữ tinh thần ổn định, làm quen áp lực phòng thi. Tâm lý vững vàng sẽ là lợi thế lớn trong kỳ thi này, nhất là trong năm đầu tiên có môn Tin học trong tổ hợp xét tuyển đại học", nữ giáo viên chia sẻ.
Cô Kiều cũng nhấn mạnh: dù áp lực là điều không tránh khỏi, nhưng đây cũng là cơ hội để học sinh khẳng định bản thân và bước đầu định hình rõ hướng đi nghề nghiệp trong tương lai. Điều quan trọng nhất là hãy tin tưởng vào những gì mình đã học, học đến đâu chắc đến đó, giữ gìn sức khỏe thật tốt để học và thi hiệu quả.
Về mặt nội dung ôn tập, cô Nguyễn Thị Kiều khuyên học sinh cần xác định rõ các chủ đề trọng tâm trong chương trình, đặc biệt là ở lớp 12 - nơi tập trung phần lớn nội dung kiến thức có trong đề thi. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là kiến thức lớp 10 và 11 có thể bỏ qua. Một số chủ đề ở hai khối này có thể xuất hiện trong đề thi, đặc biệt là những phần có thời lượng giảng dạy lớn và mang tính nền tảng, như Lập trình, Kỹ thuật lập trình hay Cơ sở dữ liệu. Dù tỷ trọng câu hỏi từ lớp 10 và 11 không nhiều, nhưng nếu rơi vào phần quan trọng sẽ chiếm điểm số không nhỏ, ảnh hưởng đến kết quả chung.
Bám sát chương trình và làm bài có "chiến lược"
Thầy Mai Hồng Kiên - Tổ phó Tổ chuyên môn Toán - Tin, Trường Trung học phổ thông Chuyên Lào Cai (tỉnh Lào Cai) nhận định, số lượng câu hỏi (tổng 28 câu) trong 50 phút là hợp lý, trung bình khoảng 1 phút 45 giây cho mỗi câu.
"Việc kết hợp trắc nghiệm và câu đúng/sai cho thấy nỗ lực làm đa dạng hình thức kiểm tra, phù hợp với xu hướng đánh giá năng lực, chứ không chỉ kiểm tra ghi nhớ máy móc. Với 24 câu trắc nghiệm khách quan và 4 câu dạng đúng/sai, đề thi cân đối giữa độ phủ kiến thức và khả năng tư duy logic của học sinh.
Câu hỏi được thiết kế để kiểm tra kiến thức, kỹ năng thực hành và tư duy logic, không đơn thuần là hỏi lý thuyết khô cứng. Về phần câu đúng/sai (4 câu) gồm phần chung và phần lựa chọn của học sinh theo hai định hướng (Tin học ứng dụng hoặc Khoa học máy tính), đây là một hình thức mới so với đề thi truyền thống của các năm trước, góp phần đánh giá chính xác mức độ hiểu bản chất của học sinh", thầy Kiên cho hay.
Thầy Mai Hồng Kiên - Tổ phó Tổ chuyên môn Toán - Tin, Trường Trung học phổ thông Chuyên Lào Cai (tỉnh Lào Cai). Ảnh: Website Trường.
Thầy Kiên cũng lưu ý, học sinh cần bám sát chương trình học và làm bài có "chiến lược" cụ thể, đặc biệt khi làm phần phân tích câu đúng hoặc sai, bởi nội dung này sẽ đòi hỏi sự hiểu sâu chứ không chỉ đoán mò.
"Một số kiến thức có thể xuất hiện trong phần đúng/sai như: Phân biệt khái niệm (ví dụ: IP tĩnh/IP động, website/webpage); Đánh giá tình huống (ví dụ: có nên chia sẻ mật khẩu qua email không?); Câu lệnh trong ngôn ngữ lập trình (cú pháp đúng hay sai, ý nghĩa, nội dung, kết quả của đoạn câu lệnh); Câu hỏi về thiết kế cơ sở dữ liệu...
