Trong bối cảnh ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang dịch chuyển trọng tâm sang các nước Đông Nam Á, Việt Nam trở thành điểm đến thu hút đầu tư hàng tỷ USD từ các nhà sản xuất chip bán dẫn như Intel, Amkor Technology (Mỹ), Hana Micron Vina (Hàn Quốc), Samsung,...
Sự gia tăng đầu tư vào lĩnh vực bán dẫn đã kéo theo nhu cầu nhân lực bùng nổ. Tuy nhiên, nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này ở Việt Nam vẫn còn thiếu hụt, đặc biệt là nhân lực thuộc khối STEM (Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering), Toán học (Mathematics)).
Việt Nam hiện có khoảng 5.000 kỹ sư bán dẫn (đáp ứng chưa tới 20% nhu cầu thực tế). Dự báo trong 5 năm tới cần thêm khoảng 20.000 lao động, và con số này có thể lên tới 50.000 trong vòng 10 năm
Để bắt nhịp xu thế phát triển và tận dụng tiềm năng của ngành bán dẫn, Việt Nam ưu tiên hàng đầu công tác đào tạo nguồn nhân lực. Vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 1314/QĐ-BGDĐT về Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học, thạc sĩ.
Với vai trò Chủ tịch Hội đồng tư vấn xây dựng chuẩn chương trình này, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình – Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội bày tỏ niềm tin mạnh mẽ rằng: Với chiến lược phát triển dài hạn và đồng bộ, đặc biệt là việc ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cũng như việc ban hành Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn, ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam sẽ vươn lên trở thành điểm sáng trong khu vực và khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ thế giới.
Đáp ứng nhu cầu nhân lực ngành bán dẫn
Là cơ sở đào tạo hàng đầu Việt Nam về lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ, kể từ khi thành lập đến nay, Trường Đại học Công nghệ đã xây dựng và phát triển nhiều chương trình đào tạo đáp ứng yêu cầu cung cấp kiến thức nền tảng quan trọng trong đào tạo, nghiên cứu về lĩnh vực vi mạch và bán dẫn. Nhà trường hiện là một trong số ít cơ sở giáo dục đại học sở hữu hệ thống chương trình đào tạo đa dạng, định hướng chuyên sâu về vi mạch bán dẫn ở cả ba trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ.
Nhà trường đang triển khai 14 ngành đào tạo trình độ đại học, 6 ngành đào tạo trình độ thạc sĩ phục vụ đào tạo nhân lực cho ngành bán dẫn. Các chương trình đào tạo này được thiết kế với chuẩn đầu ra cụ thể, gắn với từng hướng chuyên sâu như: Thiết kế và chế tạo vi mạch tích hợp (Integrated Device Manufacturer - IDM); Thiết kế không xưởng (Fabless Design); Gia công sản xuất vi mạch (Foundry); và Sản xuất thiết bị và công cụ (Tool Manufacturer).
Trong đó, các chương trình đào tạo trong lĩnh vực Điện tử - viễn thông, Kỹ thuật máy tính, Khoa học vật liệu, Vật lý kỹ thuật, Cơ học kỹ thuật, Cơ điện tử, Kỹ thuật Robot,... trang bị kiến thức nền tảng về thiết kế và chế tạo vi mạch tích hợp; các chương trình đào tạo trong lĩnh vực Điện tử - Viễn thông và Kỹ thuật máy tính trang bị kiến thức về hướng Thiết kế không xưởng; lĩnh vực Vật lý kỹ thuật, Vật liệu, Điện tử - viễn thông, Cơ điện tử, Cơ học kỹ thuật,... trang bị kiến thức về hướng gia công sản xuất vi mạch; các chương trình đào tạo trong lĩnh vực Khoa học máy tính, Kỹ thuật máy tính, Công nghệ thông tin, Trí tuệ nhân tạo, Điện tử - viễn thông, Cơ khí, Cơ học kỹ thuật, Kỹ thuật Robot, Cơ điện tử trang bị kiến thức về hướng sản xuất thiết bị và công cụ.
