Dự thảo Luật Nhà giáo đang được Quốc hội thảo luận và dự kiến thông qua trong thời gian tới nhận được sự quan tâm của dư luận, giáo viên cả nước, kỳ vọng tăng vai trò, vị thế của nhà giáo.
Dự kiến lương nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp
Tại khoản 1 Điều 25 dự thảo Luật Nhà giáo dự kiến về tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo được quy định như sau:
Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp;
Phụ cấp ưu đãi nghề và các phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc, theo vùng theo quy định của pháp luật;
Nhà giáo cấp học mầm non; nhà giáo công tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; nhà giáo dạy trường chuyên biệt; nhà giáo thực hiện giáo dục hòa nhập; nhà giáo ở một số ngành, nghề đặc thù được hưởng chế độ tiền lương và phụ cấp cao hơn so với nhà giáo làm việc trong điều kiện bình thường.
Như vậy, đến thời điểm này sau nhiều lần sửa đổi, dự thảo Luật Nhà giáo tiếp tục giữ nguyên quy định dự kiến nhà giáo được ưu tiên xếp lương cao nhất trong thang bảng lương hành chính sự nghiệp, có nghĩa là nếu dự thảo Luật Nhà giáo được thông qua và có hiệu lực thì nhà giáo sẽ được hưởng lương ưu tiên xếp cao nhất trong bảng lương hành chính sự nghiệp.
Hiện nay, giáo viên được trả lương theo hạng chức danh nghề nghiệp hạng I, II, III và theo các loại A0, A1, A2, A3 với hệ số lương từng loại như sau: Loại A0 (hệ số lương 2,1 - 4,89), loại A1 (hệ số lương 2,34 - 4,98), loại A2 (gồm loại A2.1 hệ số lương 4,4 - 6,78 và loại A2.2 hệ số lương 4,0 - 6,38) và loại A3 ( gồm loại A3.1 có hệ số lương 6,2 - 8,0 và loại A3.2 có hệ số lương 5,75 - 7,55).
Sắp tới, sau khi được thông qua, Chính phủ và các cơ quan liên quan sẽ có quy định cụ thể về việc này để đảm bảo lương nhà giáo sẽ được ưu tiên xếp cao nhất trong thang lương hành chính sự nghiệp.
Dự kiến sẽ có nhiều chính sách ưu đãi, phụ cấp, hỗ trợ cho nhà giáo
Theo dự thảo ngoài lương nhà giáo còn được hưởng các khoản phụ cấp đặc thù như: Nhà giáo công tác ở các ngành, nghề có chế độ đặc thù thì được hưởng chế độ đặc thù theo quy định và chỉ được hưởng ở một mức cao nhất nếu chính sách đó trùng với chính sách dành cho nhà giáo.
Về phụ cấp thâm niên tại khoản 2 Điều 46. Quy định chuyển tiếp dự kiến:
“2. Nhà giáo tiếp tục được hưởng phụ cấp thâm niên nhà giáo cho đến khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang nhân dân và người lao động trong doanh nghiệp.”
Về các chính sách hỗ trợ được dự kiến quy định tại Điều 26. Chính sách hỗ trợ nhà giáo gồm các khoản sau:
Chế độ trợ cấp theo tính chất công việc, theo vùng;
Hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng;
Hỗ trợ chăm sóc sức khỏe định kỳ, chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp;
Phụ cấp lưu động đối với nhà giáo làm công tác xóa mù chữ, phổ cập giáo dục, biệt phái, dạy tăng cường, dạy liên trường, dạy ở các điểm trường;
Các chính sách hỗ trợ khác cho nhà giáo.