Dạng đúng/sai sẽ không có tính chất bẫy, tuy vậy, mệnh đề đúng/sai thường chỉ sai 1 chi tiết nhỏ (ví dụ: khái niệm bị đảo ngược, thiếu điều kiện trong thuật toán), dễ gây nhầm lẫn nếu học sinh học vẹt hoặc không đọc kỹ đề,
Về nội dung kiến thức, dựa trên đề thi tham khảo, tôi cho rằng đề thi thật cũng sẽ phù hợp với chương trình Tin học 12 theo Chương trình 2018, đặc biệt là các chủ đề như: Mạng máy tính, An toàn thông tin, Thiết kế web, Cơ sở dữ liệu, Giải quyết vấn đề với ngôn ngữ lập trình", thầy Kiên chia sẻ.
Đề bao quát các kiến thức cơ bản của Tin học 12. Đặc biệt có một số câu liên quan tới các thẻ HTML và Ngôn ngữ định dạng (CSS). Theo thầy Kiên, học sinh cần ôn kỹ cấu trúc cơ bản của trang HTML, liên kết, hình ảnh, danh sách, bảng, biểu mẫu.
Phần CSS cần ôn: Cách nhúng CSS, cú pháp CSS cơ bản, các thuộc tính thông dụng, áp dụng CSS cho thẻ HTML cụ thể...
Bên cạnh đó, chú ý một số nội dung như tạo bảng tổng hợp các thẻ HTML và thuộc tính CSS thường dùng, học sinh thực hành viết đoạn mã ngắn và dự đoán kết quả hiển thị, luyện tập dạng “đọc - đoán - chọn đúng/sai” với đoạn mã HTML/CSS, phân tích lỗi thường gặp (ví dụ: viết sai tên thẻ, thiếu dấu ngoặc nhọn {}, hoặc sai dấu chấm phẩy ; trong CSS).
Để đạt điểm cao từ 8 trở lên trong kỳ thi môn Tin học năm nay, thầy Mai Hồng Kiên cho biết, học sinh cần nắm vững kiến thức nền tảng và lý thuyết, tạo lập tâm lý "đúng" quan trọng hơn "nhanh", rèn kỹ năng đọc đề và phân tích nhanh, luyện giải đề thi thử, đặc biệt phải biết quản lý thời gian.
Thí sinh cần giữ tâm lý vững vàng trong phòng thi. Nếu gặp câu khó, các em tạm bỏ qua và quay lại sau. Học sinh cũng tránh học tủ, vì đề thi phủ rộng kiến thức. Để đạt 8+ môn Tin học, thí sinh sẽ phải học chắc, luyện đề nhiều, tư duy logic và cẩn thận. Nếu chỉ học vẹt hoặc làm bài theo cảm tính, rất dễ mất điểm ở các câu đòi hỏi suy luận sâu", vị nhà giáo dặn dò.
Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025 là năm đầu tiên môn Tin học có trong tổ hợp xét tuyển đại học, nhiều học sinh có thể cảm thấy áp lực. Dành lời khuyên cho học sinh, thầy Kiên chia sẻ: "Kỳ thi đang rất cận kề, trong những ngày cuối này, các em học sinh nên làm đề tham khảo của Bộ Giáo dục và Đạo tạo để quen cấu trúc, tốc độ làm bài, canh thời gian khoảng 2 phút/câu. Ngoài ra, các em phải có chiến lược cụ thể khi đi thi, ví dụ như tập trung vào câu dễ trước, đảm bảo "chắc điểm" trước khi làm câu khó. Khi đã hoàn thiện, hãy dành 5 - 10 phút cuối để kiểm tra lại đáp án và nhớ rằng, bình tĩnh, tự tin bước vào phòng thi sẽ đem lại tinh thần tốt nhất".