Điểm nhấn trong mùa tuyển sinh năm 2025 là bên cạnh việc nâng cao chất lượng đào tạo, nhà trường mở thêm ngành mới nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về nhân lực bán dẫn. Đây không chỉ là bước đi chiến lược, mà còn thể hiện rõ vai trò tiên phong của Nhà trường trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghệ mũi nhọn. Nổi bật trong số các ngành mới không thể không kể đến một chương trình đào tạo mới như: chương trình đào tạo Công nghệ kỹ thuật điện tử - viễn thông định hướng Thiết kế vi mạch (ngành Công nghệ kỹ thuật Điện tử - Viễn thông); chương trình đào tạo Công nghệ vật liệu và Vi điện tử (ngành Công nghệ vật liệu); chương trình đào tạo Khoa học và kỹ thuật dữ liệu (ngành Khoa học dữ liệu).
Nhận xét về những ngành học mới này, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình nhấn mạnh: “Với chương trình đào tạo Công nghệ kỹ thuật điện tử - viễn thông định hướng Thiết kế vi mạch của nhà trường, sinh viên sẽ được tham gia vào các nhóm nghiên cứu, thiết kế về bán dẫn ngay từ những năm đầu tiên.
Còn với chương trình đào tạo Công nghệ vật liệu và Vi điện tử cung cấp kiến thức liên quan đến vật liệu, công nghệ chế tạo. Cơ hội nghề nghiệp của ngành Công nghệ vật liệu rất cao, sinh viên khi ra trường có thể tham gia vào thị trường lao động các mảng về vật liệu, chế tạo, đóng gói trong bán dẫn. Đây là ba vị trí việc làm chủ đạo trong ngành công nghiệp bán dẫn”.
Từ vai trò then chốt của Tin học trong đào tạo và phát triển ngành bán dẫn, việc đưa môn Tin học vào tổ hợp xét tuyển là xu hướng tất yếu. Năm 2025, Trường Đại học Công nghệ bổ sung các tổ hợp xét tuyển có môn Tin học (tổ hợp X26 - Toán, tiếng Anh, Tin học; tổ hợp X06 - Toán, Vật lý, Tin học) đối với tất cả các ngành, đặc biệt là ngành học liên quan đến bán dẫn.
Việc Trường Đại học Công nghệ lựa chọn môn Tin học vào tổ hợp xét tuyển được đánh giá là bước đi phù hợp với định hướng đào tạo nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn, đồng thời mở rộng cơ hội học tập cho các thí sinh có năng lực và đam mê công nghệ. Từ đó, giúp phát hiện và bồi dưỡng sớm những nhân lực tiềm năng cho các lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là thiết kế vi mạch, lập trình nhúng và trí tuệ nhân tạo trong ngành bán dẫn.
Khẳng định vị thế hàng đầu trong đào tạo nhân lực bán dẫn
Trường Đại học Công nghệ đang khẳng định vị thế tiên phong trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về công nghệ và kỹ thuật, đáp ứng trực tiếp nhu cầu nhân lực ngành bán dẫn. Điều này được thể hiện rất rõ thông qua những kết quả nổi bật của nhà trường ở trong nước và quốc tế thời gian qua.
Nhiều năm liên tiếp, các lĩnh vực của Trường Đại học Công nghệ đều có trong các bảng xếp hạng đại học quốc tế THE, QS.
Năm 2025, Trường Đại học Công nghệ có 4 lĩnh vực được xếp hạng trong bảng xếp hạng đại học thế giới theo lĩnh vực của tổ chức Quacquarelli Symonds (QS WUR by Subject) gồm: Khoa học máy tính và Hệ thống thông tin: xếp hạng 551–600 thế giới; Cơ kỹ thuật, hàng không và chế tạo: xếp hạng 401–450 thế giới; Kỹ thuật điện và điện tử: xếp hạng 401–450 thế giới; Vật lý và Thiên văn học: xếp hạng 601–675 thế giới. Việc xuất hiện trong Bảng xếp hạng QS thế giới đã tiếp tục thể hiện uy tín học thuật, khẳng định đẳng cấp trong đào tạo, nghiên cứu, vị thế hàng đầu Việt Nam, vươn tầm khu vực và quốc tế.
