Nằm cách trung tâm huyện Vị Xuyên - Hà Giang trên 30km, xã Kim Thạch được coi là khu vực có vàng sa khoáng. Tuy nhiên, thời gian gần đây, mỗi ngày có vài chục hộ nông dân trong xã rủ nhau đi lật tung từng thửa ruộng, đào khoét với mong ước tìm được vàng để "đổi đời".

Bản Trang, một thôn gần trụ sở xã Kim Thạch, có tới 11 hố đào thủ công dưới ruộng. Tại đây PV đã bắt gặp 2 tốp “thợ vàng” đang hì hục đào, đãi ở những thửa ruộng ven bờ suối. Không ít hố được đào, khoét và đùn lên những đống đá, sỏi trình ình trên mặt ruộng.

Dưới suối, người dân dùng máng gỗ lắc, giật để kiếm vàng, đất bùn từ máng trôi ra quẩn đục cả một đoạn suối. Thấy PV cầm máy ảnh và máy quay, những người đào vàng thì thào... nhà báo đấy. Bởi vậy, khi chúng tôi hỏi bà con đào thế này có biết là vi phạm pháp luật đất đai và tài nguyên môi trường không, một người đàn ông trả lời một cách vô tư: “Khó khăn quá, phải đào để kiếm sống thôi, đào trên ruộng nhà mình chứ có đào ở nhà ai đâu...!”.

Người dân đào vàn tại Bản Khè.

Khi đi sâu vào xã Kim Thạch, PV còn phát hiện tại Bản Thấu, Bản Khò, tình trạng đào đãi vàng trên đất ruộng cũng không kém phần “sôi động”. Với các phương tiện thủ công gồm cuốc, xẻng, xà beng, xô, chậu..., một số hộ dân tại các thôn trên đã đào, bới tại không ít thửa ruộng. Từ đó, đã hình thành nên rất nhiều hố, hầm giữa các mảnh ruộng, có những hố sâu trên 3m.

Vào Bản Khò, dù đã gần 5 giờ chiều, nhưng một nhóm khoảng hơn chục người dân vẫn miệt mài đào, đãi tại một khu ruộng. Thanh niên khỏelàm nhiệm vụ đào, khoét, chuyển đất lên trên cho phụ nữ mang ra bờ suối đãi. Tại một đoạn suối nhỏ bùn đất loang lổ, đục ngầu, tôi gặp một cặp vợ chồng mặt mũi, chân tay lấm lem đang hì hục đãi.

 Chị vợ cho biết: “Chẳng biết làm gì lúc này nên phải đào vàng thôi, con cái đang tuổi ăn học nên cần tiền lắm”. Cặp vợ chồng trên cũng cho biết, vàng cám đãi được mang ra mấy hiệu vàng ở ngoài thành phố Hà Giang để bán...

Một thanh niên đang mải khoét hầm tìm vàng.

Được biết, con suối chảy qua xã Kim Thạch trong vắt xưa kia giờ đây lúc nào cũng đục ngầu. Những thửa ruộng bị đào bới bung bét, ruộng đồng vốn màu mỡ phải mất bao năm cải tạo mới có được giờ đây đã bị biến thành các hố sâu bởi nạn khai thác vàng trái phép.

Trước tình trạng trên, Bí thư Đảng ủy xã Kim Thạch là ông Hoàng Tiến Dũng, cho biết đầu năm nay trên địa bàn xã cũng có hiện tượng dân đào, đãi vàng trái phép trên đất ruộng. Lợi dụng vào ngày thứ bẩy, chủ nhật (khi xã không làm việc!?) một số hộ dân đã đào ruộng để tìm vàng. Do đó, Đảng ủy xã đã chỉ đạo triển khai vận động, tuyên truyền người dân chấm dứt việc đào, đãi vàng trái phép.

Ngoài ra, ông Hoàng Tiến Dũng cho biết, thực hiện sản xuất vụ đông, năm nay xã chỉ đầu tư được 20 triệu đồng để khuyến khích nhân dân sản xuất...