Ngoài chính sách chung quy định trên, nhà giáo công tác vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; nhà giáo dạy trường chuyên biệt; nhà giáo dạy giáo dục hòa nhập; nhà giáo dạy tiếng dân tộc thiểu số; nhà giáo dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh người dân tộc thiểu số; nhà giáo dạy các môn năng khiếu, nghệ thuật được hưởng một số chính sách hỗ trợ trong số các chính sách sau:
Được thuê nhà ở công vụ theo quy định của pháp luật về nhà ở hoặc được bảo đảm chỗ ở tập thể khi đến công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;. Trường hợp không bố trí được chỗ ở tập thể hoặc nhà ở công vụ thì nhà giáo được hỗ trợ tiền thuê nhà ở theo mức hỗ trợ thuê nhà ở công vụ theo quy định;
Được hỗ trợ thanh toán tiền tàu xe trong thời gian làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định;
Chế độ phụ cấp, trợ cấp tùy theo đối tượng.
Ngoài các chính sách hỗ trợ quy định tại Điều này, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập được hưởng các chính sách hỗ trợ đối với viên chức và các chính sách hỗ trợ khác nếu có.
Địa phương, cơ sở giáo dục có các chính sách hỗ trợ nhà giáo bảo đảm cuộc sống, phát triển nghề nghiệp phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, cơ sở giáo dục.
Nhiều dự kiến về chính sách thu hút, trọng dụng nhà giáo
Tại Điều 27 dự thảo Luật Nhà giáo dự kiến có nhiều chính sách thu hút, trọng dụng đối với nhà giáo như sau:
Về đối tượng hưởng chính sách thu hút, trọng dụng gồm:
Người có trình độ cao, người có tài năng, người có năng khiếu đặc biệt, người có kỹ năng nghề cao;
Người đến làm việc tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;
Nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, nghiên cứu khoa học trong một số lĩnh vực trọng yếu, thiết yếu theo nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Chính sách thu hút, trọng dụng bao gồm ưu tiên trong tuyển dụng, tiếp nhận; tiền lương, phụ cấp; đào tạo, bồi dưỡng; quy hoạch, bổ nhiệm; điều kiện làm việc, trang thiết bị làm việc; phúc lợi và các chính sách khác theo quy định của pháp luật.
Địa phương, cơ sở giáo dục có các chính sách thu hút, trọng dụng đối với nhà giáo phù hợp với điều kiện thực tiễn và nguồn tài chính của địa phương, cơ sở giáo dục.
Dự kiến giáo viên mầm non được ưu tiên nghỉ trước 5 năm nếu có nguyện vọng
Tại Điều 28. Chế độ nghỉ hưu đối với nhà giáo
Tuổi nghỉ hưu của nhà giáo thực hiện theo quy định của Bộ luật Lao động và các quy định của pháp luật có liên quan, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
Nhà giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non nếu có nguyện vọng thì có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện bình thường nhưng không quá 05 tuổi. Trường hợp có đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên thì không giảm tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.
Đối với quy định này là hợp lý, giáo viên công tác ở bậc mầm non nếu có nguyện vọng sẽ được nghỉ hưu sớm tối đa 05 năm, nếu được thông qua, từ năm 2026, giáo viên mầm non có thể nghỉ hưu ở 52 tuổi và đến năm 2035, giáo viên mầm non có thể nghỉ hưu ở 57 tuổi nếu có nguyện vọng.
Đối với bậc mầm non quy định tuổi nghỉ hưu có thể nghỉ trước 5 năm là hợp lý, nhưng đối với giáo viên tiểu học, trung học cơ sở cũng vất vả không kém, đặc thù lao động trí óc kết hợp hướng dẫn, rèn luyện và trải nghiệm cho học sinh nhiều nên cần có một số ưu đãi về tuổi nghỉ hưu. Nên góp ý điều này, người viết đề xuất xem xét bổ sung quy định giáo viên tiểu học, trung học cơ sở có thể nghỉ hưu trước 3 năm nếu có nguyện vọng, giáo viên nào còn sức khỏe thì có thể tiếp tục công tác đến tuổi nghỉ hưu theo Luật Lao động và hưởng lương cao hơn.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.