Toàn bộ các chương trình đào tạo trình độ đại học của nhà trường đều đã được kiểm định chất lượng; bảo đảm chuẩn đầu ra và trang bị cho sinh viên tốt nghiệp có đầy đủ năng lực đảm nhiệm các vị trí làm việc trong chuỗi giá trị của ngành công nghiệp bán dẫn. Kết quả này không chỉ khẳng định mạnh mẽ cam kết về chất lượng đào tạo, uy tín và thương hiệu của Trường Đại học Công nghệ trong nước và khu vực Đông Nam Á, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho chiến lược phát triển đến năm 2030 trở thành một trong những trường đại học công nghệ – kỹ thuật hàng đầu châu Á, với tầm nhìn đến năm 2045 có một số lĩnh vực lọt vào top 200 thế giới.
Trường Đại học Công nghệ sẵn sàng về nội lực để triển khai đào tạo hiệu quả nhân lực bán dẫn. Trong đó, điều kiện tiên quyết là hệ thống cơ sở vật chất, công nghệ và học liệu hiện đại. Trường Đại học Công nghệ luôn chú trọng đầu tư đồng bộ hạ tầng phục vụ giảng dạy và học tập, đặc biệt đối với các ngành liên quan đến bán dẫn. Nhà trường hiện có các phòng thí nghiệm đại cương, phòng thực hành điện tử, phòng máy tính, hệ thống hỗ trợ quản lý học tập và giảng dạy chuyên biệt. Ngoài ra, hạ tầng máy tính với cấu hình cao cho phép triển khai các ứng dụng và mô phỏng phức tạp, bảo đảm kết nối cơ sở dữ liệu quốc tế, phục vụ tốt cho hoạt động nghiên cứu chuyên sâu về bán dẫn.
Bên cạnh cơ sở vật chất hiện đại, Trường Đại học Công nghệ xác định việc phát triển đội ngũ giảng viên là một trong những chiến lược trọng tâm nhằm triển khai thành công các chương trình đào tạo phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn. Đội ngũ giảng viên của Nhà trường được đánh giá cao về trình độ chuyên môn, giàu kinh nghiệm trong giảng dạy và nghiên cứu trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ. Đặc biệt, trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, Nhà trường quy tụ được đội ngũ giảng viên có chuyên môn sâu, hiện đang trực tiếp tham gia nhiều dự án nghiên cứu lớn cấp quốc gia, cấp bộ, cũng như các dự án hợp tác với doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Ngoài ra, Trường Đại học Công nghệ cũng chú trọng mời các chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên thỉnh giảng đến từ các trường đại học lớn và uy tín trong nước và quốc tế, cũng như các chuyên gia đang làm việc trong ngành công nghiệp bán dẫn, trực tiếp tham gia giảng dạy và hướng dẫn nghiên cứu cho sinh viên, học viên và nghiên cứu sinh.
Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình khẳng định, phát triển đội ngũ giảng viên không chỉ là nhiệm vụ thường xuyên mà còn là chiến lược then chốt trong đào tạo, nhất là đối với các ngành mũi nhọn như bán dẫn. Với nguồn lực giảng viên chất lượng cao, Trường Đại học Công nghệ tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong xây dựng nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn Việt Nam.
Song song với phát triển nội lực, Trường Đại học Công nghệ đã thiết lập mạng lưới liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp trong và ngoài nước, tiêu biểu như Viettel, VNPT, Samsung, LG,... Đặc biệt, trường đã có nền tảng hợp tác với Samsung Electronics thạc sĩ VNU-Samsung Technology Track ngành Kỹ thuật điện tử (chương trình đào tạo định hướng bán dẫn và vi mạch), bước đi chiến lược để đưa chương trình đào tạo tiệm cận chuẩn quốc tế.
Việc tăng cường hợp tác với các tập đoàn công nghệ hàng đầu, trong đó có những “ông lớn” như Samsung, đã mang lại cho Trường Đại học Công nghệ những cơ hội và giá trị to lớn trong việc triển khai đào tạo và nghiên cứu theo chuẩn quốc tế và tham gia vào chuỗi cung ứng nhân lực toàn cầu, đáp ứng yêu cầu cấp thiết về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực bán dẫn và vi mạch của đất nước và thế giới.